न्हूदँया न्हूगु खँ ल्हाये वा

कृष्ण प्रजापति

नेपाल संवत ११३२ न्हूदँ झीगु न्ह्यःने वयाच्वंगु दु। दकलय् न्हापां न्हूगु दँया लसताय् सकल शोषित पीडित नेपाःमिपिंत शोषणया अत्य यायेगु संघर्षय् सहभागी जुइ फयेमा धकाः भिंतुना द्यछाये। न्हूदँया भिंतुना नापं शान्ति व संविधानया मन्तुना नं यायेमाःगु ई वयाच्वंगु दु। ताः ई तक शान्ति प्रक्रियायात तार्किक निष्कर्षय् थ्यंके मफयाच्वंगु थ्व इलय् झीगु देशय् न्ह्याम्ह हे सरकारय् वःसां आखिर शान्ति व न्हूगु संविधानया घोषणा याइगु सम्भावना झन् झन् गौण जुजुं वनाच्वंगु खः ला धकाः झी सकलें शान्तिप्रेमि नेपाःमि जनतां बिचाः याये माःगु अवस्था न्ह्यःने वयाच्वंगु दु। थौं देशय् न्हूगु जोश जागर सहित छुं याना क्यनी ला धइगु आशा यानातःम्ह एकीकृत माओवादीया उपाध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराईया नेतृत्वय् चले जुयाच्वंगु मिलिजुली सरकार दु। वय्कः छम्ह अर्थविद्, समाजशास्त्री व थीथी विषयय् विज्ञ नं जूगु ल्याखं थ्व इलय् सरकारय् च्वंपिं मन्त्रीत व मेपिं पिनेया मनूतय्सं नं थुम्ह प्रधानमन्त्रीपाखें छुं आशा काइगु नं स्वाभाविक खः। अथे जुयाः हे न्हूगु दँय् झी डा. बाबुराम भट्टराईजु प्रधानमन्त्री जुयाः हे मंसीर १४ गते न्हूगु संविधान जारी जुइगु नं आशा ब्वलंगु दु। वय्कःयात उगु ज्या ताःलायेमा धकाः न्हूगु दँया अग्रिम भिंतुना !

न्हूगु दँया भिंतुना कालबिल ज्याझ्वः न्ह्यानाच्वंगु हे इलय् ताः ईनिसें थःत भारतलिसे सतीम्ह धयातःम्ह थुम्ह नेतां आः नकतिनि हे जक भारत भ्रमण यानावःगु खँयात नं चर्चाया विषय कथं न्ह्यःने हयेगु यानाच्वंगु दु। थ्व छु धायेबलय् नेपाः व भारत दथुइ न्हापा न्हापाया पुलांगु थीथी असमान सन्धी सम्झौतायात पुनरावलोकन यायेमाल व असमान सन्धी सम्झौतायात तत्काल खारेज यानाः आः समान हैसियत चूलाइगु कथंया न्हूगु सन्धी सम्झौतात यायेमाल व उकि झी गबलेसं चुके जुइ मजिउ धयाच्वंगु इलय् थ्व भ्रमणया झ्वलय् डा. बाबुराम भट्टराईनं राष्ट्रघाती कथंया मेगु हे सन्धी सम्झौता यानावःगु खःला धइगु खँ चर्चाया विषय जुयाच्वंगु दु। खः, बाबुराम भट्टराई छम्ह परराष्ट्रविद् नं जूगु ल्याखं वय्कलं अथे राष्ट्रयात दूरगामी लिच्वः लाइगु वा अपुरणीय क्षति जुइकथंया छुं नं सन्धी सम्झौता थ्व भ्रमणय् याना वइ मखु धइगु आपालं मनूतय् विश्वास जुयाच्वंगु खः। तर अथे खःसां झीगु देशय् सत्ताय् थ्यनेवं जःखः मिखां तकं मखनीम्ह ब्वसल थें जुइगु प्रबृत्ति ताः ई न्ह्यवंनिसें आः तक नं नेपाली राजनेतातय्के कायम हे जुयाच्वंगु कारणं थ्व इलय् भट्टराईनं अथे हे जूगु खःला?

सामाजिक न्याय व ब्यावहारिक कुशलताय् डा. बाबुराम भट्टराई म्हो माहिरम्ह मनू मखु। अथे खःसां वय्कलं प्रधानमन्त्रीया हैसियतं छु सन्धी सम्झौताय् हस्ताक्षर याना वयेगु याये मते धकाः थीथी राष्ट्रिय स्तरया नेतातय्सं न्हापा हे वय्कःयात सचेत यानाछ्वःगु खः। अथे खःसां लिपांगु इलय् वयाः वय्कलं सन्धीइ हस्ताक्षर यानावःगु प्रमाणित जूगु दु। उकिं हे एयरपोर्टय् थ्यंकः वयेवं हे वय्कलं थम्हं याना वयागु उगु सन्धीयात छकः ऐतिहासिक धयादिलसा तुरुन्त हे उकियात थम्हं जू म्हितागु खः धइथेंज्याःगु खँ नं न्ह्यथनादिल। प्रधानमन्त्री थेंज्याःम्ह राष्ट्रया नेतृत्व यानाच्वंम्ह छम्ह उच्च ब्यक्तित्वं अथे खँ ल्हायेगु मिले हे मजू। वास्तवय् झीगु देशय् न्हापांनिसें हे सु सु प्रधानमन्त्री जुल वयात भारतं याकनं थःपिनि देय्या भ्रमणय् सःताः थथे सन्धी सम्झौताय् हस्ताक्षर याकु याकुं झीगु देय्या प्राकृतिक श्रोत साधनत फुक्कं थःपिंसं लाकाः कयातःगु आपालं दसुत दु। न्हूगु दँया न्हूगु खँ ल्हायेगु इलय् थथे अग्राधिकार प्रयोग यानाः कयातःगु थीथी चीजय् पुनः विचार यायेमाःगु खँ न्ह्यथनेगु नं तत्कालया लागिं आवश्यक खँ खः। नेपाःमि राजनेतात दर्जनौं भारतया भ्रमणय् वनाः नं भारतं धाःसा आः तक निम्ह स्वम्ह हे जक थथे राजकीय स्तरया भ्रमणय् वयेगु याःगुलिं नं झीगु देय् न्ह्याबलें भारतं धाःथें जक च्वनाच्वनेमाःगु देय् खः लाकि धइगु भान जूगु दु। नेतातय् पहलं वहे खँ पुष्टि यायेत नं स्वयाच्वंगु दु ।

समान न्याय व समान भावनायात ब्वलंकेगु खःसा छक्वः झीसं थः प्रतिनिधि छ्वये धंकाः उपिं नं थन वारम्बार वयाः समान हैसियत दयेकेमाःगु खः। झीगु देशय् जूसा न्हूगु सरकार व न्हूम्ह प्रधानमन्त्री वयेवं हे औपचारिता पूवंके थें जूसां दकलय् न्हापां हे भारतया भ्रमण निं याः वनेत तयार जुइमाःगु स्थिति दु। अले उपिं धाःसा दशकौं पदय् च्वनाः नं जःलाखःला देय् नेपाःया भ्रमण धाःसा छक्वः हे वयेम्वाःगु ला? थ्व छु कुटनीतिक चाल खः? देशय् शान्ति व संविधान हे वर्तमान इलय् प्राथमिकता कथं याकनं चूलायेमाःगु चीजत खः धाःसां तबि नं थज्याःगु अन्तर्राष्ट्रिय मामलाय् नं देय्या तमाम बुद्धिजीवीतय्सं बिचाः यायेमाः। भाषणय् व मन्तब्य बीगु इलय् सवल राष्ट्रियताया खँ ल्हायेगु अले ज्या यायेगु इलय् धाःसा न्ह्याम्ह हे सत्ताय् वंसां साम्राज्यवादी व उपनिवेशवादीतय् सेवा यायेकथं जक ज्या यायेगु खःत धाःसा झीगु देशय् गबलें नं विकास निर्माणया खँ उचित ढंगं न्ह्याये फइ मखु। झी न्ह्याबलें आशाकुति जुयाः म्वायेमाःगु स्थिति वयेफु। देशय् थौं खने दयाच्वंगु दूरगामी लिच्वः नं थ्वहे खः ।

समग्र नेपाःमि जनतायात न्हूगु दँय् न्हूगु हे खँ ल्हायेगु वातावरण दयेकेगु खःसा सेना समायोजन व शान्ति प्रक्रियायात मू प्राथमिकताया विषय दयेकू थें कन्हय् विदेशी सेना दुहां वयेफुगु छुं नं अंश मदयेकेगुली नं झीसं हे ध्यान तयेमाः। मखुत धाःसा झीगु देय् न्हूगु ला जुइ नाप नापं पिनेया देशं थिचोमिचो यायेत खुल्ला जुइगु थाय् नं जुयाच्वनी। उकिं न्हूगु नेपाः धायेवं तुं वर्तमान नेपालया मू भू-धरातल व मानचित्र हे पाना वनीगु थेज्याःगु न्हूगु नेपाल न्हूगु नेपाल हे जुइ फइ मखु। राष्ट्र, राष्ट्रियतायात क्वातुका तइगु व थ्व देशय् गुलि नं जाति जनजाति व भाषाभाषी दु। उमिगु फुक्कसियां रक्षा यायेफुगु ब्यवस्था नापं राष्ट्रया सर्वपक्षीय विकास जुइगु न्हूगु नेपाः थौं झीगु आवश्यकता जुयाच्वंगु दु। थ्वहे आज्जुइ फुक्कं नेपाःमित थ्यने फयेमा धइगु कथं न्हूदँ ११३२ या सकल नेपाःमिपिंत लुमुगु भिंतुना ।

More Stories Like this