सर्गः स्वयेत न्हाय् ध्यनेम्वाः

व आन्दोलनयात सुरु इलंनिसें नेतृत्व बिया वयाच्वंगु संस्थाया नां हुइगु कुतः धाःसा थुगुसी वयाः जूगु दु। इतिहासयात हुइगु कुतलं अधिकारकायेत जुयाच्वंगु थ्व आन्दोलनं छु गति काइगु खः, लिसः इलं हे जक बी।

नेपाल संवत् व न्हूदँया लकसं नेपाल संवत्या न्हूदँ हनीपिं सकल नेवाःतय्त हाकनं छक्वः उत्साहित यानाहःगु दु। खय्त ला नेपाल संवत् नेवाःतय्गु जक संवत् मखु समस्त नेपाःमितय्गु हे संवत् खः धका चर्चा यायेगु याः। तर थ्व चर्चां पिहां वयाः व्यवहारय् वये फुगु अनुभव सुना नं याये फयाच्वंगु मदु। नेपाल संवत्यात राष्ट्रिय संवत्या मान्यता बीमाः धयागु सः ज्वनाः आन्दोलनरत जुयाच्वंपिं संघ संस्था नं थुकी गम्भीर जुइ फयाच्वंगु मदु। गैर नेवाःत नं नेपाल संवत् थःपिनिगु नं सम्पदा खः धयागु खँयात सहजकथं काये फयाच्वंगु मदु। तर अथे खःसां नेपाःया आदिवासी जनता नेवाःतय्सं ल्ह्वनाच्वंगु थ्व सःयात नेपाल संवत् राष्ट्रया मौलिक संवत् जूगु ऐतिहासिक प्रमाणत दुगु कारणं थ्व आन्दोलनयात सरकारं नं मखं पहः याये फयाच्वंगु मदु। 'नेपाल संवत् राष्ट्रिय संवत्'या नारा सुरुंनिसें थ्वयेकाः आः वयाः थुकियात राष्ट्रिय संवत्या मान्यता सरकारं बीधुंकूगु सन्दर्भ व थुकिया प्रणेता शंखधर साख्वाःयात राष्ट्रिय विभूतिया मान्यता बीधुंकाः थ्व आन्दोलनं छुं छुं उपलब्धि कायेफुगु खनेदु। तर नेपाल संवत्यात राष्ट्रिय मान्यता बीधुंकाः नं सरकारी स्तरं छ्यलाबुलाय् हयेमफुगु, मान्यता प्राप्त जुयाः नं थुकिया उपादेयता मदयाच्वंगु कारणं थ्व आन्दोलनं अझ गति कायेमानिगु खँय् शंका मदु। अधिकार प्राप्तीया निंतिं विभाजित मनस्थिति मखु, एकताया आवश्यकता दु धयागु खँ नं न्ह्यथना च्वनेमाःगु आवश्यकता मदु।
नेपाल संवत्या आन्दोलनयात सुरु इलंनिसें न्ह्याकूगु संस्था नेपालभाषा मंकाः खलः खः थुकी विवाद मदु। थुकिया हे नेतृत्वय् नेपाल संवत्या आन्दोलन ३२ दँ तक निरन्तररुपं न्ह्यात। सुरु इलंनिसें हे थुकिया नेतृत्व संस्थागतरुपं नेपालभाषा मंकाः खलकं याना वयाच्वंगु खः। लिपा थुकियात व्यापकता बीगु निंतिं नेपालभाषा मंकाः खलकं न्हूदँ समारोह समिति नीस्वनेगु परम्परा न्ह्याकल। नेपालभाषा मंकाः खलःया हे थ्व छगू ज्याझ्वः जूगु कारणं न्हूदँ समारोह समितिया नायः दँय्दसं ल्ययेगु व थुकियात मंकाः खलःया सचिव पदेन सचिव जुयाः न्हूदँ समारोहयात निरन्तरता बीगु संस्थागत क्वःछिना जुयाच्वंगु कारणं हरेक न्हूदँया समारोह छम्ह हे व्यक्तिया नेतृत्व जुल। थुकी हिलासू वयेमाल धयागु खँ छथ्वः मनूतय्सं न्ह्यःने हयेवं न्हूदँ समारोह समितिया गठनय् विवाद खने दयावल। लिच्वः कथं आःया न्हूदँ समारोह नेपालभाषा मंकाः खलःया नेतृत्वयात माने मयायेगु खँ वल। न्हूदँ समारोह समिति मंकाः खलः अन्तर्गत गठन मजुइवं थुकिया पदेन सचिव अथें हे चिला वनीगु स्वाभाविक हे जुल।
नेपाल संवत्या न्हूदँ सांस्कृतिक जुलुस न्हूदँ हनेगु जक मखुसे नेवाःतय्त भावनात्मकरुपं छथाय् तयेगु आन्दोलन नं खः। मंकाः खलःया निरन्तर कुतःया लिसलय् आः नेपाः देय्न्यंक जक मखु अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलय् नं गन नेवाःतय्गु वर्चश्व दु अन आः नेपाल संवत्या न्हूदँ हनेगु परम्परा न्ह्यायेधुंकूगु दु। न्हूदँया लसताय् 'भिन्तुना'या कालबिल यानाः थःपिं नेवाः खः धयागु म्हसीका न्ह्यब्वयेत ताःलानाच्वंकूगु दु।
नेवाःतय्गु भावनात्मक एकताया लिधंसां नेवाःतय्त छप्पँ छधी यायेत ताःलाःगु दु। नेवाः धयाच्वंपि तर थःपिनिगु भाषा संस्कृतिपाखें विचलनय् लानाच्वंपिं नं आः मुलुकय् वःगु राजनीतिक परिवर्तन लिपा नेवाः प्रदेशया आन्दोलनय् थःपिंत सहभागी याना हयेधुंकूगु दु। वैचारिकरुपं नेवाःत छथासं च्वनेफत धाःसा आः वइगु संघीयता दुने नेवाः राज्य सुनिश्चित जुइफइगु खँय् जनमत श्रृजन जुयाच्वने धुंकूगु स्थिति दु। नेपालभाषा मंकाः खलकं न्ह्याकूगु नेवाः भावनात्मक आन्दोलनं छगू गति कायेधुंकूगु कारणं हे नेवाःत छथासं च्वनाः नेवाः प्रदेशया माग न्ह्यब्वयेत ताः लाःगु खः।
सामान्य भाषिक अधिकारया माग ज्वनाः आन्दोलनरत जुयाच्वंपिं नेवाःत आः जातीय स्वशासनया माग न्ह्यब्वयेत सफल जूगु खँ थुकी आपाः हे राजनैतिक चेतना ब्वलंगु आभास खंके फइ। तर अय्नं आम नेवाःतय्के राजनैतिक चेतनाया कमीया कारणं थ्व आन्दोलनं गति काये मफयाच्वंगु विशलेषण नं जुइगु याः। उकथं आन्दोलनयात गति बियाच्वंपिं मनूत नं व्यापकरुपं आन्दोलन न्ह्याकेगु सोचय् न्ह्याःवनेमाःगु स्थिति दु। मुलुकय् वःगु राजनीतिक परिवर्तनयात आत्मसात यानाः मुलुकय् नेवाः राज्य स्थापना यायेगु कसरत जुयाच्वंगु इलय् नं आन्दोलनया नामय् चिचीधंगु खँय् कचवं पिथनाः आन्दोलन कार्यकर्तातय्त विचलनय् हयेगु ज्यां नेवाः आन्दोलनयात हित मयाइगु खँय् सकसियां ध्यान वनेमाः। नेवाःतय्त एकतावद्ध मयाकेगु निंतिं हरेक ख्यलं कसरत जुयाच्वंगु खँ सकसिनं वाःचाये काच्वंगु दु। थनया प्रभावशाली राजनीतिक पार्टीत नं थ्व ख्यलय् नेवाःतय्त हे नेताया ख्वाः पुंकाः नेवाःतय्त छप्पँ छधी याके मबीगु निंतिं कार्यकर्तात क्वत छ्वया हयाच्वंगु खँया अनेक अनुभव दु। नेवाः अधिकारया खँ हयेगु तर उकी संलग्न राजनीतिक पार्टीया कार्यकर्तात थःपिनिगु पार्टीं याःगु गतिबिधि विवाद ब्वलन धाःसा छुं नं इलय् न्ह्याक्व हे क्रान्तिकारी अभिव्यक्ति बीगु याःसां लिपा पार्टी हितयात स्वयाः सुम्क च्वंगु अनेक दृष्टान्त दु।
नेपाल संवत्या आन्दोलनं छगू थाय् कयाः थ्व आम जनताया मनमस्तिकय् जागरण ब्वलंकेत सफल जूगु दु। तर थुलिं आन्दोलन पूवंगु मदुनि, संवत् आन्दोलनया आवश्यकता अझं दनि। तर थ्व आन्दोलनयात सुरु इलंनिसें नेतृत्व बिया वयाच्वंगु संस्थाया नां हुइगु कुतः धाःसा थुगुसी वयाः जूगु दु। इतिहासयात हुइगु कुतलं अधिकारकायेत जुयाच्वंगु थ्व आन्दोलनं छु गति काइगु खः, लिसः इलं हे जक बी। नेपाल संवत्या आन्दोलन आः उत्सवय् जक सीमित जुइगु खः, दबुली ख्वाः ब्वयेगु ज्याय् जक सीमित जुइगु खः वा थ्व आन्दोलनयात निस्तेज यायेगु कुतः ताःलाःगु खः, थ्व न्ह्यसः चिं जुयाच्वंगु दु

More Stories Like this