यँयाःबलय् शीला कि जवानी !

नरेन्द्रमान श्रेष्ठ गोंगजु

येँयाः नेवाःतय्गु ऐतिहासिक, धार्मिक, साँस्कृतिक महत्वं जाःगु जात्रा खः। येँयाःया इलय् येँ लाय्कूया महाद्यःपार्वती देगलय् 'शीला कि जवानी' धकाः हिन्दी म्येँय् चिचीहाकःगु वसः पुनाः मिसामस्त हुला प्याखं हुलाच्वन धाःसा थ्वयात संस्कृति धायेगु लाकि विकृति? येँयाःया लसताय् कल्चरल, एक्स्पोलर नेपाल व येँ मनपा हनुमानढोका दरबार स्क्वायर संरक्षण प्रोग्रामया ग्वसालय् जूगु नेवाः भ्वय् व नेवाः साँस्कृतिक ज्याझ्वलय् नीलः सांस्कृतिक पुचःपाखें न्ह्यब्वःगु हुलाप्याखं खः थ्व। स्वनिगःया नेवाःतय्गु साँस्कृतिक जात्रा, यँयाःबलय् 'शीला कि जवानी' धकाः अश्लील म्येँय् हुला प्याखं न्ह्यब्वयेगु धयागु झीगु संस्कृतिइ विकृति हयेगु कुतः मखु ला? यँयाः धयागु नेवाःतय्गु ऐतिहासिक, धार्मिक, साँस्कृतिक जात्रा खः। यँयाःबलय् हलिमय् जीवित देवी धकाः लोकंह्वाःम्ह कुमारी माजुया खः सालाः जात्रा याइ। अथे हे हलचोकयागु सवःभकु, झिन्नाले सिङतां, किलागःया पुलुकिसि, देवी प्याखं, मजिपाःया लाखे प्याखं, ख्वपया महाकाली प्याखं, मरुया दागिं, बौमत, लाय्कुली न्ह्यब्वइगु दशावतार थेंजाःगु संस्कृति व साँस्कृतिक महत्वं जाःगु परम्परागत जात्राय् नेवाः साँस्कृतिक ज्याझ्वःया नामय् विदेशी म्येँ हायेकाः प्याखं न्ह्यब्वयेगुयात गुकथं कायेगु?

नेपाः संस्कृतिइ तःमिगु देय् खः। नेपाःया संस्कृति हलिमय् लोकंह्वाः। नेपाःया थीथी ऐतिहासिक परम्परात संस्कृतिं नेपाःया म्हसीका हलिमय् ब्वयाच्वंगु दु। नेपालय् थीथी आदिवासी जनजातिया बसोबास दु। अले नेपाःया थीथी आदिवासी जनजातिया थःथःगु हे म्हसीका, भाषा, संस्कृति, सामाजिक संस्कार, रहन-सहन, भेषभुषा, नखःचखः, जात्रा, पर्व दु। अले इमिसं थःथःगु परम्पराकथं हना वयाच्वंगु नं दु। येँयाः खास यानाः स्वनिगःया नेवाःतय्सं झःझः धायेक हनीगु नखः खः। नेवाःतय्गु साँस्कृतिक व धार्मिक महत्वं जाःगु जात्रा खः, यँयाः। यँयाः भाद्र शुक्ल पक्ष द्वादशीनिसें छवाः यंक थीथी ज्याझ्वः यासें तःजिक हनेगु याइ। थज्याःगु परम्परागत जात्राय् विकृति हयेगु कुतः सुनानं याये मजिउ। नेपाःया नखःचखः, जात्रा, पर्व, परम्परात साँस्कृतिक पर्व आदियात संरक्षण, सम्बर्द्धन विकास व विस्तार यायेगु सकल नेपाःमितय्गु कर्तव्य खः। नेपाःया संस्कृति नेवाः संस्कृति धयागु झीगु म्हसीका खः। झीसं थुकियात ल्यंका तयेमाः, थुकी विदेशी संस्कृतिया नामं विकृति हयेगु कुतः याये मजिउ। थौंया न्हूगु पुस्तां थःगु भाय्, थःगु संस्कृति बुलुहुं बुलुहुं त्वःता वनाच्वंगु अवस्थाय् नेवाः संस्कृतिया नामय् विदेशी संस्कृति ब्वयेगु धयागु भ्रम ब्वलंकेगु खः। थुकी सकल नेवाः साँस्कृतिक पुचःतय्सं चिउताः तयेमाः ।

खय्त ला झी थौंकन्हय् २१ औं शताब्दीइ पलाः न्हयाकाच्वनापिं खः। थौंया इलय् सञ्चार क्षेत्रया विकासलिसें विश्व चीधंगु गांया रुपय् हिलाच्वंगु दु। थज्याःगु अवस्थाय् नेपाः विदेशी संस्कृति वा पश्चिमा संस्कृति प्रति आकर्षित जुइगु धयागु स्वाभाविक हे खः। थौंया न्हूगु पुस्ता आधुनिकताया नामय् विदेशी संस्कृति, भाय्, रहनसहनया लिउ लिउ वनाच्वंगु दु। थौंया न्हूगु पुस्तायात थःगु भाषा, संस्कृतिया जानकारी बियाः सचेत यायेगु पलेसा नेवाः भाषाया संरक्षणय् न्ह्यानाच्वंगु संघ संस्थां हे विदेशी संस्कृतियात थाय् बीगु धयागु झीगु संस्कृतिलिसे बेइमानी यायेगु खः। थुकिं झीगु संस्कृतिया बारे विदेशीत नं भ्रमय् लाइगु खनेदु। नेपाःया संस्कृतिइ विदेशी संस्कृतिं अतिक्रमण ला यानाच्वंगु दु, अझ झीसं नं मचायेक हे विदेशी संस्कृतियात नाला कयाच्वंगु दु धयागु खँ च्वय् न्ह्यथनागु ज्याझ्वलं स्पष्ट हे जू ।

थुकी खँ स्वाये, हिन्दू नारीतय्गु तःधंगु नखः तीज, गुकी नं विदेशी संस्कृति हावी जुयाच्वंगु दु। तीज खस जातिया मिसातय्सं हनीगु सांस्कृतिक महत्वं जाःगु पर्व खः। तर तीज धयागु थौंकन्हय् संस्कृति मखुसें विकृति जुइधुंकूगु दु। भाद्र शुक्ल तृतिया कुन्हु महाद्यःया पुजा यानाः, अपसं च्वनाः हरितालिका तीज हनेगु याइ। नेपालय् गुलि नं नखःचखः दु, फुक्क विशेष तिथिकुन्हु हनेगु चलन दु, तर तीज धाःसा लछि न्ह्यवंनिसें हनेगु यानाच्वनी। गुकिं तीज धयागु संस्कृति मखसे प्रदर्शनी यायेगु अवसर जक खः धकाः पुष्टि याइ। थुकियात हे तीजया विकृतिकथं कायेछिं। थुज्वःगु सांस्कृतिक पर्वया नामय् थीथी फेशन शो, र्‍याम्पय् क्याटवाकिङ्ग, ब्युटी कन्टेष्ट, अर्धनग्न रुपय् प्याखं हुलेगु, टिकट मियाः पाँच तारे होटलय् भ्वय् न्यायेकेगु थेंजाःगु ज्या यानाः संस्कृतिइ विकृति हयेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

तीज पर्व व छगू साँस्कृतिक ज्याझ्वः ला दसु जक खः गुकिं झीगु संस्कृतिइ विकृति दुत वयाच्वन धयागु खँ पुष्टि याः। यदि झीगु परम्परायत क्वःछिनातःगु तिथिइ सांस्कृतिक विधि पूरा यानाः हनेगु खःसा विदेशी संस्कृतिं झीगु संस्कृतिइ अतिक्रमण याइमखु। लिसें संस्कृतिइ विकृति नं दुहां वइ मखु ।

More Stories Like this