बुद्धयान दुने म्वानाच्वंम्ह छुँ - ईश्वरवाद

लोकबहादुर शाक्य

अहंभाव फुकेत प्रज्ञास्त्र:
प्रज्ञा ज्ञान प्राप्त मजूपिंत दथुं उत्पन्न जुइगु क्लेशं हे कर्ता जुयाः कुशल, अकुशल कर्म याइगु जुयाच्वन। थ्व हे कर्मया विपाक भोग यायेत पुनर्जन्म जुइगु जुल। जन्म जुइगु धइगु हे नाम रुपया अंगयात माःकथं धातु संग्रह जुयाः म्ह बने जुइगु खः। व दुःख सुख रुपी विपाक भोग यानाच्वनी। लोकय् कर्म भोग यायेगु सकलयात समान जुयाच्वनी। न्ह्याक्व हे सुख जूसां कर्म सुधार मयासें मगाः। प्राणी हिंसा मयासें तथा शील धारणा व पालना यात कि कर्म शुद्ध जुइगु जुल। अले शान्त, शीतल कर्म सुधार यात कि पाप निवारण जुइगु जुल। मित्रया संगत मदयेकं मगाः। दुःखं मुक्त जुइगु कामना यानाः श्रद्धा बल दयेके माल। परिशुद्ध आचरणशील बांलाक पालन यायेमाल। शीलपाखें पुलांम्ह पाप निवारण याये फइगु जुल। वीर्य बलं अल्छिपनायात त्याकाः, चित्त चञ्चल मजुइकेत ध्यान समाधि चर्या यायेमाःगु जुल। शरीर व इन्द्रीय स्वस्थ जुइत स्मृति साधना यायेमाल। विपाक भोग मयाये फयेकेगु निंतिं मैत्री तथा करुणा भावनापाखें चित्त शुद्ध याये फयेके माल। मसिउगु सयेकेत ज्ञान चक्षु चायेके माल। अहंभाव निर्मूल यायेत, तत्व ज्ञान विश्लेषण यायेफइगु महाप्रज्ञा बल माःगु जुल ।

दुर्गति मलाकेत सत्कर्म:
खिउँ थासय् च्वनाः चित्त अशान्त जुयाच्वंपिंत तेज प्राप्त जुल कि खिउँ नापं मनया अशान्ति नं चिला वनीकथं अज्ञानान्धकारय् लानाः छटपट जुयाच्वंपिंत नं ज्ञानरुपी तेज प्राप्त जुल कि संसारया दुःख निवारण जुइगु जुल। न्हिनसिया तुयू जः, सूर्य, चान्हसिया मत खः। अज्ञानान्धकारयात तुयू जः यथार्थ रुपं ज्ञान खः। पञ्च स्कन्ध, पञ्च इन्द्रीय, पञ्चनीवरण स्वतन्त्र रुपं अज्ञानान्धकारय् लानाच्वंगु बन्धनं मुक्त जुइगु प्रज्ञा खः। ज्ञान रुपी तुयू जः धइगु प्रज्ञाया प्रदीप खः। गुकिं तम धइगु अन्धकारयात निर्मूल याइगु जुल। प्रज्ञा-प्रदीप लाना कायेत चित्त स्थीर याये माल। प्रज्ञा रुपी मत च्याका तयेत फय् दिका तयेमाल। फय् दिकेगुया अर्थ शील रक्षा यायेगु खः। शील रक्षा याना तयेत वीर्य बल माःगु जुल। वीर्य बल क्वातुका तयेत दुर्गति खनाः ग्याये माःगु जुयाच्वन। दुर्गति खनाः ग्यायेत विचारवान जुइ फयेके माःगु जुल। विचारवान जुइत बांलाःगु सतसंगत मदयेकं मगाः ।

विमुक्तिया उपाय स्मृति:
प्रज्ञा-प्रदीप प्राप्त जुइसात आत्मा खः लाकि अनात्मा खः यथार्थ थुइगु जुल। थ्व म्ह ला चतुर्महाभूतमय खः धइगु स्पष्ट बोध जुइ। नाम व रुपया जीवनय् सुख लाकि दुःख सीके फइ। सुख व दुःखया कारण छु खः धइगु थुइकाः भवचक्रपाखें मुक्त जुइ फइगु नं जुल। थ्वया मू उपाय सम्यक स्मृति खः। सम्यक स्मृतिया भावना मदयेक योग जक याना जुल कि साकार अथवा निराकार ब्रम्हलोकय् जक थ्यनेफु, हेतु निरोध जुइ मखु। छाय्धाःसां नाम तथा रुप निरोध मजूतले समाधि सुख जक काये फइ, लोकुतर प्राप्त याये फइ मखु। समाधि बलया पुण्य समाप्त जुइसात हाकनं संसारचक्रया भागी जुइमालीगु जुल। पुनर्जन्मया हेतु-पुसा-देसलाइ दुने मि दुगु कथं सुलाच्वनीगु समान समाधिस सुख रुपी हेतु सुलाच्वनी। ब्रम्हलोकय् आयु ताहाः जुइगुलिं योगीया मनय् थ्वहे मोक्ष खः धकाः विचाः यानाच्वनी। आयु न्ह्याक्व हे ताहाः जूसां छन्हु समाप्त जुइ। आवागमनं मुक्त जुइगु इच्छा दुसा स्मृति प्रस्थानया ज्ञान साधना मयायेकं मगाः। मुक्तिया उपाय थ्व सिबे मेगु मदु ।

ईश्वर मदु, मनू देव जुइफु:
संसारय् खने दुगु दक्व धइथें धर्म, ईश्वरवादी आत्मवादी जुयाच्वन। तर बुद्ध धर्मया मौलिक सिद्धान्त अनीश्वरवाद तथा अनात्मावाद खः। थ्व खँ थुइके थाकुगुलिं नेपाःया आपालं बौद्धत ईश्वरवादी जुयाच्वन धकाः धायेमाःगु अवस्था दु। बज्रयान बौद्ध तन्त्रय् खने दुगु देवदेवीत काल्पनिक रुपान्तरण प्रज्ञा मूर्ति जक खः धकाः स्पष्ट न्ह्यथना तःगु दुसां अप्वः धइथें बज्रयानीपिं हे ईश्वरवादी खनेदु। बज्रयान दीक्षाया मू दर्शन सप्तत्रिंशत सम्बोधि पाक्षिका (४-स्मृत्युपस्थान, ४-सम्प्रहाण, ४-ऋद्धि पाद, ५-इन्द्रिय, ५-बल, ७-बोध्यङ्ग, ८-आर्याष्टाङ्ग मार्ग) खः। व दर्शनत थुइकेगु निंतिं चक्रसम्बर बज्रबाराही व मेपिं ३६ म्ह सम्बरपिं यानाः ३७ म्ह देवतापिं कल्पना यानातःगुया मनसाय छम्ह छम्ह द्यःया छगू छगू दर्शन ध्वाथुइकाः चर्या यायेगु प्रगतिशील पलाः खः। थ्व लँपु अनिश्वरवाद तथा वैज्ञानिक जूसां बज्रयान सम्प्रदायया अधिकांश महानुभावपिंसं थ्व दुग्यंगु दर्शन बोध यायेगु कुतः याःगु खने मदु। यथार्थ रुपं बुद्ध धर्मय् सर्वशक्तिमान ईश्वर माने याये म्वाःगु अवश्य नं खः तर थुइके माःगु खँ छु धाःसा देवतापिंके गुण दयाच्वनी। देवदेवीप्रति श्रद्धा पिदंकेगुया मनसाय वसपोलपिंके दुगु गुणपाखें प्रेरणा कयाः ज्ञान वृद्धि यायेगु तातुना खः। अझ स्पष्ट यायेगु जूसा ज्ञानगुण दयेकाः हे देव समान जुइगु महान लक्ष्य खः ।

बौद्ध समुदाय अझं भ्रमय्:
सर्वशक्तिमान ईश्वर माने यात कि आत्मावादी नं जुयाच्वंगु खनेदु। च्वय् न्ह्यथनागु सिद्धान्तकथं कर्मया कर्ता हे क्लेश खः। कर्मया विपाक भोग यायेत पुनर्जन्म जुइगु जुयाच्वन। आत्मा सरे जुइगु मखु। हेतु निरोध मजूतले पुनर्जन्म जुइगु बुद्ध धर्मया मनसाय खः। उकिं हेतु निरोध यायेत कल्याणमित्रपिनिगु सतसंगत यानाः शील, समाधि, प्रज्ञा, ज्ञान ध्वाथुइकाः पूवंक चर्या याये फत कि निर्वाण प्राप्त याये फइ। मू खँ ला कर्म शुद्ध यानाः राग, द्वेष, मोह, अहंकार व ममकार निर्मूल यायेत ज्ञानरुपी तेज प्राप्त यायेगु लागि तत्व ज्ञान म्हसीकाः स्मृति प्रस्थानया ज्ञान साधना यायेमाःगु ल्वःमंके मजिल। थौंकन्हय् नेपाःया बुद्ध धर्मया परिस्थिति वाला स्वयेबलय् बौद्ध विहार, संघ संस्था, ध्यान केन्द्र चायेकाः यानाच्वंगु ज्या च्वछायेबहः जू। तर पूवंक व्यवहारय् छ्यले फुपिं धाःसा दुर्लभ धायेमाः। उकिं विशेष यानाः बुद्धिजीवी वर्ग व ध्यानी महानुभावपिंसं च्वय् धयाथें यथार्थ प्रज्ञा बोध यानाः निर्वाणया लँय् न्ह्यज्यायेत हेतु प्रत्ययया दुग्यंगु सिद्धान्त थुइकाः चर्या हे यायेत क्वातुगु दृष्टि तयेमाः धकाः सविनय इनाप यानाच्वना ।

(सन्दर्भ सफू: बौद्ध ऋषि महाप्रज्ञा कृत परमार्थ ज्ञान दर्शन। अनुवादक भिक्षु विशुद्धानन्द प्राणपुत्र)

More Stories Like this