रोजगार व भ्रष्टाचारया स्वापू

सुइलाल याकः
यदि थौं भ्रष्टाचारया मुद्दायात जनताया रोजीरोटी व स्वतन्त्रताया सवाललिसे स्वानाः आन्दोलन मयायेगु खःसा देशया दुर्भाग्य झन झन हे बढे जुइगु निश्चित दु। गुकिं यानाः कन्हय् वइगु पुस्तां झन झन् दुःख सी मालीगु अले उमिगु सराः झीसं फयेमालीगु स्थिति वयेफु।

इलय् ब्यलय् भ्रष्टाचारया विरुद्ध थीथी पत्रपत्रिकाय् चर्चा परिचर्चा जुइगु खनेदु, ब्वनेदु। अथे हे अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगं याइगु ज्याखँया बुखँत नं चर्चाया विषय जुइ। अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगं थीथी नारा बीगु यानाच्वंगु दुसा आः छगू पुचःया मंकाः संस्थां छगू अभियान कथ भ्रष्टाचारीतय्त किलं दायेमा धइगु नाराः ज्वनाः कार्यक्रम न्ह्याकाच्वंगु दु। अले नकतिनि जक थीथी मन्त्रालयया सचिवतय्त नं उगु नारा दुगु टि शर्ट फिकेगु ज्या नं जुल। थ्व गतिविधिं झीसं थुइके फु, थौं नेपालय् भ्रष्टाचारया रुप यक्व हे ग्यानापुसेच्वंगु अवस्थाय् लानाच्वंगु दु।
भ्रष्टाचार यानाः देय्या आर्थिक जक मखु सामाजिक राजनीतिक ख्यः नं तहस नहस जूगु पक्का हे दुसा थुकिं यानाः मेगु प्रशासनिक, न्यायिक, स्वास्थ्य, शैक्षिक, व्यापारिक, औद्योगिक आदि ख्यःत नं ब्यागलं जुइ फइगु स्थिति मदु। थौं देय्या थीथी ख्यलय् खने दुगु अन्योल व अराजक स्थितिया मू हुनि भ्रष्टाचार हे खः धाःसां पाइ मखु जुइ। देय्या थीथी काल परिस्थितिइ थीथी योजनाया कारणं देय्या थीथी खुसि मीगु धइगु राजनीतिक मुद्दा न्यने नं थें थै देशया न्ह्यागुं ख्यलय् दयाच्वंगु भ्रष्टाचारया हुनि देश, जनताया सार्वभौम सत्ता हे मीगु ज्या जूगु दु धायेमाःगु अवस्था दु कि मदु? कोशी, गण्डकी, महाकाली लगायत थीथी खुसि व भूभाग मी थें तुं भ्रष्टाचारया लिधंसाय् देय् छगुलिं अले देय्या जनता अले भ्रष्टाचारीतय्सं थः काय, म्ह्याय्, थःथिति जक मखु थः स्वयंयात कतःया कतांमरि थें यानाः मियाच्वंगु नं झीसं खंके फु लाकि मफु?
सुगौली सन्धि लगायत २००७ सालया सम्झौताया खँ नं इलय् ब्यलय् बय्बय् जुइगु याः। सुगौली सन्धिं देय् मीगु ज्या जुल, सम्झौताकारं देशद्रोही ज्या यात धकाः इतिहासय् ब्वनेदु थौं देशया थीथी योजना परियोजनाया नामय् जुइगु थीथी संघ संस्थाया क्रियाकलापयात खालि भ्रष्टाचार जक मखुसें देय् व जनताया स्वतन्त्रता मीगु ज्या कथं नं कायेगु कि मकायेगु?
यदि थज्याःगु ज्या धइगु हे देय् मीगु ज्या खःसा खालि भ्रष्टाचारया विरुद्धय् जक पलाः न्ह्याकां गाः लाकि देशया स्वाधिनता नाप नं स्वानाः ज्याझ्वः न्ह्याके माःगु खः?
भ्रष्टाचारं यानाः बेराजगारी बढे जूगु, बजाःभाः थहां वंगु, असामाजिक क्रियाकलाप अप्वया वःगु, सामाजिक अशान्ति अप्वया वनीगु स्वाभाविक खःसां उकिं यानाः ब्वलनीगु सामाजिक असन्तुलन धइगु भ्रष्टाचारी स्वयम्या लागि हे नं तःधंगु खतरा खः तर थ्व खतरायात खंके मफुगु हे देश व समाजया लागिं छगू दुर्भाग्य खः।
थौं नेपाः संघीय गणतान्त्रिक व्यवस्थाया अभ्यासय् न्ह्यचिलेगु अवस्थाय् लानाच्वंगु दु। छखे देय्या उत्पीडित जनजाति, दलित आदिया समावेशीया माग दुसा मेखे गरीबी व भ्रष्टाचार झंझं अप्वया वनाच्वंगु अवस्था दु। यदि उत्पीडित जाति, दलित आदितय्त रोजगारी द हे दुसां नं भ्रष्टाचारया जाः चफुइ मफुत धाःसा आर्थिक, सामाजिक अवस्था बांलाइ धायेफुगु अवस्था मदु। थौं रोजगारी हे भ्रष्टाचार यायेगु माध्यम कथं जक विकसित जूगु मखुला?
थ्वहे झ्वलय् नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया सभासद् बुद्ध साय्मिजुं इलय् ब्यलय् मेट्रो एफ.एम. य् देय्या प्रशासनय् स्थानीय नेवाःतय् सहभागिता म्हो जूगु, महानगरपालिका थेंज्याःगु थासय् तकं स्थानीयवासीतय्त जागिर मदुगु तर मेमेगु जिल्ला व जातिया व्यक्तियात जागिर दुगु खँय् चिन्ता व्यक्त यानादीगु न्यनेदु । थ्व अति सान्दर्भिक जूसा उकियात अझ थप परिमार्जन सहित छगू आन्दोलनया आवश्यकता तायेका। यदि जागिर हे दुसांतबि आर्थिक असमानता दया हे च्वनीगु अवस्था दु, यदि भ्रष्टाचारया विरुद्ध सशक्त पलाः मन्ह्याकल धाःसा। स्थानीय जनतां तलबपाखें जागिर हे नये मखनाच्वंगु इलय् मेगु थासं वयाः भ्रष्टाचार यानाः ध्यबा कमे यानाः स्थानीयवासीया अस्तित्व हे खतराय् लानाच्वंगु अवस्थाय् थौंया आन्दोलन गज्याःगु जुइमाः थें च्वं?
देशया थीथी समूह, मोर्चाया थीथी माग आन्दोलन थें तुं थौं नेवाः आन्दोलनया अलग्ग हे आवश्यकता दुगु खँय् सुयां विवाद दइ मखु थें च्वं। अथे ला थीथी खलः पुचःतय्सं थीथी कथंया आन्दोलन न्ह्याकाच्वंगु हे दु तर थुकियात एकिकृत कथं थप माग ज्वनाः न्ह्याः वनेमाःगु धाःसा ईया माग खः।
१) स्थानीय निकायया जागिर स्थानीयबासीया हक कथं शत प्रतिशत व्यवस्था।
२) जिल्ला स्तरया संघ संस्थाय् ५० प्रतिशत स्थानीय जिल्लावासीया कोटा अले बाँकी ५० प्रतिशतय् थीथी जनजाति आदिवासी दलिततय्गु व खुल्ला प्रतिर्स्पधाया लागिं छुटे यायेगु।
३) राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय संघ संस्थाय् ज्याकू दुगु जिल्लाया २५ प्रतिशत जनता अले बाँकी ७५ प्रतिशतय् थीथी जनजाति आदिवासी दलितयात तयेगु व खुल्ला प्रतिर्स्पधाया लागिं छुटे यायेगु।
यदि थौं भ्रष्टाचारया मुद्दायात जनताया रोजीरोटी व स्वतन्त्रताया सवाललिसे स्वानाः आन्दोलन मयायेगु खःसा देशया दुर्भाग्य झन झन हे बढे जुइगु निश्चित दु। गुकिं यानाः कन्हय् वइगु पुस्तां झन झन् दुःख सी मालीगु अले उमिगु सराः झीसं फयेमालीगु स्थिति वयेफु। उकिं झीसं न्ह्याका वयाच्वनागु नेवाः आन्दोलनयात नं आः स्थानीय स्वायत्त राज्य, रोजगार अले भ्रष्टाचार विरुद्ध एकिकृत रुपं न्ह्याकेमाःगु आवश्यकता दु।

More Stories Like this