धर्मया खोल दुने ब्वलंगु अधर्म सुधार
लोकबहादुर शाक्य
छगू अजूचायापुगु खँ छु धाःसा नेपाःया बौद्ध संघ संस्थातय्गु कुसा संगठन धर्मोदय सभाया ६८ गू दँमुँज्या व पदाधिकारी ल्यज्याया दक्व ज्याझ्वः रद्द याना बिल।
क्लेश नाशक प्रज्ञा:
प्रज्ञा ज्ञान धयागु संज्ञा, विज्ञान व प्रज्ञा यानाः स्वंगू कथंया दु। संक्षिप्तं थुइकेगु ज्ञान हे संज्ञा खः, विशेषं थुइकेगु विज्ञान अले धातुया अनुसन्धानं पिदनीगु ज्ञान हे प्रज्ञा खः। हाकं झिंप्यंगू कथंया धातु छु छु खः धकाः थुइकाः गुगुं धातुं छु उत्पन्न जुइ, थ्व दक्व थुइकेगु ज्ञानयात हे प्रज्ञा धाइगु खः। थुलि जक मखु, नाम स्कन्ध अथवा वेदना, संज्ञा, संस्कार, विज्ञान आदि अष्ट तत्व नं उत्पन्न जुजुं समाप्त जुया वनीगु व उत्पन्न जुइगु हेतु व अस्पनाम स्कन्धया गति तथा अन्त्य जुया वनीगु यथार्थ रुपं थुइकेगु ज्ञानयात प्रज्ञा धयातल। थज्याःगु तत्व ज्ञान मदुम्ह व्यक्तिया चित्तय् अज्ञानया कारणं उत्पन्न जुइगु क्लेश जुयाच्वन। क्लेश नष्ट यायेत तत्व ज्ञान बोध जुइगु प्रज्ञा ज्ञान मदयेकं मगाःगु जुल।
सत्कार्य सफलदायक:
जन्म काःवनीगु क्लेश मखु, प्राणी खः। जन्म जुइगु जक क्लेश खः। क्लेश मुक्त ज्या संस्कार जुयाच्वनी। काम, वाक्, चित्त, राग, द्वेष, मोहं जाःगु कर्म याः वइगु संस्कार खः। संस्कारया हेतु अविद्या जुल। अविद्याया रुप, आकार, रंग छुं नं दइ मखु। निरंजन, निराकार खः। व अविद्या सुनानं दयेके माःगु मखु, थःम्हेसिनं हे कमे यानाच्वनीगु जुयाच्वन। तर अविद्या रुपी अन्धकार निर्मूल यायेगु उपाय मयासें मगाः। उपमा कथं नँय् खतं नकेगु कुतः यायेम्वाः। खतं नःगु नँयात सफा याये मालकि कुतः मयासें मगाः। वास्ता मयासें तया तलकि नँय् अथें हे खतं नइगु खः। बहनी व चान्हय् मत च्याकेगु वास्ता मयाःसा अथें हे खिउँसे च्वनाच्वनी। थुकथं यथार्थ ज्ञान मंत धाःसा अविद्यां ज्ञान चक्षु खिउँका बी। थ्व ज्ञान चक्षु मखंगुलिं मार्ग, कुमार्ग, मसियाः अथवा धर्म, पाप व मरण चक्रय् लानाः निर्वाण पद लाना काये मफइगु जुयाच्वन। संसारयात हे प्रत्यय धकाः थुइकाः निरोध यानाः निर्वाण पद प्राप्त याये फत कि पुनर्जन्म जुइ मखु। आध्यात्मिक तत्व, ज्ञान, बोध मजूतले न्ह्याक्व तःधं जूसां होमादि ध्यान, समाधि, भाव-भक्ति, ऋद्धि-सिद्धि, योग बल दःसां निर्वाण पद प्राप्त याये फइ मखु। अथे नं सुकर्मया फल धाःसा सितिं वनी मखु। लौकिक सुख जक प्राप्त जुइ तर निरोध जुइ मखु। मू खँ अविद्यायात प्रज्ञावान, साधकपिंसं तत्व जक खः धकाः प्रज्ञा ज्ञानपाखें निर्णय यानाः आत्मत्व जुयाच्वंगु दक्व क्लेशयात निरोध यानाः जन्म मरणया चक्रं मुक्त जूगु निरोध अवस्था निर्वाण पद प्राप्त यायेत यथार्थ रुपं शील समाधि प्रज्ञा ध्वाथुइकाः व्यवहारय् छ्यले फयेके माःगु खः।
धीरता व वीर्य: ध्यानया लक्ष्य
थौंकन्हय् थाय्थासय् ध्यान व विपश्यना केन्द्र चायेकाः ध्यान स्यनेगु ज्याझ्वः जुयाच्वंगु बांलाःगु पलाः धायेमाल। वास्तविक आध्यात्म तत्व ज्ञान बोध मजूतले ध्यान, समाधि भाव, भक्ति याःसां निर्वाण पद प्राप्त याये फइ मखु धकाः न्ह्यथनातःगु विषय चिन्तन मनन याये बहः जू। मू खँ ला अध्यात्म ब्वलनाच्वंगया तातुना धयागु थः सुधार जुयाः व्यक्तित्व विकास यायेगु नापं समाज सुधार यानाः लोक कल्याणकारी ज्या यायेपाखे नं ध्यान तयेमाःगु ल्वःमंके मजिउ।
थौंकन्हय्या लकस वाला स्वयेबलय् गनं बुद्ध विहारय् मनूया ला ध्यनाः महांकालयात प्रदान यानाच्वंगु दु। कयौं बज्रयान विहारय् जातपातया भेदभाव, मद्य मांसया प्रयोग जुयाच्वंगु दु। अझ भ्वजय् व मेमेगु थासय् मद्यपानया प्रभावं कयौंया जीवन बरवाद जुयाच्वंगु न्यनेदु। छगू अजूचायापुगु खँ छु धाःसा नेपाःया बौद्ध संघ संस्थातय्गु कुसा संगठन धर्मोदय सभाया ६८ गू दँमुँज्या व पदाधिकारी ल्यज्याया दक्व ज्याझ्वः रद्द याना बिल। सभाया नियमित दुजः जुयाच्वंपिं भन्तेपिं पदाधिकारीया उम्मेदवार जुल धयागु दुनेया चिउताःयात सुचुकाः यातायात व्यवसायीतय्सं आह्वान याःगु बन्दया त्वहः तयाः छलकपट याःगु नं खने दत। ल्यज्याया ज्याझ्वः रद्दया निर्णय गुगु जुल, व खँ स्वयं अध्यक्षं हे मसिउ हं। न्हापा भन्तेपिंसं हे न्ह्याकाच्वंगु संघय् लिपा तिनि लामा व बज्राचार्यपिं दुकाःगु खः। भन्तेपिंत निर्वाचनय् दुथ्याकेमाः धकाः नायलं कार्यसमितियात धाःगु खँ नं न्यने दु। उकिं ध्यानी, साधकपिं नापं सकल धर्मावलम्बीपिंसं थीथी विकृतिपाखे नं दृष्टि तयाः सुधार यायेत क्वातुक पलाः छीगु हथाय् हे जुइधुंकल।
सम्प्रदाय व शुद्ध धर्म छता हे मखु:
मनू सामाजिक प्राणी जूगुलिं समाजं अलग च्वने फइ मखु। समाजया निंतिं फुगु चाःगु स्वस्थ सहायक जुयाच्वनेगु मानव जीवनया सभ्य तरिका खः। व्यक्ति स्वस्थ व शान्त चित्त जुल कि छेँय् नं सुखी परिवार जुइ। अले समुन्नत व शान्तिपूर्ण समाज स्वनेत तिबः जुइ। गतिशील समाजपाखें देय्या उत्थान जुइ। देय्या भौतिक व आध्यात्मिक प्रगतिपाखें विश्व शान्तिया निंतिं साधन जुइगु जुल। थन बुद्ध धर्म मखु, हिन्दू, क्रिश्चियन, मुश्लिम धर्म मखु धर्म धर्म हे खः धयागु आचार्य सत्यनारायण गोयन्काया धापू न्ह्यथनेबहः जू। वसपोलया देशनाया तातुना धयागु छगू जक धर्मय् आशक्त जुयाः मेगु धर्मयात समान खंके मफुत धाःसा साम्प्रदायिक भावना प्रकट जुइ। हाकनं विश्वय् खने दुगु दक्व धर्मया तातुना धयागु 'कुशल मंगल सेवाया ज्याखँ यायेगु वा याकेगु, मैत्री, करुणा व समान भावना ब्वलंकेगु, नैतिकवान, चरित्रवान जुयाः बुद्धि विवेक छ्यलाः राग द्वेष मोह अहंकार ममकार निवारण यायेगु' सत्य तथ्य सिद्धान्त थुइकाः व्यवहारय् छ्यलेगु वा छ्ययेकेगु नं सान्दर्भिक जुयाच्वन।
(सन्दर्भ सफू: बौद्ध ऋषि महाप्रज्ञा कृत परमार्थ ज्ञान दर्शन। अनुवादक भिक्षु विशुद्धानन्द प्राणपुत्र)
More Stories Like this
जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपाप्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया