माओवादी-एमाले स्वापूया थहांकुहां

सानुराजा शाक्य
राजनीतिक अस्थिरता उपजया रुपय् संविधानसभाया चुनाव धुंकाः नं स्थायी प्रकृतिया सरकार नेपालय् गबलें मवल । छकःपितं सरकार हिलीबलय् पिदनीगु राजनीतिक अस्थिरताया कारणं नेपाःया प्रगति हे बाधक जुयाच्वंगु वास्तविकता खः । माओवादी नेतृत्वया सरकार क्वःदलेधुंकाः स्वाभाविक रुपं मेगु सरकार दयेकेमाःगु बाध्यता व्यवस्थापिका संसदया खः । नेपाःया इतिहासय् ०५१ सालय् एमालेया अल्पमतया सरकार नं गुला जक न्ह्यायेफत । उबलय्या यथास्थितिवादी व दक्षिण- पन्थीतय्सं एमालेया सरकारयात असफल यायेत निरन्तर न्ह्याकूगु कुतः स्वरुप अविश्वासया प्रस्ताव मार्पुत सरकार क्वःथल । थुगुसीया वाम- पन्थीतय्गु नेतृत्वया सरकार उकथंया वाता- वरणं क्वःमदःसां राष्ट्र- पतिया हस्तक्षेप व तत्कालिन प्रधानमन्त्री प्रचण्डपाखें सार्वजनिक रुपं हे अभिव्यक्ति मार्पुत विदेशी हस्तक्षँेप विशेष यानाः भारतपाखें सरकारया निर्णयय् असहयोग व हस्तक्षेप अप्वःगुिलं राजीनामा बियागु खँ स्पष्ट याःगु खः । थुकथं राजीनामा मबिउगु खःसा माओवादी बाहेक फुक्क राजनीतिक दलतसें असहयोग यायेगु कथं राष्ट्रपतियाथाय् तःगु निवेदनया आधारय् नं माओवादी नेतृत्वया सरकारं व्यवस्थापिकाय् बहुमत खाके मफइगुिलं अविश्वासया प्रस्ताव संसदय् वइगु निश्चित हे खः । तर माओवादी प्रधानमन्त्रीं अज्याःगु स्थिति वये न्ह्यः हे संवोधन मार्पुत थःगु राजीनामा बियाबिल ।

न्हूम्ह प्रधानमन्त्री कथं एमालेया बरिष्ठ नेता माधव नेपालया व्यवस्थापिका संसदं ल्यःगु दु । थ्व प्रधानमन्त्री पद एमालेया थःगु शक्तिया कारणं स्वयां नेपाली कांग्रेसया नेता गिरिजाप्रसाद कोइरालाया विशेष पहलं वःगु खँय् शंका मदु । माओवादी नाप सहकार्य व सहमति याना वनेगु सवालय् संधिवानसभाया चुनाव धुंकाः नेपाली कांग्रेस व माओवादी दथुइ बिचाः पाना वनेवं नेपाली राजनीतिया छगू धु्रव माओवादीपाखे व छगू धु्रव कांग्रेसपाखे विभाजित जूगु खः । थुकथंया निगू धु्रवया राजनीतिइ संविधानसभाया अधिकांश दलत ुस्वीङु जुयाच्वनेगु नियतिया शिकार नेपाःया राजनीति जुल । गुिकं यानाः माओवादी व कांग्रेस बाहेकया एमाले लगायतया दलत गबलें माओवादीनाप गबलें कांग्रेसनाप सतिना जुइगु प्रवृत्तिं आः मुक्त जुइ फइ मखुत । न्हूम्ह प्रधानमन्त्री माधव नेपालं ततःधंगु दलत जक मखु चिचीधंगु दलयागु नं समर्थन कयाच्वने मफुत धाःसा थ्व सरकार क्वःदलीगु अवस्थाय् दुगुिलं नं थ्व सरकार यक्व ई न्ह्याइगुगु खँय् यक्वसिनं शंका यानाच्वंगु खः ।

माओवादीनाप च्वनेगु कि कांग्रेसनाप धइगु सवालय् फुक्क धइथें दल दुने विवाद खनेदु । विशेष यानाः एमाले व मधेसी फोरम दुने थुकथंया विवादं सरकारया आयु क्वःछीगु पुयाक्टर कथं कायेगु याः । एमाले दुनेया अध्यक्ष झलनाथ खनाल वामदेविपं तुलनात्मक रुपय् माओवादीनाप सहकार्य यायेगु पक्षय् अर्थात वाम वाम दथुया एकतायात अप्वः न्ह्याकेगु पक्षयािपं खने दुसा शुरुंनिसें खड्ग ओली लगायतया छथ्वः नेतात माओवादी स्वयां कांग्रेसनाप सहकार्य याना वनेगु अर्थात वाम प्रजातान्त्रिक सहकार्यय् बः बीिपं खः । राष्ट्रपति चुनावया इलय् माधव नेपालयात राष्ट्रपति दयेकेगु एमाले-माओवादी सहकार्य झलनाथ वामदेवया पहलं अन्तिमय् थ्यनेधुंकाः माओवादीं उगु सहमति अस्वीकार यायेवं पार्टी दुने झलनाथ वामदेवया क्रेडिबिलिटी क्वपालाः छक्वलं हे खड्ग ओलीिपं द्यःने लाः वल । अले खड्ग ओलीपिनिगु पहलं हे कांग्रेस- नाप एमालेया सहकार्य संभव जुयाः राष्ट्रपतिया पदय् कांग्रेसया उम्मेदवार त्याकेगु िनंितं संविधानसभाय् बहुमत खाकेत सफल जुल । थुगु गल्तीया कारणं राष्ट्रपति पदय् माओवादी प्रतिकुलया थ्यनेवं माओवादी सरकार व राष्ट्रपति दथुइ तालमेल असम्भव जूगुया लिच्वः खः प्रचण्डया प्रधानमन्त्री पदं राजीनामा ।

लिपा थ्व गल्ति महसुस यानाः माओवादीं एमालेनाप सम्बन्ध सुधार यानाः सभामुखय् एमालेया सुभाष नेम्बाङयात निर्विरोध यायेगु ज्याय् माओवादीं ग्वाहालि यात । लिपा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डयात प्रधान- मन्त्री दयेकाः सरकारय् नापं सहभागी जू वनेगु सौहार्दपूर्ण स्वापू एमाले व माओवादी दथुइ कायम जुल । तर प्रधानसेनापतियात कारवाही यायेगु सवालय् प्रधामन्त्रीपाखें सरकारय् दुथ्याःगु फुक्क दलनाप पूर्व सहमति कायम याकूगु खँ ला स्पष्ट हे जुल । तर थुकथं सहमति दयेकेगु ज्या विशेष यानाः एमालेया सवालय् धाःसा पार्टीनाप मखुसें पार्टीया अध्यक्षनाप जक वा प्रधानमन्त्री नाप खँ ल्हाःिपं झलनाथ व इश्वर पोखरेलनाप जक याःगु थें जू वन । लिपा थ्व सवाल सार्वजनिक विवादया विषय जू वंबलय् झलनाथ व ईश्वर पोखरेलं माओवादीयात बचं बिउ थें पार्टी दुने प्रधानसेनापति- यात कारवाही याःसां जिउ धकाः निर्णय याकेगु वातावरण दयेकेगु खँ असफल जूगु सत्य खः । एमाले दुने प्रधानसेनापति विरुद्ध माओवादी पलाःया विरोधय् बहुसंख्यक सदस्य खने दयेवं स्वाभाविक रुपं माओवादी-एमालेया स्वापू त्वाःदलीगु जुल । एमाले-माओवादी स्वापू बमलायेवं नियमित कथं हे मेम्ह एमाले नेता खड्ग ओलीया जिम्मेवारी अप्वल कांग्रेसनापया सहकार्य न्ह्याकेगु िनंितं । फलस्वरुप खड्ग ओलीपिनिगु पहलं हे माधव नेपालयात प्रधानमन्त्री दयेकेत सफल जुल । अजू -चायापुगु खँ खः कि न्ह्याबलें पदलोलुपताया द्वपं फये मालाच्वंम्ह नेपाली कांग्रेसया वयोवृद्ध नेता गिरिजाप्रसादं तकं माधव नेपालयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु ज्याय् तन मनं ग्वाहालि यात ।

भाग्य ईश्वर व ज्योतिषय् कम्युनिष्टतय्सं विश्वास मयाःसां माधव नेपाल प्रधानमन्त्री जूगुयात धाःसा भाग्यया हे खेल धाईपं नं यक्व दु । तत्कालिन जुजु कांग्रेस व माओवादीपाखें तःकःमछि धोका फयेमाःम्ह माधव नेपाल संविधान- सभाया चुनावय् निगू क्षेत्रं बूम्ह खःसां इलय् इलय् माओवादी व कांग्रेसयात माधव नेपाल हे मालीगु बाध्यताया कारणं थौं माधव नेपाल प्रधानमन्त्री जुइ खंगु खः । विचार व कार्यक्रमया आधारय् राजनीतिक सहकार्य जुइ धइगु ला किसिया क्यनेगु दं थें जक खः धइगु खँ ला हानं छकः पुष्टि हे जूगु दु ।

More Stories Like this