बुद्धाचार्य शाक्ययात श्रद्धा

दि. दि. शि. यल

नेपालभाषा ख्यलय् आपालं योगदान यानादीम्ह भाजु बुद्धाचार्य शाक्यजु वंगु सोमवाः न्हिनय् आकाझाकां मन्त । थुगु खँ न्यनाः नेपालभाषा ख्यःया आपालं व्यक्तिपिनिगु नुगः मछिना मिखां ख्वबि हाःगु दु । सायद वय्कलं गुगु योगदान नेपालभाषा ख्यलय् यानावंगु दु, थ्व तसकं च्वछायेबहःजु । वहे योगदानयात लुमंकाः झी थौं नुगः मछिंका च्वनेमालाच्वंगु दु ।

खःला वय्कःलिसे जिं संगत यानाःगु धइगु स्वला, प्यलां अप्वः संगत यायेमखं । अय्नं इलय् ब्यलय् नापलाइगु इलय् वय्कलं न्ह्याबलें धायेगु याः, छेँय् वा खँल्हाये धकाः । तर विडम्बना वय्कःलिसे छझाः च्वना वय्कःलिसे खँल्हाबल्हा याये, छुं छुं ज्ञां काये धइगु आपालं मनसाय दयाः नं थौं थःगु हे ई अनुकूल वय्कःयात नापलाये मखना दकले अप्वः दुःख थौं जितः ताःगु दु ।

वय्कः मन्त धाःगु खँ न्यनाः जिं विश्वास तक नं यायेमफु । छाय् धाःसा वय्कःया उगु न्हिलासुं जितः गुगु भाषाया बारे, पत्रिकाया बारे जानकारी थःगु अनुभव जितः न्यंकादी । वहे अनुभवं थौं जि थन तक्क थ्यंगु खः । वय्कलं बियादीगु सल्लाहं हे थौं जि थन तक्क थ्यंकेत तःधंगु ग्वाहालि नं जूगु दु ।

जितः थौं तायाच्वंगु दु सर्गःया छगः नगु हे तनावन धइथे जितः जुयाच्वंगु दु । तर व नगु आः गनं नं गुगु थासं नं चूलाके फइमखुत । तर वय्कःया उगु ज्ञां, शिक्षा अले वय्कलं बियादीगु थीथी सल्लाह, सुझावयात धाःसा जिं न्ह्याबलें नं मनन् यानाः हे थ्व भाषा ख्यलय् वय्कलं यानादीगु योगदानयात कदर यासें जि न्ह्यःने अवश्य नं न्ह्यायेगु जुइ ।

खःला वय्कःलिसे स्वापू दुगु धइगु पत्रकारिता ख्यलं हे खः । उगु इलय् छगू लय्पौ पिकयाःगु खः छम्ह पासा व जि मिलय् जुयाः अले वय्कः सम्पादक जुयाः जिमित ग्वाहालि यानादीगु खः । उगु इलय् वय्कःपाखें जिं आपालं ज्ञां कयाः, उबलय् निसें वय्कःलिसे जिगु स्वापू भचा अप्वः हे सत्तिनाः वंगु खः । थ्वहे झ्वलय् वय्कःया योगदानया बारे बुलुँहुँ जिं थुइकाः वनाः वय्कः छगू विधा जक मखु थीथी विधा कःघानाः नेपालभाषा थपू यायेगु नितिं थःगु च्वसु न्ह्याकादीम्ह छम्ह च्वछाये बहःम्ह व्यक्तित्व नं खः । अझ विशेषतः वय्कः छम्ह बौद्धमार्गी जूगु हुनिं धार्मिक आस्था दुगुलिं धर्म सम्बन्धि अप्वः च्वसु पिदं तर अय्नं वय्कलं गबलें राजनीति, गबलें अन्तर्राष्ट्रिय गबले छु च्वसु च्वयाः जनतायात सूसुचित यायेगु नितिं तःधंगु योगदान बियाः थःगु पलाः न्ह्याकादीम्ह व्यक्तित्व खः ।

थुलि जक मखु वय्कलं नेपालभाषाया नापनापं नेपाली भाय्, अंग्रेजी भाषां नं थःगु च्वसा थीथी इलय् थीथी पत्रिका पिथनादीम्ह सक्षम पत्रकार हनेबहःम्ह व्यक्तित्व खः । थौं वय्कः मदयाः झी नेवाःत जक दुःखं कःगु धाःसा अवश्य नं मखु फुक्क नेपाःमिया नुगलय् घाः लाःगु दु । वय्कःया उगु प्रतिभायात सकसिनं च्वछाःगु दु । अथेहे वय्कःया स्वभाव धायेगु हे खःसा वय्कःया ख्वालय् गबलें तं धइगु जिं मखनाः न्ह्याबलें न्हिलाः न्हिलाः खँल्हानादी ।

उगु हे बानी व्यवहारं जितः जक मखु आपालं मनूतय्त आकषिर्त याःगु दु, नुगलय् बाय् कयादीगु दु । उलि जक मखु वय्कः न्ह्यात्थे, न्ह्याग्गु हे थासय् जुइमाः छु दु खबर ? गथे जुयाच्वन धकाः जिगु बारे वय्कलं न्यना हे दी धुंकी । तर वय्कःलिसे छक्वः प्रत्यक्ष सञ्चार माध्यमपाखें खँल्हाबल्हा यायेगु जिगु बिचाः खः व बिचाः थौं बिचाः हे जुयाः बिल । थुकिं जितः अझ अप्वः नुगः मछिंका ब्यूगु दु ।
उकथं हे वय्कलं च्वयादीगु आपालं लोकंह्वाःगु नेपालभाषाया आपालं सफूत दु उकिइ मध्ये छगू ँस्वगिनलय् ल्वहं हिति’ खः गुगु सफूपाखें वय्कलं गौरी अनन्त सिरपाः नापं त्याकादीगु खः । गुगु सिरपाः लोक साहित्य परिषद्पाखें नेपाल सम्वत् १११४ पाखे वय्कःयात उगु सिरपांः हनादीगु खः । थुकथं हे वय्कलं उगु सिरपाः बाहेक मेगु नं आपालं सिरपाःत त्याकादी धुंकूगु दु ।

तर झी नेवाःतय्गु जक मखु, सकल नेपाःमिपिनिगु छगू तसकं विडम्बनापूर्ण खँ खः कि झीसं वय्कः दुगु इलय् गुलि बिचाः यानाः मान सम्मान बियाः वय्कःयात अझ अप्वः प्रोत्साहन बिइगु नितिं झीगु थासं पलाः न्ह्याकेमाःगु खः, व झीगु पाखें जुइफूगु थें मताः । थौं थ्वहे विडम्बनापूर्ण ज्याया हुनिं भाषा ख्यलय् गुलि हनेबहःपिं च्वमि, साहित्यकारत दु वय्कःपिनिगु नुगलय् नापं भाषा ख्यलय् छुं याये धइगु मनसाय दयाः नं वय्कःपिं न्ह्यःज्याना च्वनेफूगु मदु ।

थ्वहे अवस्थां यानाः नांजाःपिं आपालं च्वमि, साहित्यकारपिं बुलँुहुँ थ्व ख्यलं ताःपाना वनाच्वंगु दु । उकिं झीसं वय्कःया योगदानयात कदर यासें वय्कलं गुगु ज्या झीगु नितिं थाति तयावंगु खः व झीसं पूवंकेगुपाखे झी सकले छप्पँ जुयाः पलाः न्ह्याकेगु पाखें झी न्ह्यःज्याये । नेपालभाषायात थौंकन्हय् लाज्याकथं गुगु मनूतय्सं बिचाः यानाच्वंगु दु । थ्व लजगाःकथं न्ह्यःज्याके ।

अन्तय् वय्कःया गुगु आज्जु खः, वय्कलं थातं तयावंगु ज्यात खः, झीसं उकियात थःथःगु थासं गुलि यायेफूगु खः उलि झीसं याये, वय्कःया लुमन्तियात झीसं सदां नुगलय् तयाः ज्या न्ह्याके थ्वहे मनंतुना मदुम्ह हनेबहःम्ह भाजु बुद्धाचार्य शाक्यजुयात छपासः श्रद्धाया छपासः स्वां देछाये ।

(किपा साभार - केशरमान ताम्राकार)

Related Stories

नेपालभाषाया च्वमि बुद्धाचार्य शाक्य मन्त

More Stories Like this

मेरिल्याण्डय् लाखय् व पुलुकिसिलिसे हन येँयाः
स्यस्यः समाजं सत्यमोहन जोशीयात हन
मूलयात ग्वाहालि लःल्हात
मेहेन्दी च्वयेगु कासा जुइगु
मचातयत मां भाय् स्यनेगु संस्था नीस्वन