जाति व क्षेत्रीय राजनीतिइ नं मिभंिपं न्ह्यःने

डि।आर। खड्गे

विश्वया प्रजातान्त्रिक देय् मध्यय् भारतय् वंगु वालय् न्यागू चरण यानाः चुनाव क्वचा- येकल । चुनावय् मुख्य प्रतिस्पर्धा धेंधेंबल्लाः यानाच्वंिपं पार्टीत संयुक्त प्रगतिशील गठबन्धन युपीए व राष्ट्रिय जनतान्त्रिक गठबन्धन एनडीए खः । थुगुसीया चुनावय् स्वंगूगु गठबन्धन धकाः वाम पार्टी व क्षेत्रीय पार्टीत नं चुनावय् कुहां वल । अथे हे प्यंगूगु गठबन्धन धकाः क्षेत्रीय पार्टीत विशेष यानाः मुलायम िसंहया सपा लालु यादवया राष्ट्रिय जनता दल रामविलास पासवानया लोक जनशक्ति पार्टी व मेमेगु घटकत न्ह्यःने वल । स्वंगूग व प्यंगूगु गठबन्धनं नं प्रधानमन्त्रीया उम्मेदवारया कथं माया- वती व मुलायम िसंहयात न्ह्यःने हःगु खः । थ्व निगू गठबन्धन कांगे्रसया गठबन्धन व भाजपाया गठबन्धन विरुद्ध खुल्लारुपं वःगु खः ।

करिब खुला न्ह्यः युपीए य् सरकारया प्रमुख घटक मध्यय् वाम शक्ति नं दुथ्यानाच्वंगु खः । जब अमेरिका नाप आणविक सम्झौता सि।टि।बि।टि। स प्रधानमन्त्री मनमोहन िसंहं हस्ताक्षर यात अनंनिसें वामपन्थी व कांगे्रस पार्टी दथुइ विवाद ब्वलन । वाम पार्टीया धापू खः भारतय् यक्व जनता गरिबीया हालतय् म्वायेत बाध्य जुयाच्वंगु दु । कांगे्रस नेतृत्वया सरकारं गांया जनतायात ध्यानय् तयाः विकास व निर्माणया ज्या मयाः । कांगे्रस पार्टीं धाःसा देय् विकासया लागि पश्चिम व अमेरिका नाप मिले जुयाः न्ह्याः वनेमाःगु दु धाल । मेगु छगू मतभेद थ्व विषयय् नं खः कांगे्रसं मिखा तिसिनाः उदारीकरणया नामय् पश्चिमा व अमेरिकी कंपनीतय्त भारतय् खुल्ला छुट बिल वामपन्थीतय्सं अज्याःगु छुत बी मजिउ धकाः अडान काल । कांगे्रस पार्टीं वामपन्थीया प्रस्ताव अस्वीकार यात । थ्व निगू विषयय् मतभेद जूगुिलं वामपन्थीं युपीए सरकारयात बियातःगु समर्थन लित काल । वामपन्थीं समर्थन लित कायेसातकि कांगे्रसया नेतृत्वय् न्ह्यानाच्वंगु सरकारय् संकट वल । वहे इलय् मुलायम िसंहया समाजवादी पार्टीं समर्थन यानाः युपीए सरकार बचे याना बिल । िझंन्याक्वःगु लोकसभा चुनावय् वामशक्तिं कांगे्रसयात साथ मबिउगुिलं कांगे्रस अति कमजोर जुल जुइमाः धकाः थ्व निर्वाचनय् लालु प्रसादया पार्टी व रामविलास पासवानया पार्टीं नं कांगे्रसयात त्वःताः मुलायम िसंहया पार्टी स।पा। नाप मिले जुयाः चुनाव ल्वाःगु खः । उगु प्यंगूगु मोर्चाय् खालि क्षेत्रीय पार्टीत जक दुथ्यानाच्वंगु खः । बरु स्वंगूगु मोर्चाय् वाम शक्ति क्षेत्रीय पार्टीत मिले जुयाः चुनाव ल्वाःगु खः ।

आणविक अप्रसारण सन्धिया बारे अमेरिकानाप सम्झौता यासांनिसे वाम पार्टीं कांगे्रस पार्टीयात निशाना दयेकाच्वंगु खः । कांगे्रस पार्टीयात चकनाचुर यायेगु हिसाबं बामपन्थीतय्सं रणनीति दयेकाः ज्या यानाच्वंगु खः । वामशक्तिया चुनावी नारा खः ुनन कंग्रेस नन बीजेपी सरकारु । थुकियात हे मू नारा दयेकाः उिपं सतकय् वःगु खः । वाम पार्टीं उत्तर प्रदेशया शक्तिशाली पार्टी मायावतीया पार्टीया साथ कयाः मायावतीयात हे प्रधानमन्त्री उम्मेदवार कथं न्ह्यब्वःगु खः । कांगे्रस पार्टीं नं वामशक्तियात कमजोर याना वनेगु रणनीति ज्वनाः राहुल गान्धीयात न्ह्यःने हल । राहुल गान्धीं विकास व रोजगारीया नारा ज्वनाः भारतया यक्व प्रदेशय् चुनाव प्रचार यात । प्यंगूगु मोर्चाया रणनीति खः कांगे्रस भाजपा व बाम शक्ति स्वंगू खेमाया टक्कर जुयाच्वंगुिलं उकिया लबः कयाः जनताया भोट थःथाय् सालेगु । आखिरय् चुनावया लिच्वलं क्यना बिल स्थायी सरकारया लागि कांगे्रस पार्टीया गठबन्धन हे जनताया दथुइ लोकंह्वाःनि । जनतां क्षेत्रीय पार्टी व वामपनथी शक्तियात अति कमजोर याना बिल ।

वंगु लोकसभाया चुनावं छता छु स्पष्ट जुल धाःसां धर्म जाति भाषा व क्षेत्रया नारा बियाः जनतायात मूर्ख यायेत स्वयाच्वंिपं नेतातय्गु नीति असफल जुइधुंकल । लिसें थ्व खँ नं प्रस्ट जुल कि धर्म जाति भाषा व क्षेत्रया नारां देश व प्रदेशया विकास जुइ मखु । मेगु खँ अनाचार अत्याचार भ्रष्टाचार व भेदभाव खतम जुइ मखु धयागु खँ नं जनतां वाःचायेकल । छाय्- धाःसां क्षेत्रीय पार्टीया नेतृत्वय् नं अप्वः यानाः सामन्ती प्रवृत्तिया नेतात जूगुिलं अपराधी तत्व व गुण्डातय्त संरक्षण यानाच्वंिपं उिपं हे खः धकाः जनतां म्हसीकल । भारतय् न्हापा जातीय नारा बियाः राजनीति याना वःिपं मुस्लिम पार्टीत खः । व इलय् मुस्लिमतय्सं जातीय नारा बिउगु ठीक नं धायेमाः । छाय्धाःसां व इलय् हिन्दूतय्सं मुस्लिमतय्त अति हे भेदभाव व अन्याय याना वयाच्वंगुिलं मुस्मांतय्सं जातीय नारा बिउगु खः । थौंकन्हय् नीछगूगु शताब्दी विज्ञान व प्रविधिया युग खः । आः धर्म जाति भाषा व क्षेत्रीय नारा बिलकुल मल्वये धुंकल ।

झीगु देशय् नं जातीय क्षेत्रीय राजनीति तच्वः जुइक न्ह्यानाच्वंगु दु । थ्व नारा ल्ह्वने हे मजिउ धायेत्यनागु मखु । तर थ्व नारा छु अवस्थाय् ल्ह्वनेमाः थज्याःगु नारा बीिपं नेतृत्व वर्गयाके छु संस्कार दयेमाः थ्व धाःसा अवश्य नं झीगु चिउताःया विषय खः । भारतय् नं जातीय व क्षेत्रीय राजनीति यानाः प्रदेशया सत्ता कब्जाय् लाकल तर अनया बहुसंख्यक जनताया अवस्थाय् धाःसा आः नं छुं हे हिउपाः वःगु मदुनि । बरु आपराधिक तत्व व गुण्डातपाखें जनता झन पीडित जुइमाल । वंगु चुनावय् जाति व क्षेत्रीय राजनीतिया पक्षधर पार्टीतय्त जनतां ुमाइनसु याना बिल । झीगु देशय् नं जाति व क्षेत्रीय राजनीति याकेत विदेशी शक्तित खुब सवि्रुय जुयाच्वंगु दु ।

मेगु छता खँ जाति व क्षेत्रीय राज- नीतिया नेतृत्व यानाच्वंिपं नेतात सिद्धान्त- निष्ट कर्तब्यनिष्ट इमान्दार व नैतिकवान खने मदु । चाहे राष्ट्रिय राजनीति यानाच्वंिपं जुइमा चाहे जातीय व क्षेत्रीय राजनीति यानाच्वंिपं जुइमा नेतृत्व वर्ग- याके त्याग तपस्या दृष्टिकोण खने मदु । खालि बकंफुस्कुलु खँ ल्हानाः देय् स्यंकाः सम्पत्ति कमे यानाः मस्ति यानाच्वंगु दु ।

More Stories Like this