दर्जा दर्जाया नागरिक व न्हूम्ह प्रम

सानुराजा शाक्य

निगूगु दर्जाया नागरिक ला सुयात जुइ मं दइ? तर नेपाःया राज्यया नीति कानूनं जनतायात थीथी दर्जाय् ब्वथला तइगु जुयाच्वन। अथे धकाः कानूनं हे ब्याख्या यानाः दर्जा बिया तइगु मखु। कानूनया मिखां फुक्क नागरिक बराबर। तर व्यवहारय् धाःसा थीथी अधिकारया विभाजनं हे नागरिकयात थीथी दर्जाय् ब्वथलातःगु दु। भाषिक अधिकारया दृष्टिकोणं नेपाली खस भाय् मातृभाषा जूपिं खसब्रम्हू व दलितयात न्हापांगु दर्जाया नागरिकता बियातःगु दु। थीत्यः थीमत्यःया प्रथाया व्यवहारं नेपाःया दलित समुदाययात खसब्रम्हूत स्वयां क्वय्या दर्जाय् लाकातःगु दु। जातीय विभेद व उत्पीडनया लिधंसाय् आदिवासी जनजाति व मधेसीत निगूगु दर्जाय्। थुकथं स्वयेबलय् खसब्रम्हूत जक फुक्क दृष्टिकोणं न्हापांगु दर्जाय्, मेपिं निगूगु दर्जाय् लाः। ब्रम्हू क्षेत्रीतय्गुली नं प्रधानमन्त्री व गृहमन्त्री जुइधुंकूपिं न्हापांगु दर्जाय्, मेपिं निगूगु दर्जाय् लानाच्वंगु दु ।

लोकतन्त्र वयेधुंकाः प्रधानमन्त्री व गृहमन्त्री जूपिंत जीवनकाछि दइगु सुविधा नं राजनीतिज्ञतय्त न्हापांगु दर्जा व निगूगु दर्जाकथं व्यवहार यानातःगु दु। प्रधानमन्त्री व गृहमन्त्री जूम्ह नेतां प्रधानमन्त्री वा गृहमन्त्री पदं खुस्के जुइवं थम्हं गयाच्वंगु करोडौं मूया गाडी यंकेगु सुविधा दइगु तर वहे मन्त्रीमण्डलया उगु हे हैसियतया मन्त्रीतय्त धाःसा उगु सुविधा मदइगुलिं नं क्यं प्रधानमन्त्री व गृहमन्त्री जुल धाःसा ब्रम्हूक्षेत्री हे जूसां उपिं विशिष्ट श्रेणीया नागरिक जुइ दइगु अधिकार कानूनं बियातःगु दु। थुज्वःगु खँया विरोध गनं मजू। छथाय् कांग्रेसया गगन थापां न्ववाःगु जुयाच्वन, थःपिं गुगुं नं हालतय् नं निगूगु दर्जाया नागरिक जुइत तयार मदु थःपिं बरु सहिद जुया वने निगूगु दर्जाया नागरिक जुइ मखु। स्वयेबलय् वय्कलं न्ववानादीगु खँ सही हे खः। सुं हे मनूत निगूगु दर्जाया नागरिक जुइत तयार मदु। सायद वय्कःया म्हगस नं दु जुइ मन्त्री प्रधानमन्त्री जुइगु। तर वय्कलं न्ववाःगु निगूगु दर्जाया नागरिक जुइगु खँ नेपाःया आदिवासी जनजाति मधेसीतय्त उमिगु पहिचान बिल धाःसा गगन थापा थेंज्याःपिं ब्राम्हणवादी बिचाः दुपिं थःपिं निगूगु दर्जाया नागरिक जुइ हँ। पहिचानया लिधंसाय् नेवाः राज्य जुल धाःसा उपिं थनया निगूगु दर्जाया नागरिक जुइ हँ। अर्थात थौंतक उपिं न्हापांगु दर्जाया नागरिक जुयाच्वंगु खँय् दख्खल जुइगु उमित स्वीकार मदु। नेवाःत थ्व देसय् न्ह्याबलें निगूगु दर्जाया नागरिक जुयाच्वनीगु हे जक पाय्छि। बराबरया हैसियत दयेके फइगु शासन व्यवस्थां उमिगु मानापाथीइ पंगः वइ उकिं उमिसं विरोध यानाच्वन। तर प्रधानमन्त्री व गृहमन्त्री थःपिं जुइ दइगु जुयाः उगु इलय् थःपिंत विशिष्ट दर्जाया नागरिक जुइ दइगु सुविधाया विरोध याः मजू ।

नेपाःया इतिहासय् प्रधानमन्त्रीया तस्विर तनेगु झ्वलय् नेपालय् हानं छम्ह न्हूम्ह प्रधानमन्त्री थपे जूगु दु। विशिष्ट दर्जाया नागरिकया ल्याः नं न्हूम्ह प्रधानमन्त्री व गृहमन्त्री वयेवं थपे जूगु दु। नकतिनि न्हूम्ह प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराई त्याःगु दु। प्रधानमन्त्रीया सपथ नयेधुनेवं वय्कलं छ्यःगु गाडीया कारणं वय्कःया चर्चा बजारय् तच्वः। चर्चा थिकेगु गाडी मगःगुलिं मखु चर्चा दंगु नेपालय् दयेकूगु गाडी गःगुलिं खः। मेपिं नेतातसें थःपिं पदय् थ्यनेवं दकलय् सुविधासम्पन्न गाडी मालाजुइ तर डाक्टर साहेवं दंगु नेपालय् हे दयेकूगु गाडी गःगुलिं वय्कःया लोकप्रियता अप्वःगु खः। छखे प्रधानमन्त्री जूम्ह मनुखं सुविधा म्वाःगु सन्देश बियाः लोकप्रिय जुयाच्वंगु दुसा विशिष्ट श्रेणीया नागरिकय् पदोन्नति जूम्ह पुलांम्ह गृहमन्त्री भीम रावलं धाःसा थम्हं यंकागु गाडी सरकारी नियम कथं हे खः करोड वंगु मखु, ८८ लाखया जक खः धकाः थःगु अवसरवादी चरित्र क्यनाच्वंगु दु ।

प्रधानमन्त्रीं थिकेगु गाडी मगयेवं हे नेपाःया समस्या ज्यनीगु मखु तर फुक्क भ्रष्ट सुविधा भोगीया रुपय् बदनाम जुयाच्वंपिं राजनीतिक दलया नेतातय् दथुइ सुविधा त्याग याइम्ह नेता नं दु धइगु क्यनाः आशाया भतिचा जः ल्यं दनिगु सन्देश जक खः। तर वहे प्रधानमन्त्रीयात मन्त्रीमण्डल विस्तार यायेगु खँय् धाःसा सफलता ल्हातय् लानाच्वंगु मदु। मन्त्री जुइपिनिगु हानथाप व मधेसी नेतातय्गु अवसरवादी चरित्रं यानाः माओवादी मधेसी मोर्चाया गठबन्धन ताःहाक जुइगु विश्वास सुयाकें मदु। मेखे माओवादी लडाकु सेनाया वर्गीकरण व समायोजन ज्या पीन्हुया दुने यायेगु प्रतिवद्धता पूवंके मफयेवं थ्व सरकारया आयु नं फुइ। माओवादी लडाकुया ल्वाभः तयातःगु कन्टेनरया ताःचा विशेष समिति मातहत लःल्हाबलय् हे थःगु हे पार्टीया मोहन वैद्य खेमामा सशक्त विरोधया सामना यायेमालाच्वंगु अवस्थाय् माओवादी लडाकु सेनाया वर्गीकरण व समायोजनाया ज्या अःपु मजूगु संकेत खः ।

विसं २०४६ साल लिपा जुजुया शासनकाल बाहेक नेपाली कांग्रेस व एमाले निरन्तर सत्ताय् च्वनाच्वंगु दु। थ्वहे दकलय् न्हापांगु अवस्था खःकि कांग्रेस व एमाले निगुलिं दल सरकारय् मच्वँसे विपक्षीइ च्वनाच्वंगु दु। विपक्षीइ च्वनेगु थ्व निगू दलया धैर्यताया परिक्षण छखे दुसा मन्त्री जुइत हानथाप यायेत दकलय् न्ह्यःने लाःपिं फुक्क मधेसी दलतय्त मन्त्रीया ब्वथलेत हे अःपु मजू। मधेसी मोर्चाया भागय् लाःगु मन्त्रालयय् थःगु भागय् लायेमाःगु ल्वापुइ मधेसीत थुलि ल्वाइ कि मन्त्री मदयेकल कि पार्टी हे तछ्यायेत न्ह्यःने लाःगु दलत नं मधेसी मोर्चा दुने हे दु। छखे मधेसीतय्त मन्त्री बियाः लय्तायेके थाकुसा मेखे एकीकृत माओवादी दुने हे नं मन्त्री जुइपिं यक्वसित चित्त बुझे याये अःपु मजू। मेखे छगू हे पार्टी दुने स्वब्वथले माःगु बाध्यता ला द हे दनि ।

More Stories Like this