नेवाः एकताया अःखः स्थानीय स्रोत

नरेशवीर शाक्य
येँ महानगरपालिकाया राजनीतिक संयन्त्रतय्सं मेमेगु राजनीतिक पार्टीया प्रतिनिधितय्त दुमकाःगुया मू खँ अन दयाच्वंगु आर्थिक स्रोतया चलखेल हे खः।

मुलुकय् राजनतिक अस्थिरता ब्वलनाच्वनीगु इलय् थीथी सरकारी व अर्धसरकारी निकायय् अनियमितता ब्वलनीगु, विधिया विधान मन्ह्याइगु व कानूनसम्मत ज्या मजुइगु अनुभव सकसियां दु। भ्रष्टाचार मुलुकया निंतिं ग्यानापुगु ल्वय्कथं प्यखेरं न्यना वनाच्वंगु दु। उकी मध्ये नं येँ महानगरपालिका दुने आर्थिक अनियमितताया खबर तसकं चर्चाय् दु। स्थानीय जनतानाप प्रत्यक्ष स्वापू दयाच्वनीगु निकायय् आर्थिक अनियमितता दयाच्वनीगु खँ ग्यानापुइ। जनतायाके प्रत्यक्षरुपं हरेक सेवा व सुविधाय् दस्तुर व शुल्क काइगु तर उकिया हे पार्र्दशिता मदइगु खँ आम मनूतय्गु मनय् महानगरपाखे वितृष्णा ब्वलनावइगु स्वाभाविक खः।
देय्या स्थानीय निकायस जनप्रतिनिधि मदुगु कारणं आः राजनीतिक सयन्त्रपाखें स्थानीय निकाय न्ह्याकेगु यानाच्वंगु दु। तर थुकि नं राजनीति दुथ्यानाः संविधानं बियातःगु प्रावधानकथं स्थानीय निकायय् चिचीधंगु राजनीतिक पार्टीतय्त दुकयाच्वंगु मदु। तःधंगु राजनीतिक पार्टीतय्सं बाहुबलया भरय् हे मेमेगु राजनीतिक पार्टीया प्रतिनिधितय्त दुथ्याकाच्वंगु मदु थें थ्व गैरसंवैधानिक ज्यायात कार्यकारी प्रमुखतय्सं नं अप्रत्यक्षकथं ग्वाहालि यानाच्वंगु खनेदु। नेपाःया अन्तरिम संविधानकथं संविधानसभाय् ब्वति काःगु क्रियाशिल राजनीतिक पार्टीतय्गु प्रतिनिधित दुथ्याःगु संयन्त्रं स्थानीय निकाय संचालन जुइ धका धयातःसां थुकिया कार्यान्वयन जुइ फयाच्वंगु मदु।
राजनीतिक संयन्त्रतय्सं मेमेगु राजनीतिक पार्टीया प्रतिनिधितय्त दुमकाःगुया मू खँ अन दयाच्वंगु आर्थिक स्रोतया चलखेल हे खः। मेमेगु राजनीतिक पार्टीतय्गु सहभागितां थःपिंसं आर्थिक ख्यलय् यानाच्वंगु यकःति चलखेलय् बाधा वइ धयागु खँया कारणं हे खः। येँ मनपा दुने दँय् अरबौं तकाया बजेटय् ज्या जुइगु याः। विकास निर्माणया ज्या बाहेक भाषा, संस्कृति, कला संरक्षणया निंतिं नं अन बजेट �यायेगु यानातःगु दुसा अन दुथ्यानाच्वंगु राजनीतिक पार्टीया प्रतिनिधितय्सं थः यथे चलखेल यानाः नेवाःतय्त नं विभाजित यायेगु व थःगु राजनीतिक पार्टीनाप सतीपिं कार्यकर्तातय्त जक पोसे यायेगु ज्या जुयाच्वंगु व्यापकरुपं चर्चाय् वयाच्वंगु दु। हालय् येँ मनपां नेपालभाषाया समाचार न्हिपौ व वाःपौयात प्रति ल्याःया ल्याखं अनुदान बीगु सुचं जारी याःगु दु। खय्त ला न्हापा नं थुकथं हे न्हिपौ व वाःपौयात दां अनुदान बीगु याना वयाच्वंगु खः। तर नेपालभाषाया ख्यलय् पत्रिका प्रकाशन न्हिपौ व वाःपौ जक मजुसे बाछिपौ, लय्पौ, स्वलापौ आदि पिदनाच्वंगु दु। केवल न्हिपौ व बाःछिपौयात जक नगद अनुदान बियाः मेमेगु इलय् पिदनीगु पत्रिकायात अनुदान मबीगु धयागु नं भेदभावया ब्यवहार खः धइगु खँय् विवाद मदु। राजनीतिक संयन्त्र दुथ्यानाच्वंगु पार्टी व पार्टी प्रतिनिधित नाप सतीगु पत्रपत्रिकायात जक थुकथं अनुदान बीगु व मेमेगु पत्रिकायात भेदभावया ब्यवहारं थ्व ख्यलय् पत्रपत्रिका पिथनाच्वंपिंत यानाच्वंगु भेदभावया ब्यवहारं राजनीतिक चरित्रया उजगार यानाच्वंगु खँय् शंका मदु।
नेपालभाषा अधिकारकर्मीतय्सं आन्दोलन हे यानाः स्थानीय निकायय् भाषा, जाति, संस्कृति उत्थानया निंतिं बजेटया माग यानाः सम्झौता हे यानातःगु दु। तर आन्दोलन यानाः प्राप्त जूगु उगु सम्झौतायात नं राजनीतिक संयन्त्रया प्रतिनिधितय्सं कार्यान्वयनय् हयेत ध्यान मबिउगु व राजनीतिक उद्देश्यं प्रेरित जुयाः निश्चित अखबारयात जक लबः दइकथंया नीति हयाच्वंगु दु। स्थानीय निकायनाप अधिकारकर्मीतनाप जूगु सम्झौताकथं नेपालभाषा पत्रपत्रिकायात जनकल्याणकारी विज्ञापन उपलब्ध याकाः ग्वाहालि यायेगु खँ न्ह्यथना तःगु दु। न्हापा अज्याःगु विज्ञापनया निंतिं नं विज्ञापन एजेन्सी मार्फत वनेमाःगु प्रावधानयात आः नेपालभाषा पत्रिकाया सन्दर्भय् तप्यंक वने फइगु प्रावधान पारित जूगु अपुष्ट खबर दु। तर थुकियात आधिकारीकरुपं आः सुचं पिदंगु अवस्था मदुनि। उकथं हे महानगरपालिकाया हरेक सुचं नेपालभाषाया पत्रपत्रिकाय् नं पिदनेमाः धकाः जूगु सम्झौता अझं लागू जुइफुगु मदुनि। तर थज्याःगु सुचं नं निश्चित वर्गया पत्रिकाय् जक पिथनेगु नीति पिदन धाःसा हाकनं येँ मनपां भेदभावया ब्यवहार यानाः नेवाः पत्रकारिता ख्यलय् विभाजन हयेगु कुतः याःगु खने दइ।
मुलुकय् वःगु राजनीतिक परिवर्तनया छगू मू कारकतत्व भाषिक अधिकारया आन्दोलन नं खः धयागु स्थापित तथ्य खः। भाषिक अधिकारया आन्दोलनं हे राजनीतिक चेतना ब्वलंकाः मुलुकय् थुज्वःगु परिवर्तन हयेत सफल जूगु खः। तर अज्याःपिं विभूतितय्गु सम्मानय् याइगु ज्याझ्वःयात स्थानीय निकायतय्सं आर्थिक अनुदान बीमाःगु खँय् सहमति जूगु खःसां राजनीतिक चरित्रया प्रतिनिधितय्गु उपस्थितिया कारणं थुज्वःगु अनुदान छुं नं खलः पुचलं काये फयाच्वंगु मदु। अज्याःगु ज्याझ्वःत आः नं सीमित स्रोत व साधनं हे न्ह्यानाच्वंगु दनि। स्थानीय निकायया स्रोतं अझं ज्याझ्वःया संचालन जुइ मफयाच्वंगु छखे दुसा मेखे राजनीतिक संयन्त्रय् दुथ्यानाच्वपिं प्रतिनिधितय् राजनीतिक नेतातय्गु विषयय् जुइगु ज्याझ्वलय् अःपुक हे आर्थिक अनुदान प्राप्त जुयाच्वंगु खनेदु।
थुकथं स्थानीय निकाययात राजनीतिक संयन्त्रय् दुथ्याःपिं प्रतिनिधितय्सं थःपिनि कार्यकर्तातय् पोसे यायेगु नेवाः एकतायात न्हंके कथं प्रयोग यायेगु ज्या जुयाच्वन धाःसा थुकिं सकारात्मक लिच्वः मकाइगु खँयात ध्यानय् तयाः नेवाः भाषा, संस्कृति, कला उत्थानयात निंतिं समान ब्यवहार याये फत धाःसा जक राजनीतिक संयन्त्रया प्रतिनिधितय्गु हित जुइगु खँय् सकसिगुं ध्यान वनेमाः।

More Stories Like this