धर्मोदय सभा दुने छु दु?

ओमकाजी ताम्रकार

ने.सं. ११३१ गुंलागाः चौथि, अष्टमी, नवःमिया 'सन्ध्या टाइम्स' म्हिपती पिहांवःगु थीथी च्वसुत ब्वने खन। लय्ताः नं वल लिसें अजू नं चाल। उगु हे विषययात कयाः जिगु मनय् नं छुं छुं खँ ब्वलनाच्वंगु दु ।

नेपालय् बौद्ध संस्थात धायेगु खःसा धर्मोदय सभा हे छगूयां छगू जक राष्ट्रिय संस्था खः। थ्व संस्था न्हापा राणाकालय् भिक्षुपिंत देशं पित्युंगु इलय् पित्युंगुयां स्वला लिपा भारतय् नीस्वंगु खः। थुगु संस्था वसपोल भन्तेपिनिगु सक्रियतां हे नीस्वनेगु फुगु खँ नं सीदया वःगु दु। उगु इलय् गुज्वःगु उतार-चढाव वल धयागु खँ कन्हय्या पुस्तां सीके फइ मखु। अथे जूगुलिं छुं नं खँया विरोध यायेबलय् सत्य-तथ्य सीकाः जक याःसा बांलाः ।

थ्व संस्थाया जि नं छम्ह आजीवन दुजः खः। वि.सं. २०५२ साल माघ २१ गते जितः नं आजीवन दुजः जुइगु ह्वःताः चूलात। जि नं थ्व संस्थाया दुजः जुसेंलि थ्व संस्थाया क्रियाकलाप बारे छुं छुं ला सीगु हे जुल। थ्व संस्थाया उद्देश्य तसकं बांलाः। बुद्ध धर्मया संरक्षण व सम्बर्द्धन यायेगु, बुद्ध धर्मया प्रचार-प्रसार यायेगु, बुद्ध धर्मय् आस्था व निष्ठा तइपिं व्यक्ति, संघ, संस्था दथुइ माध्यम जुयाः ज्या यायेगु थुगु संस्थाया उद्देश्य खः। अथे हे बुद्ध धर्मया अनुयायीपिनिगु धार्मिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक व नैतिक उत्थान यायेगु, समान उद्देश्य दुपिं राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय संघ, संस्थालिसे थवंथवय् सहयोग, समन्वय व मित्रता कायम यायेगु, बुद्ध धर्मया आधारकथंया अवधारणा विश्व शान्तियात साकार यायेत कुतः यायेगु, प्राणी मात्रया लागिं कल्याणकारी तथा सेवामुलक सामाजिक ज्या यायेगु, बौद्ध स्मारक, बौद्ध विहार व गुम्बाया संरक्षण व सम्बर्द्धनय् ग्वाहालि यायेगु, धार्मिक व सामाजिक ज्याया लागीं थीथी स्रोतं आयआर्जन यानाः धार्मिकस्थलया निर्माण व संरक्षण यायेगु लिसें सामाजिक ज्याझ्वः संचालन यायेत कोष संचालन यायेगु। थुकथं धर्मोदय सभाया उद्देश्यकथं उद्देश्य कथं विधानय् कःघाना तःगु जुल। थ्व उद्देश्य कथं गुलि याकनं ज्या यायेमाःगु खः उलि जुयाच्वंगु खने मदु। साधारणसभा वइ, वासलात न्ह्यःने तइ, छगू निगू ज्या जूगु ब्वनाः न्यंकी, सिधल।
आः भिक्षुपिं चुनावय् वये जिउ लाकि मजिउ धयागु खँ वयाच्वंगु दु। भिक्षुपिं चुनावय् वये छाय् मजिउ? भिक्षुपिं जक मखु, धर्मोदय सभाय् गुलि नं जः, दुजःपिं दु चुनावय् वय्कःपिं सकलें वयेगु उतिकं अधिकार दु। खालि दुजः मजूपिं वा संस्थां पिनेयापिं जक उगु चुनावय् ल्वाये दइ मखु। भिक्षुपिं चुनावय् ल्वाये मदु धयागु खःसा भिक्षुपिंत संस्थाय् दुजः छाय् दयेकल? यदि संस्थाय् दुजः मजुसे चुनावय् दं वःगु खःसा भिक्षुपिं जक मखु सुं नं दने दइ मखु। थ्व जुल दुजः जूपिं व अधिकारया खँ ।

वसपोल भगवान बुद्धं संघ संस्था चले यानाबिज्याःगु दु। 'संघं शरणं गच्छामी' धकाः धयाबिज्याःगु छु खः? यदि भगवान गौतम बुद्धं संघया ज्या मन्ह्याकूगु खःसा 'संघं शरणं गच्छामी' खँग्वः गनं वल? मेगु खँ, भिक्षुपिं धयापिं गृहत्याग यानाः प्रबजित जुयाबिज्याःपिं खः उकिं वसपोलपिं प्रतिस्पर्धाय् कुहां वये मजिउ हं ! छु धाःगु थ्व? वसपोल भिक्षुपिं थ्व संस्थाया चुनावी प्रतिस्पर्धाय् वयेत्यंगु छु वसपोलपिं थःगु व्यक्तिगत स्वार्थ पूरा यायेगु निंतिं खः ला? अवश्य नं मखु। जिं स्वये ला वसपोल भन्तेपिं, थ्व धर्मोदय सभाया चिउताः तयाः, थ्व संस्थायात अझ गुलि फु उलि बांलाकेगु, उत्थान यायेगु ताः तयाबिज्याःपिं खः। आः तक जुयाच्वंगु ज्या (खासां पलाः छिनाच्वंगु) यात सुथां लाकेत हे वसपोलपिं बिज्याःगु खः। झीसं थ्व खँ नं ल्वःमंके मजिउ कि थ्व धर्मोदय सभा पूर्ण बहुमत भन्तेपिंसं हे नीस्वनाबिज्याःगु खः। खयेफु, भिक्षुपिं कार्यसमिति पदय् च्वनेबलय् गृहस्थपिं तःधंगु पदय् अले भिक्षुपिं चीधंगु पदय् जुइबलय् च्वय्या पदय् दुम्ह मनुखं भन्तेयात ज्या ब्वयेबलय् मछिनेफु। तर थ्व छगू तर्क खः, अले सत्य नं खः। थुगुसी अध्यक्ष पदय् स्थवीरवादी भन्तेपिनिगु पाः जुल, नायः छम्ह ला मनोनित यायेगु प्रावधान नं दुगु जुल। मेगु पदय् नं प्रतिस्पर्धाय् वनेमाःसा चुनावय् दनाः वनेगु बाहेक मेगु लँ मदु। आः खँ वल भन्तेपिं चुनावय् ल्वानाः बुत धाःसा चीवरया अपमान जुइ धयागु। अले च्वय्या पदाधिकारी जुयाच्वंम्ह व्यक्तिं क्वय्या पदाधिकारी जुयाच्वंम्ह भन्तेयात ज्या ब्वये मछिं धयागु तर्कय् जक लिकुनाच्वने मजिल। संसार गन थ्यने धुंकल, पुलांगु पहलं खँ ल्हानाच्वनेगु थौंया इलय् पाय्छि मजू। बांलाक संबोधन व शिष्टाचारपाखें नं ज्या ब्वये जिउ। थ्व म्वाः मदुगु तर्क व क्वपुंगु विचारय् महायान, थेरवाद, बज्रयान धकाः छथाय् च्वनाच्वंपिं धर्मोदय सभाया जः, दुजःत तक्यनाच्वने मजिउ ।

जिं स्वयेबलय् आः थ्व धर्मोदय सभाया ६८ क्वःगु दँमुँज्याया ज्यासना पुचलय् वसपोल भिक्षुपिं ग्वःम्ह च्वने धाल, सहमति यानाः वा चुनाव हे यानाः जूसां वसपोलपिंत थाय् धाःसा बी हे माः। धर्मोदयया कार्यसमितिइ स्वयादिसँ, न्ह्याबलें वहे मनूत जक खने दयाच्वनी। न्हून्हूपिंत नं ह्वःताः ला बी हे माः। जिं बांलाक लुमं, ६५ क्वःगु दँमुँज्याय् न्हूम्ह मनू पुष्पराजन शाक्यं कार्यसमितिइ दुहां वनेत चुनावय् ब्वति काल। थ्व मनू कम्युनिष्ट खः, थ्वयात दुकाये मजिउ धकाः फुक्क हे छधी जुयाः चुनावय् बुका बिल। हाकनं हारे मचासे ६६ क्वःगु दँमुँज्याय् नं (धर्मोदय सभाय् छक्वः ला दुहां मवँसे त्वःते मखु धकाः) चुनौती बियाः हाकनं चुनावय् ल्वायेगु मतिइ तल। लिपा छु छु जुल मसिउ, कार्य समितिइ वय्कःयात दुजः मनोनित याना बिल। ६६/६७ या निगू कार्यकालय् दुजः जुयाः ज्या यायेगु ह्वःताः चूलात। छु दु थन दुने? न्हूपिं दुहां वइपिंत थाय् मबीगु कारण छु? ६८ क्वःगु साधारणसभा व चुनाव स्थगित जक मयासे रद्द हे याये माःगु कारण छु?

वर्तमान प्रचलित विधानया दफा १६ य् केन्द्रीय समितिया काम, कर्तव्य व अधिकार अन्तर्गत उपदफा २२ य् केन्द्रीय समितिया अध्यक्ष ल्ययेगु विधि कथं "नेपालय् प्रचलित थेरवादी, महायानी व बज्रयानी निकायया दथुइ विद्यमान मैत्री भावयात सम्वृद्ध यायेत केन्द्रीय सल्लाहकार समिति व शाखा कार्य समितियागु नं राय, सुझाव कयाः थुपिं निकायं विद्वान व सुप्रतिष्ठित व्यक्तियात क्रमबद्ध तरिकां छगू छगू पदावधिया लागिं अध्यक्ष पदय् मनोनित यायेगु जुइ' धकाः स्पष्ट याना तयेक तयेकं आः वइगु कार्यकालय् थेरवादया पाः खःसा थेरवादपाखें भिक्षुपिं चुनावय् भाग काल धकाः कपाः स्याकाच्वनेमाःगु छाय्? छुं नं संस्थाय् च्वनाः ज्या यायेगु धयागु हे संस्थाया विधान कथं ज्या यायेगु खः। संस्थाया उद्देश्य पूवंकेगु खः, संस्थाया उत्थान यायेगु खः ।

देशय् लोकतन्त्र वयेधुंकाः नं वहे पुलांगु क्वपुंगु बिचाः तये मजिल। न्हापा थें एकतन्त्र यानाः संस्था विकास जुइ मखु। च्वये पुष्पराजन शाक्यया खँ न्ह्यथना थें थज्याःगु ज्या जुइ मजिल। पुलांपिं नेतृत्व वर्गं ज्या याये मफुसा न्हून्हूपिंत ज्या यायेगु ह्वःताः बीमाः। डर, त्रास, धम्कीं थौंकन्हय् छुं ज्या जुइ मखु। लोकतन्त्रय् विश्वास यासें स्वस्थ व प्रतिस्पर्धा यायेगु बानी दयेका वने माल। जिउगु थासय् थवंथवय् सहलह यानाः वने फयेके माल। थ्व हे थौंया आवश्यकता खः। मखु, थःपिं हे जक आजीवन पदय् च्वनेमाःगु, थःपिं हे जक सर्वेसर्वा जुइमाःगु खःसा आजीवन दुजः, पदाधिकारी, आजीवन कार्यसमिति धकाः विधानय् संशोधन यानाः बुँदा तयादिसँ। अथे जूगुलिं छथाय् च्वनाः सहलह यानादिसँ, लिच्वः पिकयादिसँ। धर्मनिरपेक्षया विरोधीतय्त ह्वःताः बियाः हिन्दू राज्यया वकालत यानाच्वंपिंत मसला बीगु ज्या याये मजिल। अले कुंखिनीपिंसं नं सत्य-तथ्य मसीकं हावाया भरय् 'सन्ध्या टाइम्स' य् च्वसु च्वयामदीत इनाप यानाच्वना ।

(मरु त्वाः, येँ। आजीवन सदस्य ल्याः ५५५)

More Stories Like this