'जि व जिगु' भावना गथे त्वःतेगु?

सुनिता मानन्धर

मनूया स्वभाव अजूचायापु। मनुखं सदां दकलय् न्हापा जि अले जिगु धकाः धयाच्वनी। अनं लिपा तिनि झी, झीगु, झीपिं धइगु खँग्वः पिहां वइ। न्ह्याथे हे बुद्धिमान, ज्ञानीगुणी, सः सिउम्ह जूसां छुं कथंया आपत वःसा थःनिं न्हापालाक्क म्वायेत स्वइ। उकिं हे जुइमाः मनूयात स्वार्थी प्राणीकथं नं कयातःगु दु। तर जि व जिगु धकाः सकारात्मक भावं मनय् तयाः ज्या याना वन धाःसा वया स्वार्थीपन तना वनेफु। वयात खःगु थासय् खःगु लँपुइ छ्यलेया लागिं धाःसा बुद्ध शिक्षा अध्ययन यायेमाःगु दु।
थौंया लकस खनाः सकलें हीमी चाः। स्वःस्वःथाय् कोलाहल, हत्या, हिंसा, खुया कायेगु, मखुगु खँ ल्हायेगु, ल्वापुख्यापुं जाः। छम्हं मेम्हेसित दोष बिबिउँ समाजयात हे ध्वष्ट यानाच्वंगु दु। तर थुगु इलय् वयाः नं जि धकाः मनय् तयाः ज्या याइपिं मध्ये झी दुनेया मनं जिं थुकथंया ज्या याये मखु धकाः प्रण याये मफुनि। खय्त ला थौं गुलित च्वय् न्ह्यथनाकथंया ज्या समाजय् ब्वलनाच्वंगु दु। व सकतां शील पालना मयाःगु कारणं हे जूगु खः। बुद्ध धर्मय् शील पालना यायेगु नियम दु। थुकी दुथ्याःगु पंचशील, अष्टशील वा झिगू शील मध्ये न्ह्याग्गु हे शील पालना याःसां 'जिं....शील बांलाक पालना यानाच्वना' धकाः ग्रहण यायेमाः। गुगु इलय् सुनानं जिं याये वा याये मखु धकाः दृढ निश्चय याइ अन वया लँपुइ न्ह्याथें जाःगु पंगः वःसां उकियात नाला वने फइ ।

तर थम्हं याये मजिउ धकाः सिउसां इलय्-ब्यलय् चायेकं वा मचायेकं मखुगु ज्या नं यायेफु। थुगु इलय् नं जिं याये मखु धकाः क्षमा पूजा गुकथं यायेमाः धइगु खँ न्ह्यथनातःगु दु। गुगु थुकथं दु:- 'भो भगवान। यदि जिपाखें जिगु काय, वाक् व चित्तपाखें बेहोश जुयाः वा मथुइक छुं दोष जूवंसा गम्भीरकथं प्रज्ञा दुम्ह छि तथागतं जितः क्षमा यानाबिज्याहुँ। अथे ला झीसं द्वंकीगु वा स्यंकीगु धयागु शरीर वचन व मनं हे खः। थुगु स्वंगुलिं हे झीसं अकुशल ज्या यानाच्वनी। यदि थुकियात संयमित याये फत धाःसा सुंपाखें गबलें गनं हे मखुगु ज्या जूवनी मखु। उकिं पंचशील पालन याये न्ह्यःया थुगु गाथा नं लुमंके बहः जू - 'ओकाश द्वारत्तयेन कतं सब्वं अपराधं खसथमे भन्ते।' अर्थात भन्ते, जिगु शरीर वचन व मन थ्व स्वंगू द्वारं छुं कथंया अपराध यानागु दःसा व फुक्क अनुकम्पा तसें क्षमा यानाबिज्याये माल। थुकथं क्षमा स्वकः तक फ्वने माःगु खँ न्ह्यथनातःगु दु। गुगु इलय् सुनानं थम्हं यानागु गल्तीयात थुइकाः उकी फ्वनी उगु इलय् छखें वया मन याउँसे च्वनीसा मेखे वं गबलें उकथंया गल्ती मयायेगु प्रण नं याइ। थुकिं यानाः नं वयाके सकारात्मक विचाः ब्वलंका बी ।

हरेक मनुखं थः न्ह्याः वनेगु लँपुयात बांलाक ल्ययेमाः। गुगु इलय् थम्हं यानागु गल्तीयात थुइकाः क्षमा झ्वने धुन कि वं छगू बांलाःगु भिंगु लँपु हे नाला कायेमाः। बुद्ध, धर्म व संघ हे उत्तम मार्ग खः। उकिं सदां 'नात्थि मे शरणं अञ्ञं.... शरणं वरं, एतेन सच्चवच्जेन, होत मे जयमंगलं अर्थात.....बाहेक जिगु मेगु शरण मदु। .....हे जिगु उत्तम शरण खः। थुगु सत्य वचनया प्रभावं जिगु जयमङ्गल जुइमाः। थुकी नं थः स्वयं बुद्ध, धर्म व संघया
शरणय् वनाः थःगु मंगल जुइगु कामना यानातःगु दु। थुकथं बौद्ध साहित्यया बुद्ध बन्दना, धर्म बन्दना व संघ बन्दना स्वंगुलिं हे जिगु बन्दना याये धइगु भावं हे न्ह्यथना तःगु दु ।

प्यंगू ब्रम्हविहारय् छगू मैत्री नं खः। मैत्री भावना यायेत नं दकलय् न्हापा थम्हं अर्थात् थः साक्षी तयाः थः प्रति हे याये माःगु खँयात थुकथं न्ह्यथनातःगु दु 'हे क्रोधी मनू। छं बुद्धया उपदेश आज्ञायात बांलाक लुमंकाः मनय् ति। यदि निखेरं धाः दुगु कःति ज्वनाः सुं खुँ, डाँका वा बदमास वःसा छंगु अंगभंग याःसां छं व प्रति द्वेष तये मते। सुनां द्वेष तल व अनुशासनय् च्वनी मखु। थुकथं थःत मैत्री भावना तयेगु हे थःत साक्षीकथं तयेगु खः। गुगु इलय् सुनानं सुख शान्तिया इच्छा याइ वं सम्पूर्ण प्राणीया सुख शान्ति माः धइगु खँय् बोध नं याइ ।

थन ध्यान भावनायात नं ल्वःमंके मजिउ। थुकी दुथ्याःगु थीथी ध्यान नं थःत हे म्हसीकेगु थःगु अंग-प्रत्यंगयात थुइकाः थःगु चित्त शुद्ध यायेगु खः। गुगु इलय् सुं नं मनुखं थःत बांलाक म्हसीके फइ वं संसारयात हे त्याके फइ। थुकथं थः व थःगु अर्थात जि व जिगु धइगु खँयात नं यदि झीसं सकारात्मककथं कया उकिया भावयात मनन् यानाः न्ह्याः वने फःसा थःगु जक मखु सकसियां हित नं याना बी ।

More Stories Like this