भाषाख्यःया जः प्रकाश प्रधानांग

शीला साय्मि

वि.सं. २०१३ सालंनिसें मदिक बाखं च्वयाः नेपालभाषा साहित्यया सेवा याना च्वनादीम्ह च्वमि मय्जु प्रकाश प्रधानांगयात थुगु दँ तसकं त्वःगु हे लानाच्वन। थम्हं यानागु योगदानया कदर कथं न्हय्न्हय्दँ दुम्ह वय्कलं थुगुसी जक लगातार स्वंगू सम्मान ल्हातय् लाकादिल।
वंगु एकादशी कुन्हु वय्कःयात मोतिलक्ष्मी सिरपालं विभूषित याःगु खः। थुगु सम्मानं थःत आत्मसन्तुष्टी जूगु खँ न्ह्यथँसें वय्कलं थःगु भाषा सेवा व सिर्जनशीलताया श्रोत कथं भन्ते सुदर्शनया ज्ञान व देन पूवंकागु तायेकागु खँ कनादिल ।

२०१३ सालय् न्हापांगु बाखं "प्रतिज्ञा" ज्वनाः भाषा ख्यलय् पलाः न्ह्याकादीम्ह वय्कःया "मचाम्ह डाक्टरनी" बाखं तसकं लोकंह्वाः। थुगु बाखं अंग्रेजीं नं ल्ह्ययातःगु दुसा नेपालभाषा एमए कोर्सय् नं दुथ्याः। संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीया न्हापांगु जंक्वया लसताय् जूगु साहित्य सम्मेलनय् वय्कःया "आलु बंजाः" बाखं न्हाप लाःगु खः ।

थःगु सिर्जनाया श्रय सुदर्शन भन्तेयात बियादीम्ह वय्कलं भन्तेयात गबलें नं ल्वःमंके मफुगु कनादी। छगू इलय् भन्ते नापनापं जुइबलय् समाजं छुं धाइ ला धयागु विचाः थःके मदुसां नं (शायद थुज्वःगु खँ न्यने म्वायेकेत हे जुइमाः) थःत किजापुजा यायेत इनाप यासें वसपोल भन्तें च्वयातःगु छगू पौ मांयात ब्वनाः न्यंकागु प्रसङ्ग वय्कलं लुमंकादी। वयां लिपा वय्कलं सुदर्शन भन्तेयात किजापुजा नं यानादीगु जुयाच्वन। न्हापांगु किजापुजा कुन्हु वसपोलं चय्गू कापी, कलम व मसी तकं दक्षिणा बियाबिज्याःगु खँ लुमंकुसें वय्कलं धयादी- व दक्षिणा मखु जिगु निंतिं प्रेरणाया प्वः खः ।

भाषा आन्दोलनया झ्वलय् वसपोल जेलय् लाःबलय् नं "किजा पुजाया भिंतुना" धकाः ह्याउँगु आखलं पौ च्वयाः छ्वयाहःगु खँ नं वय्कलं ल्वःमंका मदी। भन्ते मदयेधुंकाः वसपोलया लुमंतिइ वय्कलं 'भिक्षु सुदर्शन लुमन्ति पुचः' नीस्वनादिल। थःगु हे अध्यक्षताय् ७ म्ह दुजः दुथ्याकाः नीस्वंगु उगु पुचलं ख्वीद्वः तकाया अक्षयकोष तयाः दँय्दसं खुम्ह ब्वँमिपिंत छात्रवृत्ति नं बिया वयाच्वंगु दु।
ईयात छ्यलाः यच्चुगु नुगलं मिसातय्सं नं नेपालभाषाया सेवा यायेमाः धयागु बिचाः दुम्ह वय्कलं ध्यबाया लोभ यानाः भाषाया सेवा जुइ मखुगु खँ कनादी। नेपालभाषा विषय ब्वंकूबलय् नं थःत पद्य मवःगुलिं न्ह्यथु कुन्हु सुदर्शन भन्तेयाथाय् सयेकः वनेगु व कन्हय् कुन्हु स्कूलय् ब्वंकः वनीगु जुयाच्वन वय्कलं। २०१५/१६ सालपाखे वय्कलं १ कक्षाया ब्वँमिपिनि निंतिं लछिया वर्णमाला नेपालभाषां च्वयादीगु खः तर सफू पिथने मलावं हे सरकारं नेपालभाषा विषय हे लिकया बिल। थम्हं प्रेसय् वनाः काः मवनागु जुयाः मेगु प्रति नं थःके मदयका च्वनेमाःगु खायुगु लुमंति नं वय्कलं लुमंकादी ।

नीखुदँतक शिक्षण पेशाय् सक्रिय वय्कलं २०४६ सालय् अवकाश कयादिल। तर थःगु च्वसा दिनाच्वंगु खनाः कायपिंसं सुम्क मच्वनेत सल्लाह बिसेंलि वय्कलं न्हूगु कृति "आत्म प्रकाश" च्वयादिल। मचाबलय्निसेंया थःगु जीवनी दुथ्याकातःगु उगु सफुली पाल्पा, तानसेन, धनकुटा, येँया वर्णन नापं देवीदेवता व जात्रा पर्वया बारे नं उल्लेख यानातःगु दु। उगु इलय् पाल्पा गुज्वःगु थाय् खः? मिसातय्त आखः ब्वने गुलि थाकु? अनयापिं मनूतय्गु स्वभाव, रहनसहन, सामाजिक व आर्थिक पृष्ठभूमि गथे च्वं? आदि खँ उकी दुथ्याकातःगु दु। उगु सफुली वय्कः जन्म जुसांनिसें येँय् वयाबलय् तकया घटनाक्रम समावेश जुयाच्वंगु दु। थौंकन्हय् वय्कः "आत्म प्रकाश" या निगूगु ल्याः च्वयेगुली व्यस्त जुयादीगु दु ।

झिदँ ति न्ह्यवंनिसें वय्कः तुति स्याःगु ल्वचं ग्रस्त जुयादीगु दु। नियमित कथं छन्हुया अतः थेरापी यायेमाः। थःगु छेँय् हे आपाः थहां कुहां जुइ मफु। न्हिथं नित्यपुजा यायेगु, धार्मिक सफूत स्वयेगु, पत्रपत्रिका ब्वनेगु नापं च्वसा नं न्ह्याकेगु वय्कःया दिनचर्या जुयाच्वंगु दु। धयादी, "म्वात्तले भाषाया निंतिं गुलि यायेफु याना हे च्वने ।"

More Stories Like this