गोमधि त्वाःया गुंला न्यकू धलं

बिष्णुबहादुर 'धाः' मानन्धर

गुंलाबौद्ध धर्मावलम्बीतय् लागिं तःधंगु धार्मिक पर्व खः। थ्व इलय् स्वनिगःया नेवाः समुदायया बौद्धजनतय्सं गुंलाबाजं थानाः थीथी देवस्थल व तीर्थस्थलय् वनेगु याइ। अथे हे स्वनिगःया सांस्कृतिक नगर ख्वपय् नं गुंलाथ्व पारुंनिसें ञलाथ्व पारु तक लछियंकं ख्वपया थीथी समुदायं गुंला संस्कृति हनेगु याइ। थ्व झ्वलय् ख्वपया मानन्धर समुदायं नीसी जुयाः अप्सं च्वनाः मंगलसुत्र उच्चारण यासें सवालाख चैत्य दयेकाः शाक्यमुनि बुद्धया जीवनीनाप स्वापू दुगु बार बुद्धबारपतिकं बोधिज्ञान लाभ याये फयेमा अले सकलें मानव उद्धार जुइमा धकाः गुंला धलं दनाः न्यकू, नौ बाजा थानाः गुंला माने याइ ।

विसं २०६७ सालया गुंलां तचपाल साक्वलाँ त्वाःया मानन्धरतय्सं गुंला धलं न्यकू, नौ बाजा पिब्वयाः मानन्धर समाजया धार्मिक गरिमा च्वन्ह्याकूगु खःसा थुगुसी गोमधि त्वाःया मानन्धरतय्सं गुंला धलं न्यकू नौ बाजा पिब्वयाः मेगु गौरवया ज्या याःगु दु। ख ला न्हापा न्हापा भ्वँत, थिमिया मानन्धरतय्सं नं गुंला धलं दनेगु याइगु खः ।

प्राचीन इलंनिसें क्रम मिले यानाः जातक बाखंया लिधंसाय् चैत्य भक्ति यायेगु न्यकू नौ बाजा थानाः गुंला माने याना वयाच्वंगु खः। गुंला धलंया मुख्य आधार हे नौ बाजा खः। गुंला लछितक नौ बाजा थानाः थीथी देवस्थल व तीर्थस्थलय् वनाः ऋतु येँ हालाः म्वालि, धाः, न्यकू, पस्ताः, पोङ्गाया धुन न्यंकी। न्हू पुस्तां बाजं सयेकेगुली कम जक ध्यान बिउगुलिं धलं दंनेबलय् बाजं थाइपिं व म्वालि पुइपिं मनू तकं मदयावन। अथे जूसां गोमधिया मानन्धर पुचलं न्हूगु पुस्तायात थुकिया महत्व थुइके बियाः २०६३ सालया गुंलांनिसें थःपिंसं तुं बाँसुरी पुयाः गुंला धलं नौ बाजा पिकयादीगु खःसा थुगुसी गुंला धलंखय् नं आत्मनिर्भर जुइकथं बाँसुरी पुयाः धलं सञ्चालन याःगु खः। थथे बासुरी गुंला धलं सञ्चालन यायेगु आर्थिक रुपं नं फाइदा जुइगु व समाजया लागिं आर्थिक रुपं नं ग्वाहालि जुयाः धलं दनेत नं अःपुइ। गथे भगवान बुद्धं समाजया ब्वः फयाः नं समाजसेवा यानाः धार्मिक जागरण हयाबिज्यात। अथे हे फुक्क मानन्धरपिंसं नं थःगु श्रम व आर्थिक लगानीं गुंला धलंया माध्यमं बौद्धजन जक मखु सारा विश्वया मानवतय्गु सुख वृद्धि जुइमा धकाः कामना यानाच्वंगु दु।
जीवन हना वनेगु झ्वलय् सामाजिक समस्याय् ततःमतः क्यनाः ज्यंकां ज्यंके मफयेव तिनि मनूतय्गु पलाः भगवानया खोजय् न्ह्याइगु जूगुलिं शक्ति दुबलय् हे भक्ति याकेत गुंला धलखय् मचा, ल्याय्म्ह, बुराबुरि सकसितं धार्मिक पुचलय् च्वनाः दान, पुण्य, धर्मकर्म यायेगु अले थःगु संस्कृति व सामाजिक दायित्व बहन यायेगु आस्था जागृत यानाः देय् व समाजया लागिं छु यायेगु छु मयायेगु धइगु नैतिक व धार्मिक शिक्षा बीगु ज्या नं थ्व गुंला धलं न्यकू नौ बाजनं याना वयाच्वंगु दु ।

बौद्ध धर्मय् विशेष यानाः गुंलाया तःधंगु महिमा दुगुलिं थ्व लाय् मेमेबलय् स्वयां भचा अप्वः धर्मकर्म, दानपुण्य यायेगुली मन वनाच्वनी। थुकिया फल अवश्य दु धकाः स्वयम्भु पुराणय् च्वयातःगु दु। भगवान बुद्धं कनाबिज्याःकथं कर्पिंत धर्मकर्म यायेमाः धकाः हःपाः तकं मबिउम्ह अले सुंलिसे मिलेचले जुयाः दान धर्मकर्म मयासे थः जक धर्मकर्म याइम्ह जुल धाःसा वया सुखभोग, सम्पत्ति, आयु आदि दइ तर सन्तोषया सुख मदइगुलिं मेमेपिंत नं धर्मकर्म यायेमाः धकाः हःपाः बीमाः। थ्व हे खँयात झीसं व्यवहारय् छ्यलाः त्वाःया सकलें मिले जुयाः सत्व प्राणीया उद्धार जुइमा धकाः गुंला धलं दयेकाः न्यकू पुइगु याना वयाच्वंगु खः। उकिं धार्मिक अनुशासनय् च्वनाः दयेकीगु गुंला धलंया मूल्य व मान्यताया लिधंसाय् माने यायेबहः जूगुलिं आःतक नं गुंला धलं दयेकाः न्यकू नौ बाजा थानाः देशय् अशान्ति, अराजकता, हत्या, हिंसा, अस्थिरता व शोषणं सकल प्राणी मुक्त जुइमा धकाः कामना यासें त्वाःया श्रद्धा दुपिं मिसापिंसं धलं दनेगु याइसा बाजं खलःत थीथी द्यःयाथाय् नौ बाजंया धुन न्यंकः वनी।
ईलिसे व्यावहारिक मजूगु संस्कृति न्ह्याक्व म्वाके धाःसां म्वाके फइ मखु। ई सापेक्ष व्यावहारिक जूगु जक ल्यनाच्वनी। नीछगूगु शताब्दीया आधुनिक युगय् आपालं देय्तय्सं बौद्ध शिक्षायात हे व्यावहारिक मानव धर्म माने हयाः थःथःगु देय्या जनतायात सुख भोग याके बियाः देश निर्माण यानाः धर्म संस्कारयात माने याना वयाच्वंगु दु। बुद्ध शिक्षा कथं फुसा सकसियां भलो जुइगु ज्या याये, मफुसा सुयातं हे नोक्सान जुइगु ज्या नं मयायेगु हे मानव धर्म खः ।

सीकेमाःगु खँ छु धाःसा पुलांगु धाक्व संस्कृति जुइ फइ मखु। इलं क्वबी मफुगु परम्परा तनावनीगु स्वाभाविक हे खः। गथे म्वालि पुइकेगु आर्थिक बोझ इलं क्वबी मफयाः उकिया पलेसा थःके दुगु बाँसुरी पुयाः धलं न्ह्यात, थ्वहे झीगु संस्कृति खः। थ्वहे दकलय् च्वछायेबहःगु ज्या खः। थ्व ज्या मेमेपिंसं नं अनुशरण याना वनेमाःगु आवश्यक जू ।

थ्व गुंला धलं दयेकेबलय् खर्चबर्चया नं ल्याःचाः जुइगु व परिवारया मिस्त गुंला लछितक अप्सं च्वनाः शुद्ध साकाहारी जुयाः बुधबाः पतिकं धलं दनेमाः। धलं दनीगु छेँय् वनाः न्हियान्हिथं चैत्य दयेकः वनीसा मिजंत बाजाय् सहभागी जूवनी। बाजं थाः वनेमाःगुलिं परिवार परिवार हे सहभागी जुयाः गुंला लछितक धलं छेँय् च्वनाः बौद्ध विधि विधानकथं धलंयात निरन्तरता बियाच्वनी। थथे धलं दंवनीबलय् छगू त्वालं निदँ प्यदँय् छक्वः जक गुंला न्यकू धलं नौ बाजा पिब्वयाः धलं दयेके फइगु जुयाच्वंगुली थुगुसीनिसें गोमधि त्वाःयापिंसं न्हापा न्हापा थें हे आत्मनिरर्भरताया मानव श्रोत मुंकाः गुंला न्यकू धलं दयेकाः सकलें मानन्धरपिंसं धार्मिक परिचय बी कथं धलं दयेकादीगु बांलाःगु ज्या खः। लिपा लिपा नं थथे हे राष्ट्रया सांस्कृतिक धरोहर जुयाच्वंगु गुंला धलं दयेकः वने फयेमा धकाः दुनुगलंनिसें प्रार्थना यासें वय्कःपिंत सुभाय् देछायाच्वना ।

More Stories Like this