'आत्मा' माने मयाःसां पुनर्जन्मय् विश्वास

लोकबहादुर शाक्य

नौ वायेत नं न्यागू तत्व
खँ ल्हायेत गुलिखे तत्व माःगु जुयाच्वन। थःथःगु थासं थःथःगु शब्द उच्चारण याइगु सिबाय् छगू हे थासं माक्व शब्द उच्चारण जुइ मखु। थीथी थाय्या उच्चारणया झ्वलय् कण्ठ स्थान, तालु स्थान, मूर्धन्य स्थान, दन्त स्थान, ओष्ठ स्थान आदि दु। आखःया थाय् निश्चित मदुगुयात अन्तस्थान धयातल। न्हासं पिदनीगु आखःया उच्चारणयात नासिका स्थान धयातल। थन बुद्धिं तरिका मिले यानाः वाक्य दयेकाः छ्यलीगु जुयाच्वन। थीथी तत्वय् छगू तत्व गडबड जुल कि नं वाक्य स्पष्ट जुइ मखु ।

विपाक भोग निम्ति पुनर्जन्म
संसारय् न्ह्यागुं तत्व जक खः धयागु जूसां पुनर्जन्म जुइबलय् तत्वया भूमिका दइ ला धकाः शंका जुइगु नं जुल। यथार्थ रुपं प्राणीतय्गु म्हय् दयाच्वंगु तत्वत मध्येय् गुगु नं तत्व जन्म काःवनीगु मखु। संसारय् पुनर्जन्म मदु धाइपिं नं दु। थ्व सिद्धान्त मिले मजू। छाय्धाःसा तत्व ज्ञान मसियाः आश्रव श्रय मजुइके, तृष्णा निरोध मजुइकं पुनर्जन्म दु धायेगु सत्य मखु। थज्याःगु सिद्धान्तं संसारय् दुर्लभ नर जन्म व्यर्थय् समाप्त जुइ। थुकिं कल्पना याना थें पाप यायेत मनूत लिचिली मखु। ज्ञान मार्गय् गल्ती जुल कि सुख शान्ति गुबलें काये फइ मखु। छाय्धाःसा काय, वाक, चित्त यागु कर्मया विपाक भोग मयासें मगाः। यानागु कर्मया फल भोग यायेत पुनर्जन्म मजुइकं मगाः। हानं पुनर्जन्म मयायेगु उपाय नं दु। थ्व उपाय धयागु म्हय् दइगु ५४ प्रकारया धातु व रुपादि बाह्य आयतन ६ गू नापं ६० प्रकारया धातुयात मिखां खंके कथं छगू छगू छुटे यानाः स्वयेत साधना यायेमाःगु जुल। थ्व हे धातु वेदानुपश्यना भावनाय् बारम्बार तल्लीन जुयाच्वने माःगु जुल। अप्रमादी पूर्वक एक चित्त जुयाः भावना मत्वःतुसे अखण्ड रुपं तन्मय जुल कि आत्मत्व अथवा अहंभाव तनावनी। अहंभाव मंत कि तृष्णा नं नाश जुइगु जुल। तृष्णा मंत कि क्लेश निशेष जुइ। थुलि जुल कि जक पुनर्जन्मया पुसा निरोध जुयाःलि निर्वाण पद प्राप्त जुइगु जुल ।

दशाकुशलया हेतु कामभोगया लालसा
परमार्थ ज्ञान थुइके थाकु। शील विशुद्धि तथा चित्त विशुद्धि नं माःगु दु। म्हय् दुगु ५४ प्रकारया धातु मध्येय् छगू नं जन्म जुइ मखुगु खँ सत्य खः। हानं आश्रव क्षय मजूतले पुनर्जन्म जुइगु सिद्धान्त नं सत्य खः। छाय्धाःसा म्हय् दुगु धातुत जन्म जूवनीगु मखु, कर्मया कर्ता नं मखु। विषयादि भोक्ता नं मखु, व ला केबल धातु जक खः। धातुया थःथःगु स्वभाव, धर्म कथं चले जुयाच्वंगु जक खः। अझ थुइके माःगु खँ ला जन्म नापनापं अज्ञात नं स्वभावं हे वयाच्वनीगु जुल। अज्ञातपाखें अकुशल जुइगु नं स्वभाव खः। अकुशलया फलं दुःख जुइगु नं स्वभाव खः। थुकी स्वभाव निगू प्रकारया दु। गुलिं स्वभावं धर्मयात हीके फुसा गुलिं हीके फइ मखु। ज्ञान मदुगु अवस्थाय् चक्षु आदि इन्द्रिय तथा रुपादि विषयया स्पर्श जुइ साथ वेदना उत्पन्न जुइ। वेदना उत्पन्न जुइ साथ तृष्णा उत्पन्न जुइ। व हे तृष्णापाखें रुपादि विषयया रस भोग यायेगु इच्छा बारंबार जुयाच्वनी। उकी तक्यनाः याये जिउगु वा मजिउगु बिचाः मयासे याइगु ज्यायात अकुशल धयातल। कल्याण पासापिनिगु सतसंगत दतकि याये जिउ-मजिउ धयागु खँ बोध जुइगु जुल ।

गम्भीर ज्ञानय् पण्डित नं चुलुबीगु
च्वसं च्वंगु दर्शन कथं म्हय् दयाच्वंगु गुगुं नं तत्वपाखें पुनर्जन्म काःवनीगु मखुसे कर्मया फल भोग यायेत पुनर्जन्म काः वनीगु जुयाच्वन। अज्ञातया कारणं अकुशल कर्म याइगु जुयाः अहंभाव, तृष्णा अले क्लेश नं दयाच्वनी। शील समाधि प्रज्ञाया चर्यापाखें क्लेश चफुना छ्वयेफत कि हानं जन्म मजुइक निर्वाण पद लानाकाये फइगु बौद्ध सिद्धान्त जुल। मेमेगु अप्वः थें धर्मय् सर्वशक्तिमान ईश्वर माने याइगुलिं अमर आत्मापाखें जन्म काःवनीगु विश्वास दयाच्वन। बुद्ध धर्म अनात्मवाद जूगुलिं मेगु धर्मया सिद्धान्तनाप मिले मजू। अले वैज्ञानिक दृष्टिकोण जुयाः विश्वव्यापी जुयाच्वंगु स्पष्ट जुल। थ्व सिद्धान्त थुइके थाकुगुलिं अप्वः बौद्धत नं ईश्वरवादी व आत्मावादी जुयाच्वंगु खनेदु ।

वज्राचार्यपिंसं महायान गुलि सिउ?
अनिश्वरवाद व अनात्मवादया खँ थुइके कठिन जुयाच्वंगु अवस्थाय् बौद्ध विद्वानपिंसं हे महायान वा बज्रयान सिद्धान्तय् अलमल जूगु छगू उपमा न्ह्यथनेबहः जू। हिरण्यवर्ण महाविहार बज्राचार्य गुथिपाखें वंगु पौष, माघपाखे महायानी नवग्रन्थ शूत्र गुरुजुपिंपाखें पूजापाठ अले प्रख्यात गुम्ह बौद्ध विद्वानपाखें महायानी नवग्रन्थ विषयक प्रवचन सम्पन्न जूगु न्यनेदत। थ्वहे झ्वलय् उपासक उदासं वि.सं. २०६७ साल पौष १६ या 'सन्ध्या टाइम्स' य् पिकाःगु पौया मनसाय कथं बज्रसत्व गुरु माने यानाच्वंपिनिगु बुद्ध धर्मयात बज्रयान धयातल। बज्रयान विषय जन जजमानपिंत सुशिक्षित तथा तालिम याइपिं जुयाः गुरु भाजु (गुभाःजु)पिंत बज्र-आचार्य धयागु पद व उपाधि बियातःगु खः। थन पूजा, पाठ तथा देशनायागु नवग्रन्थ मध्येय् प्रज्ञापारमिता छगू जक महायानी खः। दक्व बज्रयानी सम्प्रदायया मान्यता प्राप्त सूत्र ग्रन्थ धयागु अन्वेषकतय्गु निष्कर्ष दु धकाः उल्लेख यानातःगुलिं विद्वान वर्गतय्सं महायान व बज्रयान सूत्र स्पष्ट याये मफुगु खनेदत। पं. दिव्यबज्र बज्राचार्यया देशना कथं महायान धयागु बोधिचर्यावतार खः। थुकी हलंज्वलं तयाः पूजा याइ मखु। मानसिक पूजा जक याइगु स्पष्ट जुयाच्वंगु खः। महायान तथा तन्त्रमन्त्र मिले यानाः बज्रयान धयातल। थ्व विषयसं भ्रम लाका च्वने मजिउगुलिं सम्बन्धित बज्रयानी विद्वानपिंसं गोष्ठी यानाः स्पष्ट यायेत इनाप यानाच्वन। नापं अनिश्वरवाद व अनात्मावाद विषयसं नं विचार विमर्स यानाः सर्वमान्य निष्कर्ष पिब्वयेमाल ।

(सन्दर्भ सफू: - बौद्ध ऋषि महाप्रज्ञा कृत परमार्थ ज्ञान दर्शन। अनुवादक: भिक्षु विशुद्धानन्द प्राण पुत्र।)

More Stories Like this