चप्पल

नर्मदेश्वर प्रधान

खँयाखँय्

पुराण वाचन। वाचक। पण्डित। ब्राम्हण। श्रोतात हुल हुल। वाचकं धाइ - "आत्मा सकसियां छगू हे। प्राणी मात्र छम्ह। छगू। छधी। थः। कतः। अन्तर। फुक्क भ्रम। हिंसा याये मजिउ। राजसी। तामसी। भोजन त्वःतेमाः। अमल। मादक पदार्थ थी मजिउ। उत्तेजित याइगु नसा नये मजिउ। मन चीमाः। ब्रम्हचर्य पालन यायेमाः। वासना नियन्त्रण यायेमाः। ईश्वरप्राप्ति। अले स्वतः जुइ।" पुराण वाचक पण्डितं धाराप्रवाह बाखं कनी। ज्ञानगुण। नैतिकताया प्रवचन याइ। भक्तजनत लठ्ठ जुइ। पुराणवाचकं दथु दथुइ भजन हाली। लयवद्ध संगीतया सवाः बी। भक्तजनतसें ल्हापा थाइ। भजनया लय सुर, तालपाखें उपिं आनन्दित जुइ। छखे बाखंया प्रवाह। मेखे संगीतया गुञ्जन। पुरानवाचकं भक्तजनतय् नुगः साली ।

थौं। व्यावहारिक जीवन हिली। थुकी हिउपाः खनेदइ। तःधंगु हिउपाः। नयेगु, त्वनेगु, पुनेगु। फुक्क ख्यलय् व्यवहार पाना वइ। थौंकन्हय्या हिउपाःयात आधुनिकता धाइ। म्हिगःया सोच। आनीबानी। व्यवहार पुलां जुइ। थौंयात न्हूगु धाइ। यः मयःया खँ मखु। जिउ, मजिउया खँ छखे। न्हू वःगु प्रभावं सकलयात थी। प्रभावित याइ। चुइका यंकी। न्हूगु प्रभावं सुं तापाक च्वने फइ मखु। च्वने थाकुइ।
वाचक। पण्डित। वया नं व्यवहारिक जीवन दइ। पुराणवाचक आसनं कुहां वइ। सकल थें। थः नं थौंयाम्ह मनू खः। वं वाःचायेकी। व रेष्टुरेण्टतय् वनी। थःत यःगु नइ। ला काइ। अय्लाः त्वनी। छु सात्वक भोजन। छु राजसी। वं कपाः स्याका च्वनी मखु। थःत छु यः नइ। सुनानं वयात खनी। "पण्डितजी ! प्रवचनय् छिं ला नये मजिउ, अय्लाः त्वने मजिउ धयाबिज्यात। थौं छि रेष्टुरेण्टतय् खुल्ला भोजन। मद्यपान। छु जूगु थ्व?" न्ह्यसः तइ। पण्डितया लिसः जुइ। निसंकोच लिसः। "स्वइदिसँ, व फुक्क प्रवचनया आसनय् च्वनाः धयागु खः जिं। आः जि आसनं पिने। आसनय् च्वने। ला, ख्यें, अय्लाःया कल्पना तकं मयाना। आसनं पिने। जि थौंया साधारण मनू जुइ। सकलें थें। थौंया प्रभावं जि गय् मुक्त जुइ फइ? जुइ सम्भव मजू। जुइ फइ मखु।" पण्डितया लिसः न्यने। वं धाःगु ठीक वा बेठीक। जिं क्वछी फइ मखु। वया तर्क लुमनी। जिगु न्ह्यपु खुब चाःहिली ।
०००

वय्कः। बौद्ध उपासक। छगू घटना। वय्कलं कनादी। इलय् ब्यलय् लुमनाच्वनी। हनेबम्ह भन्ते भोजनया लागिं ब्वने। वय्कलं इच्छा याइ। भोजनय् भन्तेयात छु तयाः नके? वय्कः उपासकया चिन्ता जुइ। भन्तेयात छु छु जिउ? भन्तेया सतीम्ह पासालिसे स्वापू तइ। न्यनी। "भिंगु, बांलाःगु लाया व्यवस्था यायेमाली।" सल्लाह वइ। उपासक जिल्ल जुइ। म्हगसय् हे मखंगु खँ... बांलागु ला .......क्या फसाद ! ला पसलय् वने। भन्तेयात माःगु बांलागु ला बियादिसँ। गय् धाये? उपासकजु संकटय् लाइ। वं ज्ञा काइ। निर्णय याइ। बौद्ध भक्तजनतसें ला नये मजिउ। थौंकन्हय्। थ्व अभियानय् वय्कःप्रतिबद्ध। संकल्पित ।
०००

क्रिश्चियन मिसिनरी हस्पिटल। चिकित्सकत फुक्क क्रिश्चियन। अस्पतालय् नेपालीत नं दइ। न्यने। क्रिश्चियन धर्मय् वःपिं नेपालीत। इमित अन अःपुक्क ज्या बिउ। उसाँय् मदुपिं वइ। वासः याइ। लाइ। स्वास्थलाभ लिपाः उसाँय् मदुपिंसं डाक्टरयात सुभाय् बी। डाक्टरतय् लिसः जुइ, "सुभाय् इशु प्रभुयात बिउ,जिमित मखु। ल्वय् लायेकूम्ह जिपिं मखु इशू प्रभु खः।" वासः यायेगु ख्वापालं पुनाः धर्म प्रचार जुइ। धर्म प्रचारया उद्देश्य, ज्ञान इनेगु मखु। अन्धभक्ततय् संख्या वृद्धि यायेगु। अनुयायीतय् घेरा। तःचक्का यायेगु जुइ। विश्वय् धार्मिक हैकमवाद न्ह्याकेगु धर्म प्रचारकतय् उद्देश्य जुइ। धर्म प्रचारय् ज्ञानगुणया खँ किसिया क्यनेगु वा जक जुइ। दुनेया खेल मेगु हे जुइ ।
०००

छम्ह मुस्लीम मिसा। ल्यासेम्ह। आधुनिकतां वयात प्रभावित याइ। वं पाइन्ट न्ह्याइ। कट्टर ईस्लाम धर्मया मान्यता। मिसातय्सं बुर्का फीमाः। सर्वाङ्ग त्वपुना जुइमाः। पाइन्ट न्ह्यायेगु ईस्लाम धर्म विरोधी जुइ। थ्व ईस्लाम राज्य, समाजयात असह्य जुइ। पाइन्ट न्ह्याःम्ह मय्जुयात कोर्दा नकी। सलंसःक्वः। पाइन्ट। धर्मं निषेधित पहिरन। अमान्य जुइ। वयात दण्ड बी। कठोर दण्ड। यथार्थय् गुगु धर्मया आशय मनूयात यातना बीगु जरुर मखु। धर्माधिकारीतपाखें धर्मया व्याख्या याइ। ईश्वरया दया, करुणाया खँ न्ह्यथनी। मानव कल्याणया खँ हइ। तर इमि व्यवहारं मेगु हे भाय् ल्हाना हइ ।
०००

थन धर्मया खँ मखु। गुगुं नं धर्मया मूलभुत उद्देश्य। मानव कल्याण हे जुइ। तर धर्मदर्शनयात अनेक तत्वं प्रभावित याइ। म्हितकी। थुकी अनेक स्वार्थ विकृति दइ। धर्मया नामय् अनेक विग्रह लुइ। मनूया संवेदनशीलतायात धर्मं यत्थे संकी। मनूतय्त ग्वाकी। उखेंथुखें ब्वाकी। मिखा तिसिनाः ब्वां वनेगु क्षमता वृद्धि याना बी ।
०००

साहित्यया खँ वइ। साहित्य च्वयेमाः। तर स्वयात? उद्देश्य छु? अनेक सिद्धान्त खने दइ। विचाःत न्ह्यःने वइ। बजारय् हरप्रकारया बिचाःत न्याये दइ। विचाः थौं बजारय् न्यायेगु वस्तु जुइ। चि, चिकं, साब्वं थें। चुरोट, अय्लाः थें। सःसिउपिं मनूत दया वइ। छु च्वल कि, छु धाल कि मनूतय्त प्रभावित याये फइ। ह्ययेके फइ। संके फइ। बौद्धिक चलाखी। लेखक, विचारकतय्के खनेदइ। क्रान्तिकारी खँ। आकर्षक शब्द। वाक्यत। थौं बजारय् न्यंकभनं न्याये दइ। पूँजीवादी। जनपक्षीय। गुगुं रचना लेखनया ठेक्का काइपिं लेखकत, विचारकत बजारय् दइ। धाःगु बिचाः लेखनया पूर्ति याइ। थौं लेखन व्यवहारिक प्रतिवद्धताया खँ जुइम्वाः। बौद्धिक चतुर्‍याइँया खेल जुया बी। छखे पुँजीवादी जीवनशैली। मेखे गरीब, शोषित। बौद्धिक चतुर्‍याइं सफल लेखक, विचारक जुइ। क्रान्ति, विचाः, जक मखु। जीवनशैली। व्यवहार नं खः। नारा जक मखु। कार्यान्वयन नं खः। थ्व मनन याइपिं सु? न्ह्यसः लुइ ।

जनआन्दोलनया छपाः किपा। आन्दोलित लँय्। मनूत मदु। प्यखें छरपस्त चप्पल जक। थय्क स्वये। थ्व तस्बीरया छु अर्थ? न्ह्यसः लुइ। भ्वाथःगु चप्पलतय् द्वँ। तुंक स्वये। सन्दर्भ लुमंके। नुगलय् चित्कार थ्वइ। क्रान्तिया इतिहासया निर्माता यथार्थय् थुपिं अनाम। निस्वर। चप्पलत खः। सुं नेतात मखु। किपाया छरपस्त चप्पलत लुमनी। इपिं जितः क्रान्तिया इतिहासया विम्व ताइ ।

भाषणया आसनय् च्वनी। नेतातय्सं चप्पल लुमंकी। इमि बयान याइ। आसनं कुहां वइ। पिहां वइ। लखौं वंगु गाडी। झिलिमिलि पहिरन छय्ली। पुराण वाचक पण्डित लुमनी। आसनय् च्वंतले साविक। आसनं पिने व्यवहारिक। राजसी। स्वछन्द ।

क्रान्ति धइगु ब्वयेगु विचाः जक मखु। व्यवहार नं खः। मखुला? अनुत्तरित थ्व न्ह्यसलं जिगु नुगलय् तिक्क तिक्क मिंकाच्वनी ।

More Stories Like this