विदेशी शक्तिया प्रभाव म्हो यायेमाः

डीआर खड्गी

झीगु जःलाखःला देय् भारतया जनतां सन् १९४७ सालय् अंग्रेज विरुद्ध तच्वयेक संघर्ष यानाः उमित देशं पितिना छ्वयेत ताःलात। चीनया जनतां नं सशस्त्र संघर्ष यानाः विदेशी व स्वदेशी देशया शत्रुतय्त पराजित यानाः देशय् गणतन्त्र हयाः जनपक्षीय सरकार स्थापना यायेत ताःलात। निगू जःलाखःला देशया जनतां बारम्बार संघर्ष यानाच्वने म्वाःल, छक्वःया संघर्षं देशया शत्रुतय्त बुकाः देशभक्त नेतातय्सं नेतृत्व यायेगु ह्वःताः वल। थ्व निगुलिं देशय् नेतातय्सं देशयात प्रगतिया लँपुइ यंकाः जनतायात शान्ति व आनन्द बीगुली ध्यान केन्द्रित यानाच्वंगु दु। निगू देशया सक्षम, विवेकी, देशभक्त नेतातय्सं शासन यानाः देय्यात प्रगति जक याःगु मखु देय्यात विश्वया शक्तिशाली देय्कथं नां जायेकेत नं ताःलात तर झीगु देशय् धाःसा जनआन्दोलनं पुलांगु सत्ता चीकेत ताःलात। जनआन्दोलनपाखें वःपिं नेतातय्सं देशयात प्रगति मखु अगतिइ यंकाः जनतायात दुःख, कष्ट बीगु ज्या यानाच्वन। दसुया लागिं राणा शासनया विरुद्ध संघर्ष यानावःपिं नेतातय्सं देशया हितय् ज्या मयासे देशघातक ज्या यात। व इलय् कोशी सम्झौता यानाः नेपाःया पूर्वी भागया लःया अधिकार भारतयात बीगु ज्या यात। उगु ईया प्रधानमन्त्री मातृकाप्रसाद कोइरालां जनतायात भ्रमय् तयेगु लागिं थथे धाल, 'कोशी बाँध दयेकेत नेपाः सरकारं ध्यबा खर्च याये म्वायेक नेपाः सरकारं फाइदा काये खन ।'

हानं लिपा प्रजातन्त्रया मसिहा धयातःम्ह विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालां नं २०१६ सालपाखे गण्डकी सम्झौता यानाः देय्या थप लःया अधिकार भारतयात बिल। थथे भारतया हित जुइगु अले थःगु देय्यात अहित जुइगु ज्या यानाः नेपाःयात मछिंगु परिस्थितिइ लाका वन। लिपा हानं स्वेच्छाचारी जुजुया शासन अन्त्यया लागिं धकाः वि.सं. २०४६ सालय् दल नं मिले जुयाः संघर्षय् वंम्ह नेता गिरिजाप्रसाद नं महाकाली सम्झौता यानाः सुदुर पश्चिमया लःया अधिकार भारतयात बिल। थुलि जक मखु भारतयात लय्तायेकेत नेपाःया उद्योग ध्वस्त यानां नं मगानाः आम्दानी जुयाच्वंगु संस्थानत नं धराशायी यानाबिल ।

शास्त्रय् धयातःगु दु, ब्रम्हूतय्सं राज्य चले याये मजिउ। छाय्धाःसा राजनीति धयागु जनतायात राहत बीगु लागि यायेगु खः। तर सत्ताय् वःपिं खसब्रम्हूत अति स्वार्थी व लोभी जूगु कारणं जनतायात राहत मखु आहत बियाच्वंगु दु। थ्व खँ नं सत्य खः कि झीगु देय्या राजनीतिक हर्ताकर्ता खसब्रम्हू जुयाच्वंगुलिं देय्यात हित यायेगुली ध्यान बीगु त्वःताः थःगु जातीय हित यायेगु बाहेक मेगु फुक्क क्षेत्रय् कब्जा यानाच्वंगु दु। चाहे न्याय क्षेत्रय् जुइमा, चाहे प्रशासन क्षेत्रय्। ९० प्रतिशत ब्रम्हूतय्सं कब्जा यानाच्वंगु राजनीतिक पार्टीत नं शक्तिशाली जुयाः ब्रम्हूतय्गु भाग लाका काः वल। मधेशीत शक्तिशाली जुयावंगु थथे जुयाः खः। जुजु ज्ञानेन्द्रं देय्या शासन थःगु ल्हातय् काये सातकि खसब्रम्हूतय्त माइनस यानाः क्षेत्रीतय्त न्ह्यःने हयेगु कुतः याःगु खः ।

जुजुया रणनीति सफल जुल कि ब्रम्हूतय्गु स्वार्थय् तःधंगु धक्का लाइगु खनाः ब्रम्हूत भारतया शरण काः वन। भारतया राजधानीइ १२ बुँदे सम्झौता यानाः हानं ब्रम्हूतय्सं थःगु जातीय स्वार्थया लागि राष्ट्रघाती ज्या यात। १२ बुँदे सम्झौता धुंकाः पार्टीतय्त भारतं सहयोग व समर्थन यानाः जुजु विरुद्ध संघर्ष याकाः जुजुया शक्तियात माइनस यायेत सफल जुल ।

जुजुया शक्ति माइनस जुइसात हानं खसब्रम्हूत शक्तिशाली जुल। तर खसब्रम्हू शक्तिशाली जूसां हानं इमिगु शक्तियात माइनस यायेत भारतं मधेशीतय्त संविधानसभाय् समानुपातिकया कोटापाखें सभासद दयेकाः छ्वयेत बाध्य यात। थ्व हे हुनिं संविधानसभाया हलय् निसःम्ह मधेशी सभासद थ्यनाच्वंगु खः। लिपा जुइगु चुनावय् मधेशीतय्गु ल्याः झन झन अप्वया वनेफु। छाय्धाःसा छखे फुक्क पार्टी मधेशीतय्त मेखे बिहारीतय्सं चांन्हि नेपाःया नागरिकता कया वनाच्वंगु दु। यदि नारिकता बीगु बन्द याये मफुत धाःसा स्वदेशी स्वयाः विदेशीतय्गु जनसंख्या अप्वया वनीगु निश्चित दु। अले नेपाःया हालत सिक्किम व फिजीया अवस्थाय् थ्यनेफु। सिक्किम वा फिजीया अवस्थाय् थ्यन कि विहारीतय्सं शासन यानाः जनतायात अति शोषण याइ। आः छुं दँ लिपा खसब्रम्हूतय्सं कब्जा यानाच्वंगु व्यवस्थापिका, न्यायपालिका व कार्यपालिका नं मधेशीतय्सं कब्जा यानाः खसब्रम्हूतय्त माइनस यायां यंकेफु ।

खसब्रम्हूतय्गु राजनीति स्वयां मधेशीतय्गु राजनीति परिपक्वता व सशक्त खनेदु। खसब्रम्हूतय्गु राजनीति जनतायात झंगः लानाः देय्या सम्पत्तिइ रजाइँ यायेगु खःसा मेगु उद्देश्य स्वनिगः कब्जा यानाः आरामं च्वनेगु खः ।

राजनीतिक रुपं शक्तिशाली जुयाः पूरा देय्यात हे मधेशीतय्गु राजनीतिं कब्जा यायेफु। मधेशीत स्वनिगलय् जक केन्द्रित मजुसे नेपाःया मेमेगु भागय् नं न्यनाच्वंगु दु। दसुया निंतिं खसब्रहूत स्वनिगलय् च्वनाः राजनीतिया नामं आराम कयाच्वंगु दु। मधेशीतय्सं स्वनिगः पिने केन्द्रित जुयाः सिंहदरबार कब्जा यायेगु उद्देश्य कयाच्वंगु खनेदु। वहे रणनीति कथं मधेशीत व्यापार, ठेक्कापट्टा व नोकरीया नामं देय्न्यंक न्यनाच्वंगु दु। अथे हे खसब्रम्हूत नं स्वनिगः पिनेया लजगाः वा सरकारी नोकरी यानाच्वंपिं धमाधम स्वनिगः वयाच्वंगु दु ।

यदि खसब्रम्हूतय्सं थःगु रणनीतियात महिल धाःसा मधेशीतय्सं याकनं माइनस यायां पतन तकं याना छ्वयेफु। अथे जूगुलिं खसब्रम्हूतय्सं आः स्वनिगःबासीतय्त विस्थापित यायेगु व आदिवासी जनजातितय्त झंगः लायेगु त्वःताः रणनीतिक रुपं छप्पँ जुयाः न्ह्याः वने फःसा जक विदेशी मधेशी शक्तियात माइनस यायां यंके फइ। न्हापांगु पलाः कथं आः वइगु न्हूगु संविधानय् देय्या जनतायात शक्तिशाली याइगु व विदेशीतय्त हतोत्साही याइगु संविधान दयेकेमाः ।

drkhadgi@ gmail.com

More Stories Like this