भ्रष्टाचार विरोधी दिवस लुमंके

बुद्धिकुमार गोसाइँ

बुद्धिकुमार गोसाई २०२५/२६ सालय् ख्वपय् जूगु भ्रष्टाचार विरोधी आन्दोलनया छम्ह किसान न्ह्यलुवा खः। वय्कः शिक्षा प्रचारक व समाज सुधारक कथं म्हसिउ। न्यने तत्कालीन घटनाय् संलग्न जुयाः वय्कलं यानादीगु अनुभव वय्कःया हे खँग्वलय् -

लुमंति
जि २०२३ सालय् ख्वपय् स्थापना जूगु नवदुर्गा बहुमुखी सहकारी संस्थाया छम्ह बचतकर्ता। जिं अन नियमित रुपं बचत यानासां अनं गबलें नं त्यासा धाःसा कयागु मदु। जिगु सदस्यता हे आः गन दु जिं मसीधुन। अबलय् अध्यक्ष जुयाच्वंम्ह कृष्णभक्त चौगुठी मंगलेचां संस्थाया ध्यबां म्येय् लहिनाः ब्यापार यात। भक्तपुर अस्पतालया क्वय् थौंकन्हय् शहीद स्मृति खेल मैदान दुगु थासय् हे म्येय् लहीत बिउगु खः। वं तेखाचोया छेँ नं थथे म्येय् ब्यापार यानाः हे दंगु खः। व्यासीया छेँखापतिकं अबलय् म्येय् लहिउगु दु। उमि अबलय् अथे दुरु म्येय् हयाः लहीगु। थौं स्वयां पीनिदँ न्ह्यः हे ७ लाख स्वयां अप्वः नगद दयेधुंकूगु नवदुर्गा बहुमुखी सहकारी संस्था। थौंकन्हय् जूसा व ७ करोड बराबर खः। अबलय्या व पूँजी ग्व? भ्रष्टाचार मजूगु खःसा उगु सम्पत्ति क्यने फयेकेमाः। उगु इलय् मंगलेचा मोहियानी हक दख्खल यायेत स्वःम्ह खः। जनताया बचत उठे यानाः हिनामिना यात। नापं सहकारी संस्था हे ध्वस्त याना बिल। थीथी ब्यापार व्यवसायय् लगानी याकाः नं संस्थां याःगु लबः मक्यं। बचत फिर्ता सुयागु सुयागु जुल क्यनेफु ला? भ्रष्टाचार मजूगु खःसा थ्व लगत ग्व?

मंगलेचा निर्विरोध रुपं त्याइम्ह मनू नं मखु। वं २३ पाठी कायम जुयाःलि मखु कि म्येय् लहिनाः हे लबः नयाः छेँ दंगु खः। उपिं शोषण यानाः तःमि जुइगु लँपुइ लाःवन। जिपिं शोषित व सर्वहारा वर्गया पक्षय्। भ्रष्टाचार याःम्ह व खः, तर अबलय् जेल च्वनाम्ह जि खः। न्हय्दँ तक जि जेलय् लात। मंगलेचित देय् चाःहिकेगुली न्ह्यलुवा भूमिका म्हिताम्ह जूगुलिं जितः १९ असारया उगु घटना जूगुयां न्यान्हु लिपा ज्वना यंकूगु खः। लिपा बाबुकाजीयात ज्वन। अबलय् व नगर प्रमुख जुयाच्वंम्ह। जिपिं नापं आन्दोलनकारीत कृष्णभक्त सुवाल, सूर्यभक्त कक्षपति, केदार भद्रा व कैशालभक्त प्रधानाङ नं जेलय् लाःगु खः। न्हापां जितः भण्डारखालय् यंकल। अनंलि हनुमानध्वाखाय् न्यान्हु तयेयंकल। वयां लिपा जितः सेन्ट्रल जेलय् निदँ तक कुन। सिन्धुनाथ प्याकुरेल, मोहनविक्रम सिंह, निर्मल लामा, वाचश्पति देवकोटापिं नापं छम्ह राजबन्दीया रुपय् जिं अन आपालं अध्ययन यायेगु ह्वःताः नं चूलाका ।

उबलय् व ख्वप नगर पंचायतय् १६ वडाया सदस्य। अथे जुयाः बचत हिनामिना याना नःगुलिं ख्वप नगर पंचायतया सदस्य पदं वयात कारवाही यात। तर पंचायती सरकारं वयात हे प्रमोशन यानाः तुरुन्त हे जिल्ला पंचायतया उपसभापति यायेयंकल। व मनू मोहीतय् पक्षयाम्ह मखु। जनताया बचत हिनामिना यानाः नःगुलिं हे वयात सारा जनता मिले जुयाः सजायँ बिउगु खः। सरकारी नियम कथं हरेक वडा व गाविसय् स्वमना, खुमना व गुमना यानाः प्रति रोपनी गुमना ल्याखं उठे याःगु बचत कोष वं हिनामिना याःगु खः। २३ पाठी लागू यायेगु व मोहियानी हक लागू यायेगु खँय् जि, ज्ञानबहादुर व गोविन्द दुवालपिं नापं आपालं किसान कार्यकर्तात सक्रिय रुपं लगे जुयागु खः। भ्रष्टाचारी जूगु कारणं छेँनं पिहां हे वये मछालाच्वंम्ह खः मंगलेचा। पीदँ तक ला व थःगु लाछिं तकं पिहां मवः। आः वयाः वं थःत छाय् कारवाही यात मसिउ धया हःगु दु। विष्णुप्रसाद नेपालीयात नं मिसा ज्वनाः गबलें गन गबलें गन चाःहिला जुल धकाः प्रधानपंच जुइधुंकूम्हेसित नापं पार्टीं अनुशासनया कारवाही याःगु खः। भ्रष्टतय्सं न्ह्याक्व त्वपुइत स्वःसां अबलय् भ्रष्टाचार जूगु बांलाक हे सीदु। अबलय् इलय् म्येय् हये मफुगु खँ ला उमिसं स्वीकार याना हे च्वंगु दु। उलिमछि ध्यबा दुगु संस्थां नं ध्यबा पुले मफयाः म्येय् हये मफुगु खःसा बचतकर्तातय् ध्यबा गन वन? अबलय् साःकुलां, तेखाचो, गोल्मढी (पनिखेल), लाय्कू व चोछेँय् यानाः न्यागू थासय् साः बीगु डिपो दुगु खः। तर थुपिं न्यागुलिं थासय् साः मदु। मंगलेचा अबलय् विकुलाल भैलया जपा ल्हाः खः। मुख्य नेता ला विकुलाल हे जुल। भचा ल्हाः चले जूम्ह जुयाः अबलय् मंगलेचित संस्थाया सभापति यानातःगु खः। बचतकर्ता व संचालक समितिइ अबलय् वया हे आठपरिया जुयाच्वंपिं मंगललाल गोजा, श्रीबहादुर प्रजापति, आशबहादुर बोहजू, भक्तनारायण ग्वाछा, रामभक्तपिं दुगु खः। अबलय् सरकारी स्तरं स्थापना यानातःगु सुदृढीकरण किसान संगठनया सभापति श्रीबहादुर प्रजापति खः। जनस्तरय् धाःसा अखिल नेपाल किसान संघ सक्रिय। उकिं नं संस्थाया ध्यबा छ्यलाः तू खेप लाजा खेप याःगु खँया विरोध जूवंगु खः। तू खेप याःगु खँ मंगलेचां अस्वीकार याःसां वया हे कर्मचारी विष्णुदास भैलं स्वीकार यानाच्वंगु दु। अज्याःगु ब्यापारया ध्यबा गन वन? आः तक सहकारी संस्था चले जूगु जूसा आपालं किसानतय् उन्नति जुइधुंकल जुइ ।

न्ववाये दत धायेवं न्ह्यागुं न्ववायेगु उचित मजु। जुजु महेन्द्रं हे स्काउट ड्रेस बियातःम्ह विष्णुदास भैल दरवारिया खः कि रोहित दरवारिया? झिद्वः मनू सहभागी जूगु साधारण सभाय् मनू मगात धकाः चुनाव स्थगनया निर्णय च्वइम्ह कर्मचारी गुलि भ्रष्टाचारी खः? २०२५ श्रावण २ गते लाय्कुली जूगु साधारणसभाय् जिल्ला विकास समितिया सभापति मदनकृष्ण हाडा, ख्वप प्रमुख जिल्ला अधिकारी, स्थानीय विकास अधिकारी, सहकारी रजिष्टार नापं फुक्कं मनूत छम्ह छम्ह यानाः बिसिउँ जुइमाःगु स्थिति वःगु खः। गलत घोषणा याःसां अबलय् प्रशासन मौन च्वना बिल। अबलय् विष्णुदास भैल लुँध्वाखापाखे च्वनाः फलाना फलाना निर्वाचित जुल धकाः सही याकूम्ह खः। अथे गलत निर्णयय् सही मयाकूगु जूसा उकुन्हु ल्वापु हे जुइ मखु। चुनाव जुइ निवाः न्ह्यः हे नवदुर्गा बहुमुखी सहकारी संस्थां सदस्यता बन्द जूगु सुचं पिथन। तनाव अनंनिसें हे सुरु जूगु खः। जि थः नं अबलय् तक सदस्य मजुयानि। उकिं जिपिं बचतकर्तात नं सदस्य जुइ दयेमाः धकाः जिं नेतृत्व यानाः किसानतय् पुचः विभागीय शाखाया हाकिमथाय् वना ।

जिल्ला सहकारी विभागय् धर्ना च्वनाःलि संस्थां सदस्यता खुल्ला यात। अले हे न्हय्द्वः सदस्य दुगु संस्था खः उगु सहकारी। जिमिसं प्यन्हु न्यान्हु ताकेता यानाःलि आपालं सदस्य दयेके फत। चुनावय् अलग्ग प्यानल थनेगु तयारी जुयाच्वंगु खः। नवदुर्गा सहकारी संस्था चायेके न्ह्यः हे लप्ते सुइपिं तपुलिइ का थाइपिं जानाः अलग्ग सहकारी संस्थात नं चायेकातःगु खः। थ्व ल्याखं चितपोल, ताथली व सौडोलय् छगू, नंखेल, कटुञ्जे व सिपाडोलय् छगू, सिरुटार व दुवाकोटय् छगू, झौखेलपाखे छगू यानाः ख्वपय् गुंगू सहकारी संस्था दुगु खः। ज्ञानबहादुर, कूलबहादुरपिं अबलय् जितः साथ बीपिं किसान न्ह्यलुवात। साधारण सभाय् उमिसं आपालं किसानत ब्वना हयातःगु दु। श्रावण २ गते यक्व मनू खनाः हे उपिं ग्याःगु खः। अथे जुयाः चुनाव त्याके मफइगु जुइवं जालझेल यात। जिमिसं संगठनया निर्णय कथं हे बिष्णुप्रसाद नेपाली, मेनेजर जुयाच्वंम्ह रामप्रसाद चाँदपिंत ज्वनागु खः। उगु घटनाय् न्हापां लुँध्वाखां विष्णुदास भैलयात ज्वनाः तग्वःगंया दबुली थनेहयागु खः। लिपा बिष्णुप्रसाद नेपालीयात नं ककु ज्वना हल। उगु इलय् गणेशभक्त बाटीपिं मञ्च त्वःताः भागाभाग जुल। मंगलेचा नं उगु इलय् बःजुपिंथाय् गल्लिइ बिसिउँ वनाः बेपत्ता जूगु खः ।

न्ह्यब्वःम्ह: कृष्ण प्रजापति

------------------------------------------

२०२६ या असार १९ गते छु जुल?

नवदुर्गा बहुमुखी सहकारी संस्थां खुलाया छक्वः साधारणसभा व निदँय् छक्वः आमसभा यायेगु क्वःछिनातःगु। अबलय् श्रीबहादुर प्रजापति संस्थाया कोषाध्यक्ष। फुक्कं हिसाब स्वइम्ह धाःसा वया काय श्रीप्रसाद। १९ गतेया घटना जुइ न्ह्यः असार १६ गते किसानतय् भेला यानाः झताप्वालय् आमसभा याना। उगु आमसभां क्वःछिउ कथं १७ गते थाय्थासय् किसानत मुंकाः साः डिपो तयातःगु थाय् साकुलान, पनिखेल, लाय्कू, चोछेँ व तेखाचोय् वना। साःकुलानय् श्रीप्रसाद प्रजापति सेल्सम्यान जुयाच्वंगु। वयात बीउ विजन हया बीमाल, साः हया बीमाल धया। थःथाय् छुं मदु धायेवं छुं मदु धकाः भ्वं च्वका। अले पनिखेलय् च्वंगु डिपोय् च्वनाच्वंम्ह टेकबहादुर पनिखेलथाय् वना। वयात नं अथेहे भ्वं च्वका। चोछेँया डिपोय् वनागु इलय् डिपो बन्द यानाः पसःथुवाः भागाभाग जुइधुंकल। अथेहे लाय्कुली नं पसः बन्द याना तयेधुंकल। केन्द्र तेखाचोय् वनाः रामप्रसाद चाँदं निमित प्रमुखया हैसियतं 'स्वन्हुया दुने साः हया बी' धकाः भ्वं याना बीवं फुक्कं किसानत उकुन्हु लिहा वन ।

उकुन्हु हे संस्थाया मनूत अञ्चलाधीश ज्याकुथी वनाः उच्छृंखल मनूत वयाः संस्थाया निर्णय कापी, खाता कापी लुटे याना यंकल धकाः निवेदन तःगु जुयाच्वन। १९ गते सुथय् ७ बजे तयारी जुयाः दशौं हजार किसानत सामेल जुयाः बोरा सहित साः कायेत डिपो डिपोय् वल। केन्द्रय् हे साः कायेगु ल्याखं वंपिं थ्व किसानतय् हुल बंशलय् थ्यंगु इलय् च्यांग्रापतिया बजां पसलय् मंगलेचा दनाच्वंगु खन। कोफेलं फिया कोट फिनाः अन दनाच्वंम्ह मंगलेचायात किसान न्ह्यलुवातय्सं साः छाय् हये मफुगु धकाः न्ह्यसः यात। उकिया लिसलय् मंगलेचा धाइम्ह कृष्णभक्त चौगुठीं छिमिसं ऋण फारम भरे मयाःगुलिं कृषि विकास बैंकं ऋण मबिल, ऋणीतय्सं ऋण मपूगुलिं साः हये मफुत धकाः लिसः बिल। तर वयागु लिसः चित्त बुझे मजुल। उलिमछि पूँजी दुगु संस्थां नं ध्यबा मदुगुलिं साः हये मफइगु गथे? हिसाव ग्व धकाः न्यन। थुलि धायेवं वं 'छपुं सु? छमिता हिसाब क्यनेगु आवश्यकता मदु।' धाल। वयागु थ्व लिसः हे वयात देय् चाःहिकेमाःगु कारण जूवन ।

न्हापां जिं मंगलेचित ज्वनाः लिकसं च्वंगु ताहाःगु फल्चाय् च्वंगु पेटीइ थने यंका। सुरुं वयात ज्वनाम्ह जि हे याकःचा। अथे गैरजिम्मेवारीपूर्ण लिसः बिउगुलिं जिं मंगलेचिया लिसः पाय्छि खः ला धकाः जनतायाके न्यना। सकसिनं 'नाजायज' धकाः ल्हाःपा थात। अन हे भ्रष्टाचारया खँ नं पिहां वल। अध्यक्षं थ्व इलय् साः हये मफुगु खँया उचित लिसः मबिउगुलिं भ्रष्टाचार याःगु स्पष्ट जुल। आः थ्वयात छु यायेगु धकाः उग्रिमय् सहलह जुल। चीनय् हुनान किसान आन्दोलन जूगु इलय् ताःहाकःगु भ्वंया तपुलिं पुइकाः उकी भ्रष्टाचारी धकाः च्वयाः गां चाःहीकूगु खः। आः झीसं नं मंगलेति देय् चाःहिकेगु खँ जुल। लिक्कसं तुंथि व हिति दुथाय् ५०/६० म्ह पुलिसत च्वनाच्वन। तर उमिसं छुं यायेगु आँट मयाः। मंगलेचिया काय्चा लाःम्ह थालाछेँया सूर्यप्रताप राणायात नापं देय् चाःहिकल। मनूतय्सं वयात झर्तिलाय् क्वफ्वायेगु बिचाः यानाच्वंगु सीवं जिमिसं वयात छथु हे सुयातं दायेके मबिसे रामझपलिं तुं त्वःताछ्वया। लिहां वनाः वं लाय्कुली न्ववाःगु जुयाच्वन। देशय् गनं हे मजूगु उगु घटना जूगुयां न्यान्हु लिपा जितः टिबुक्छेँनं ज्वना यंकल ।

More Stories Like this