ठेकेदारया खँ

नर्मदेश्वर प्रधान

खँयाखँय्
उबलय्। जिमि मांया अपरेशन जुइत्यंगु। वीर अस्पताल। अन भर्ना जुइ। छकू क्वथा। चिकिचाकूगु। प्राइभेट। यक्व दँ न्ह्यःया खँ। उबलय् वीर अस्पताल जनरल वार्डय् ध्यबा पुलेम्वाः। निःशुल्क उपचार जुइ। अझ विरामीतय्त सुथय् दुरु इनी। जा बी। खसीया ला दइ। ध्यबा पुलेम्वाः। प्राइभेटय् ध्यबा पुलेमाः। सुथय् दुरु बी। ख्यें। फलफुल। खाना। न्हिं निछाः ।

छन्हु सुथय्। ख्यें बी हइ। ख्यें खनी। अजूचाये। खाया ख्यें। मखुथें च्वं। झंगः, चखुंबखुंचिया ख्यें खः ला? शंका जुइ। ख्यें हःम्हेसिके न्यने। "मखु , छिं हयागु ख्यें सुयागु खः? खाया? बखुंया? कि चखुंया?" लिसः वइ, "महासय, थ्व ख्यें खाया नं मखु, चखुंबखुंया नं मखु। थ्व ख्यें खः ठेकेदारया।" लिसः न्यने। अकमके जुइ। ठेकेदारं नं ख्यें थ्वः ला? ख्यें थ्वइम्ह ठेकेदार ! गुज्वःम्ह जुइ? छु धाःगु? पलख विचाः याये। खँ थुया वइ। बांलाक थुइ। अर्थ लुइ। व ठेकेदारया ख्यें। आः नं लुमं। लुमनाच्वनी। उबलय् जिं अस्पतालया क्वथाय् खनागु खः। ठेकेदारया ख्यें। छाय् थें थौं देश खनी। स्वय्म देय् हे व ठेकेदारया ख्यें थें ताइ। ठेकेदारया ख्यें। देय्या दुरुस्त विम्व जुया बी ।

थौंकन्हय् चर्चाय् वइ आकाशे ताँ दयेकेगु। थाय्थासय्। योजना दयेकी। लँजुवाःतय्त वारपार याये थाकुल। आकाशे ताँ माल। सम्बन्धित ख्यलं बिचाः याइ। योजना ग्वइ। थाय्थासय् आकाशे ताँया निर्माण यायेगु। घोषणा याइ। आकाशे ताँया निर्माण। गनं गनं थ्वया विरोध जुइ। आकाशे ताँयात व्यवसायीकरण याये मजिउ। सः थ्वयेकी। दयेके हे माः। छथ्वः हाली। उपभोक्ता संघं "दयेकेमाः" धाइपिं पक्षधरतय्त तिबः बी। दयेके मजिउ धाइपिंस अंकुश तयेत स्वइ। न्ह्यसः थन आकाशे ताँया मखु। खँ आकाशे ताँया हइ। जनताया सुविधा, लँजुवाःतय् सुरक्षाया खँ ल्हाइ। जनतायात आकाशे ताँ। पिने। निर्माणया आज्जु जुइ। तर यथार्थय् ताक मेगु हे। ठेकेदारया ताँ थनेगु उद्देश्य जुइ। आतुर खने दइ। ठेकेदारया ताँ। निर्माण जुइ। आकार-प्रकार आकाशे ताँया। निन्हु, प्यन्हु बांलाइ। झःझः धाइ। अले.......?

देशय् थौं विकासया खँ जुइ। निर्माणया लहर न्ह्याइ। विकास निमार्णकार्य जनताया निंतिं खः। हल्ला याइ। जनतायात अःखतं सिमा गयेकी। यथार्थ मेगु हे जुइ। फुक्क मात्र जालसाज। मिखाय् धुलं छ्वाकेगु विकास निर्माणया मूल लक्ष्य। ठेकेदार जुइ। ठेकेदारया आर्जन। ठेकेदार प्रथा थौं हावी जुइ। देश थुकिं हे न्ह्याकी। न्ह्याइ। असारया विकास कार्यक्रमत प्यखेरं न्ह्याइ। जोडतोड गतिं। लँय्-लँय्। गल्लि गल्लिइ ध्यबा ह्वली। पिच याइ। निन्हु प्यन्हु लँया फुर्ति खने दइ। हाकुसे चिल्ल। पिच्चुसे। किन्तु। छवाः लिपा पिच ब्वला वइ। लँ प्वाकःप्वाकः वनी। छ्याकः छ्याकः जुइ। थ्वहे असारया विकास। देश निर्माणया धर्मदर्शन जुइ। थ्वहे धर्मदर्शनं देश न्ह्याइ। योजनात कार्यान्वयन जुइ। कार्यक्रमत व्यवहारय् वइ। अखबारय् विकासया बुखँत वइ। टिभीइ निर्माण स्थलया किपा खने दइ। ब्वंतले। स्वतले विकास जुइ। असारे विकासया लाभ सुनां काइ? जनतां? मखु। थौंया विकासया लक्षित समूह आम जनता मखु। ठेकेदार जुइ। असारे विकासया कार्यक्रम, गतिबिधिं थ्व तथ्य प्रस्ट याइ ।

भोताहिति। आकाश ताँ तइ। थ्वया प्रत्यक्ष उद्देश्य। लँजुवाःतय्त राहत बीगु जुइ। लँ पार यायेत। तर निर्माण विधिं जनताया राहत, सुविधाया विचाः याःगु खने दइ मखु। खने मदु। आकाशे ताँ दयेका बीमाः। दयेका बी। बस् सिधल। आकाशे ताँया स्वाहानेत्वाथः। अवैञानिक। खतरापूर्ण। चिब्या। पलाः तये। लुफिं हाइ। बुराबुरित थुनाः थुनाः चुइ। दइ। छुं द न्ह्यः। भोताहितया आकाशे ताँ मर्मत जुइ। ताँ लालां बन्द जुइ। मर्मत क्वचाइ। ताँ चाली। तर मर्मत खःला खः जुइ। मर्मत लँजुवाःतय् नामय् जुइ ।

लँजुवाःतय् पक्षय् जुइम खु। लँजुवाःतय् निम्तिं खतरनाक जुइ। मर्मत जूगु निन्हु दइ मखु। आकाशे ताँया ढलान ब्वला वइ। दुने च्वंगु डण्डी छ्वां वइ। लँजुवाःतय्त खतरा जुइ। आकाशे ताँ। मचा, बुराबुरि, अपाङ्ग, विरामी फुक्क कथंया लँजुवाःत वये वने यायेमाः। निर्माणविधिं उमिगु न्यूनतम सुरक्षा, सुविधाया बिचाः यायेमाःगु। याइ मखु। घाराघुरु ज्या सिधयेकेगु। ध्यबा जुक्केगु। ठेकेदारतय् ध्याउन्ना जुइ। नताया समस्या खतरा। भगवान् स्वइ। ठेकेदारं चिन्ता याये फइ मखु। कपाः स्याके फइ मखु। ठेकेदारतय्सं धाइ - "थ्व हे कुत्सित आदर्श देश निर्माणया दर्शन जुइ। थ्व हे दर्शनय् ठेकेदारतय्सं लाल काइ ।"

आकाशे ताँ दयेके। ताँया जवं खवं विज्ञापन याके। ध्यबा फाइदा याये। आकाशे ताँ जायेक पसः दइ। लँय् जुइ हे मछिंक। आकाशे ताँया व्यवसायीकरण जुइ। आकाशे ताँ धइगु मानौं मल खः। विजनेश सेन्टर। व्यापारया केन्द्र यानाः आकाशे तां ध्यबा मुनेगु ज्या येँ महानगरपालिकां याइ। लँय् जुइ मछिंक फ्वनीपिं दइ। महानगरपालिकां फ्वगिंतपाखें नं ध्यबा उठे याः जुइ। आकाशे ताँ आम्दानीया स्रोत जुइ। कमिसनतन्त्रया केन्द्र। जनताया वारपार यायेगु ला खः। आकाशे ताँ। तर थौं थ्व उद्देश्य गौण जुइ ।

धाइ। येँ स्वनिगः ला संस्कृतिया निंतिं विश्व प्रसिद्ध। हनुमानध्वाखा लाय्कू। यल, ख्वपया लाय्कूया चर्चा याइ। कला, संस्कृतिया आकर्षण क्यनी। पर्यटकतय्त साली। पर्यटन उद्योग न्ह्याकी। तर दुःखया खँ। पुलांगु ऐतिहासिक स्थलत बाहेक न्हून्हूगु निमार्णकार्यय् नेपाःया मौलिक वास्तुकला, स्थापत्य कलायात थाय् बी मखु। चिउताः तइ मखु। विकास निर्माणया ज्याय् छाय् देशया कला संस्कृतिया पहिचानया न्ह्यसलं थाय् काये मफुत। कमसेकम सार्वजनिक स्थलय् निर्माण जुइगु आकाशे ताँय् नेपाःया कलात्मक पहिचान छाय् की मफुत? स्वनिगःया निर्माण ज्याय् नेपाली वास्तुविद् (आर्किटेक्)तय् निर्णायक भूमिका दयेमाःगु खः। उमित छाय् थाय् मबिल? स्वनिगः�यात कला, संस्कृतिया नगर छाय् घोषणा मयात? ठेकेदारतय् ल्हातिइ स्वनिगःया विकास निर्माण त्वःतां थनया कला, संस्कृति गन थ्यनी? थनया आकाशे ताँतय्सं क्यनी। तर थुकिया चिउताः तइपिं सु?

ठेकेदारी प्रथां सञ्चालित येँया विकास निर्माण खनी। छाय्थें दः जिमि मां उबलय् अस्पतालय् तयाबलय् जिं खनागु व ठेकेदारया ख्यें झलझल लुमनाच्वनी ।

More Stories Like this