संकट समाधानया आशा

कृष्ण प्रजापति

२०६४ सालं जूगु संविधानसभा चुनावय् दकलय् तःधंगु पार्टी जूवंगु माओवादीया आः नकतिनि जूगु बैठकं छगू हद तक दूरगामी लिच्वः लाइगु निर्णय यायेवं आः देशय् ब्वलनाच्वंगु संकट निवारणया लागिं छुं भचा जूसां ज्या जुइगु खःला धइगु आशा ब्वलंगु दु। ताः ई तक झीथाय् राजनीतिक पार्टीतय् असक्षमताया कारणं देशय् ब्वलंगु संकट झन झन हे ताःहाकः जुजुं वनाच्वंगु खः। स्थिर राजनीतिक व्यवस्था वये मफयेकं स्थायी सरकार मवइगु व गबलें नं विकास निर्माण व आर्थिक, सामाजिक लगायत देय्या समग्र विकास सम्भव जुइ मखु। निदँया दुने न्हूगु संविधान निर्माण यानाः न्हूगु संविधान कथं हे झीगु देय् चले याना वनेफुगु जूसा आः तक स्थिति मेगु हे जुइधुंकीगु खइ। थन स्थायी रुपं शान्ति सव्यवस्था कायम जुयाः आः संक्रमण अन्त्य जुल व देशया ध्यान सांस्कृतिक स्तरं च्वन्ह्याकेगु ज्याय् लगे जूसां जिल धइगु शंखघोष याःसां जीगु खइ। तर इलय् न्हूगु संविधान तयार याये मफयाच्वंगु कारणं थ्व ई अझ तातापाना वनाच्वंगु दु ।

अन्तरिम संविधान, अन्तरिम व्यवस्थापिका व अन्तरिम सरकार थुलिमछि ताःहाकः छगू दलं मेगु दलया नेतृत्वय् सरे जुजुं वनाच्वंगुलिं नं देशय् संविधान तयार यानाः शान्ति व सुशासन कायम यायेगु खँय् भचा ई कयाच्वंगु खः। यदि निःस्वार्थ रुपं संविधान हे दयेके, सरकारय् जक वनेगु स्वये मखु धइगु भावना वःगु जूसा थ्व इलय् झी मेगु हे दुनियाँय् थ्यनेधुंकल जुइ। तर संविधानसभाय् बहुमत मखु कि बढीमत हःगु धइगु छगू हे जक कारण क्यनाः गिरिजाप्रसाद कोइरालां सत्ता माओवादीयात त्वःताः थः कुहां वःगु खःसां आः तक नं छु जुइ धकाः धाये मफुगु अस्थिर व अब्यवस्था हे जक झीसं भोगे याये मालाच्वंगु स्थिति दु। थ्व नं छगू ल्याखं देशय् संक्रमणकाल अप्वयेकेगु दाउ हे जक खः। वास्तवय् नेपाली जनतां ६०१ म्ह सभासद् ल्ययेधुंकाः उमिसं चिन्ता काये म्वाःलेमाःगु खः ।

थौं अन्तरिम संविधान कथं निर्वाचित सभासद्त फुक्कं मूल विषय मेखे हे तयाः थःगु हे कथं न्ह्याः वनेगु जक कुतः यानाच्वंगु खनेदु। गबलय् माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डया सरकार क्वःदल अबलय्निसें झन सीदयेक हे माओवादीं पालुङटारय् बैठक च्वनाः जनविद्रोह यायेगु ढुलमुले नीति ज्वनाः राष्ट्रयात अन यंके थन यंके मदयेका बिल। थथे जिम्मेवार पार्टी स्यनावंगु धइगु मुलुक स्वयम् स्यनावंगु खः। जुजुं असोज १८ गते प्रजातन्त्रया ककु तियाः हर्लन्त याना बीवं छधी जुयाः दनावंपिं नेपाः राज्यया फुक्कं राजनीतिक पार्टीत थौं वयाः गबलें मिले मजुइपिं शत्रु थें व्यवहार याना वनेवं राजनीतिक अस्थिरता कायम जुयाच्वनीगु स्वाभाविक हे खः। अथेहे माधव नेपालया राजीनामा लिपा नं न्हूम्ह प्रधानमन्त्री ल्ययेगु निंतिं न्हय्ला ई सितिं वंकाच्वंगुलिं राष्ट्र अझ छपलाः लिउने लाः वंगु दु। वयां लिपा नं ७ बुँदे गोप्य सम्झौता लिपा जक न्हूम्ह प्रधानमन्त्री ल्ययेफुगु स्थितिं यानाः न्हूगु धरातल नं संकटय् लाःवंगु खः। अथे जुयाः हे आः प्रधानमन्त्री जुयाच्वंम्ह झलनाथ खनालं राजीनामा स्वीकृत जक याये ल्यंदनि धयाच्वंगु खः ।

थथे न्हूगु सरकार गठन जुलं नं आः तकं पूर्णता काये फयाच्वंगु मदुनि। बरु आःया सरकार क्वःथलाः न्हूगु संरचना तयार यायेगु होमवर्क सुरु जुइधुंकूगु दु। माओवादीं पार्टीया आन्तरिक विवाद ज्यंकेगु नामय् न्हूगु टीम सरकारय् छ्वःगु दु। अथे जुयाः आः माओवादी थेंज्याःगु छगू जिम्मेवार पार्टी दुने थथे फुक्कं खेमाया राजनेतातय्त नाले फइगु कथं जिम्मेवारी क्वःछिना बीधुंकाः डा. बाबुराम भट्टराई भावी प्रधानमन्त्रीया पंक्तिइ लाःवःगु दु। थ्व छगू नं राजनीतिकर्मितय् निंतिं चर्चाया विषय हे जूगु दु। नापं न्हूगु पुस्ता व न्हूगु ख्वाःया अपेक्षा यानाच्वंपिं सुं नं राजनीतिक विश्लेषकतय् निंतिं नं उलि हे न्यनेबहःगु खँ जूगु दु। ७ बुँदे सहमतिइ हे थ्वयां लिपाया सरकार माओवादीं चले यायेगु सहमति जूगु व आः हाकनं उकिया नेतृत्व डा. बाबुराम भट्टराईपाखें यायेगु तय जुइधुंकूगुलिं राष्ट्रिय सरकार वइगु जुइवं डा. बाबुराम भट्टराईया नेतृत्वय् हे सरकार दयेकीगु प्राय निश्चित जुइधुंकूगु दु। थ्व संयोग जक मखुसें आः तक पार्टी दुने व समग्र नेपाःया राजनीतिक इतिहासय् डा. बाबुराम भट्टराईनं याना वयाच्वंगु राजनीतिक भूमिकाया नं कदर खः धाःसां छुं पाइ मखु ।

आः नं विस्थापिततय्त थःगु हे गामय् स्थापित यायेगु, शान्ति व सुव्यवस्था मन दुने तकं प्राप्त यायेगु व सेना समायोजन थेंज्याःगु जटिल विषयं थाय् कायेमफुनिगु कारणं न्हूगु संविधान भाद्र १४ गते वइ धइगु ग्यारेन्टी मदुनि। मस्यौदा जक वल धाःसां सन्तुष्टि यायेगु थाय् दु। तर आः उगु मस्यौदाया लागिं जुयाच्वंगु कुतः नं झीसं खना हे च्वना। थ्व इलय् आर्थिक पक्ष, सामाजिक पक्ष व मेमेगु विषयवस्तु थीगु ला मौका हे मदुनि। राजनीतिक लाइन स्पष्ट जुया वन धाःसा कन्हय् मेमेगु चीजत फुक्कं हे स्पष्ट जुजुं वनीगु आशां आः मेमेगु विषययात हथासं थियाः अथें त्वःतेगु नं उचित मजुइफु। आर्थिक पक्षया खँ ल्हायेगु खःसा थुगुसी सदनय् बजेट न्ह्यब्वये न्ह्यः हे वेब साइटय् पूर्ण विवरण वयाः बबाल जूगु खँयात गौण रुपं स्वये फइगु स्थिति मदु। अर्थविद्तय् धापू कथं छुं जुयाः बजेट घौछि न्ह्यः जक सुं व्यापारी, तस्करी वा पिनेया मनूतय्सं सीका काल धाःसा उकिया फलो यानाः अरबौं तकाया राजश्व उखेथुखे यायेफु। थुगुसी २४ घौ न्ह्यः हे पिहां वया बिल ।

देशय् थज्याःगु संवेदनशील विषयय् मनूतय्सं उलि ध्यान तःगु खने मदुनि। राजनीतिक दल दुने ब्वलनाच्वंगु थीथी विवादत सुल्झे जुयाः शान्ति व संविधानं प्राथमिकता कायेमाःगु इलय् माओवादी दुने थःगु हे ल्वापु, एमाले दुने मेगु ल्वापु अले कांग्रेसय् दलया नेता जुइगु कलहं मुलुक दशकौं तक गथे खः अथे हे जक लानाच्वनीगु खँय् निगू मत मदु। जेठ १४ धुंकाः असार १४ झीगु न्ह्यःनें वन। आः श्रावण १४ न्ह्यःने हे थ्यनेधुंकूगु दुसा भाद्र १४ नं अप्वः म्वाःलेधुंकल। लच्छि घोटपिट यानाः न्हूगु संविधान हयेत ज्या यायेगु खःसा सभासद्त जनताया मिखाय् भिंपिं प्राणी कथं हे ल्यनाच्वनी। मखुसा जिम्मेवार पार्टीया सभासद्त जक मखुसें फुक्कं सभासद्तय्त जनतां थुकलं बीगु नं सम्भावना दु। झीसं २००७ सालया क्रान्तिया इलय् नं राजनेताया अभावय् झिदँ लिपा थःपिंसं हयागु प्रजातन्त्र तंका च्वनेमाल। २०४६ सालं नं अज्याःगु हे हविगत जुल। आः २०६२/६३ या आन्दोलनं जुजुयात हे चीकाः न्हूगु व्यवस्था स्थापना यायेधुंकाः पूर्ण रुपं राजनीतिक दलया हे नेतृत्वय् सरकार गठन यायेगु अवसर वया? नं अथे अलमल जुयाच्वनेमाःगु हे छाय्?

More Stories Like this