न्हू नगरपालिका घोषणाया औचित्य छु?

नरेशवीर शाक्य

मुलुकय् राजनीतिक परिवर्तन वःगु वःदँमछि दयेधुंकूसां थुकिया अनुभव आम जनतां महसूस हे याये फयाच्वंगु मदु। इलय् संविधान दयेके मफुगु खँ छखे हे दुसां आः नं मुलुकया प्रशासन न्हापाया हे संविधानं न्ह्यानाच्वंगुया आभास नकतिनि हे घोषणा जूगु थप ४१ गू नगरपालिकां याना बिउगु दु। सकसिनं सिउगु खँ खः मुलुक आः संघीयताय् प्रवेश जुयाः राज्य पुनर्रसंरचाय् न्ह्याः वनाच्वंगु दु। थ्व खँय् विवाद मदु कि राज्य पुनर्संरचना सहज जुइ फयाच्वंगु मदु अले थ्व खँय् नं विवाद मदु कि आःया न्हू संरचना वर्तमान ७५ जिल्ला व १४ अंचल थें जुइ मखु। थ्व वास्तविकता थुइकं नं नेपाः सरकारं २०४७ या संविधानया लिधंसाय् २०५९ सालय् जूगु न्हू नगरपालिका सम्बन्धी अध्ययनया लिधंसाय् न्हूगु नगरपालिका घोषणा यायेगु ज्या याना बिउगु दु। थुकिं मुलुकय् वःगु राजनीतिक परिवर्तनया मान्यताया उपहास याना बिउगु दुसा राज्य पुनर्संरचना थेंज्याःगु महत्वपूर्ण विषययात गौण यानाः सत्ताय् दुपिं यथास्थितिवादीतय्सं थःपिनि चरित्र उला बिउगु दु। थ्व नैतिकतायात परिवर्तनया संवाहक धकाः भाषण याना जुइपिं फुक्कं हे राजनीतिक पार्टीतय्सं जिम्मेवारी नाला काये हे माः ।

वर्तमान राजनीतिक तरलताय् थुकथं नगरपालिका घोषणा यायेमाःगुया औचित्य छुं हे मदुसां थःपिनि सरकारया पालय् नगरपालिका घोषणा याना धयागु बाहेक मेता छुं हे उपलब्धि खने दयाच्वंगु मदु। न्हापा हे अध्ययन जुयाः नगरपालिका घोषणा यायेत मगानाः थातं लानाच्वंगु थाय्यात नं नगरपालिका घोषणा यायेगु ज्या जूगु दु। सहरोन्मुख क्षेत्रयात स्थानीय स्रोत व साधन छ्यलाः विकास निर्माण यायेगु निंतिं नगरपालिका घोषणा याइगु खः। तर सहरया रुपय् विकसित जुइधुंकूगु येँ लागाया ग्वंगःबुँ, जोरपाटी, बुढानिलकण्ठ, थेंज्याःगु थाय्यात नगर पालिका घोषणा मयासे अझं गांया हे स्तरय् तयातःगु दनी। थथे छाय् जुल धयागु जिज्ञासायात आःया सरकारं उचित लिसः बी मफयाचवंगु मदु ।

हाल स्थानीय स्वायत्त शासनयात लिधंसा दयेकाः नगरपालिकायात गाउँ विकास समिति स्वयां अप्वः अधिकार बीगु ज्या जुयाच्वंगु दु। भावी शासकीय स्वरुप परम्परागत स्थानीय स्वायत्त शासन स्वयां आपालं फरक जुइगु निश्चित दु। सम्भावित प्रान्त आःया जिल्ला विकास समिति वा नगरपालिकाया हे विकसित स्वरुप पक्कां मखु। उकिं थज्याःगु इलय् प्रशासनिक संरचनायात हेरफेर यायेगु धयागु हाकनं जनतायात भ्रमय् तयेगु बाहेक मेता छुं मखु। नगरपालिका घोषणा जुइधुंकाः जनसंख्या, सडक, त्वनेगु लः, स्वास्थ्य, शिक्षाया पूर्वाधार व कर संकलन अप्वः याये फइगु सम्भावनाया कारणं नगरपालिका घोषणा याइगु खः। तर वर्तमान परिस्थिति छुं हे हिलासू मवयेक नगरपालिका धकाः घोषणा यायेगु धयागु अनया स्थानीय जनतां कर अप्वः पुलेमालिगु जक खः। येँ महानगरपालिकां वंगु आर्थिक वर्षय् करया दर हेरफेर यानाः ८०० प्रतिशतं मयाक बृद्धि याःगु दु। आःया स्थानीय जनतां सुविधा उलि हे कया नं अप्वः कर पुलेमालीगु स्थिति ब्वलंगु दु। थ्व आम जनतायात आर्थिक मारय् लाकेगु मेता प्रपंच बाहेक छुं मखु ।

थःगु गांयात नगरपालिका घोषणा याःगु खँय् लसता प्वंकूपिं आम जनता नं मदुगु मखु। तर थ्व नगरपालिकाया घोषणा संविधान निर्माण लिपा याःगु जूसां छुं फरक मजुइगु खइ। नगरपालिका घोषणा जुइवं हे विकास निर्माणया ज्या न्ह्याइगु मखु। आः जूगु नगरपालिकाया घोषणां सरकारं वर्तमान राज्य संरचनायात हे अविश्वासया मिखां स्वयाच्वंगु खँ पुष्टि जुइ। थुकिं आः तुरुन्त हे संविधान निर्माण मजुइगु वा राज्य संरचना मजुइगु खँय् सरकारं विश्वास यानाच्वंगु खँयात पुष्टि याइ। मेखे स्थानीय निकायस जनप्रतिनिधि मदयाच्वंगु अवस्थाय् जनप्रतिनिधिमूलक निकायकथं विकसित यायेमाःगु खँयात छखे तयाः न्हूगु नगरपालिकाय् सरकारया कर्मचारी हावी यायेगु व राजनीतिक संयन्त्रयात अझ निरन्तरता बीगु सोच सरकारं यानाच्वंगु खनेदु। थ्व आमजनताया हित विपरित खःसा स्थानीय निकायय् स्थानीय मनूतय्सं हे शासन याये दयेमाःगु स्यायत्त ऐनया भावनाया नं अःखः खः। आःया आवश्यकता धयागु स्थानीय निकाय जनप्रतिनिधिमूलक दयेकेगु खः नकि नगरपालिकाया ल्याः अप्वयेकाः आम जनतायात करया भारं क्वचिंकेगु खः ।

मुलुकय् वःगु परिवर्तनयात संस्थागत यायेत म्हितेमाःगु महत्वपूर्ण भूमिकायात वेवास्ता यासें न्ह्याकीगु छुं नं पलाः प्रतिगमनया पलाः खः। राजनीतिक पार्टीत आम जनताया हक अधिकारयात सुरक्षित यायेगु मस्वसे थःपिनिगु पार्टीगत हित जक स्वयेगु ज्या याना जुल धाःसा थुकिं सुखद लिच्वः बी मखु। वर्तमान नगरपालिका घोषणायात पुनर्विचार यानाः जनतायात अझं अधिकार सम्पन्न गुकथं याये फइ धयागु खँय् आःया सत्तासिन राजनीतिक पार्टी व प्रतिपक्षी पार्टीतय्सं ध्यान मबिल धाःसा कन्हय् हाकनं मेकथंया विद्रोह जुइ फइगु खँय् आः हे होस यायेमाः ।

nshakya@gmail.com

More Stories Like this