माक्र्सवाद छु मखु ?

प्रो. माणिक लाल श्रेष्ठ

माक्र्सवाद छु खः ? -अथे हे माक्र्सवाद के हो ? ध्जबत ष्क ःबचहष्sm) धयागु चर्चा छलफल विश्लेषण याना तःगु लेख, -अझ सफू हे नं) यक्को पिदंगु दु, उज्वःगु कृति ब्वनाः माक्र्सवाद वारे मनूतय्सं थःथः धारणा दयेकूगु दइ । तर जिं स्वय्वलय् ला माक्र्सवाद बांलाक थुइकेत माक्र्सवाद छु खः ? धयागु जक मखु, माक्र्सवाद छु मखु धका नं बांलाक विचाः यायेमाः, छाय् धाःसा माक्र्सवाद सम्वन्धय् झीके च्वंगु गलत धारणा चिइके मफयेकं माक्र्सवाद बांलाक सिइका काये फइमखु । अथे जूगुलिं माक्र्सवाद छु मखु अर्थात माक्र्सवाद धकाः व्यापक रुपय् गलत थुइका तयागु निता प्यता भ्रमया खण्डन यायेगु कुतः याये ।

माक्र्सवाद व साम्यवाद छता हे मखु

माक्र्सवाद धयागु छु धायेव माक्र्सवाद धयागु सभ्यवाद खः धका धायेगु भ्रमात्मक विचाः अपाःसिके दु । माक्र्सवाद धयागु माक्र्सया विचाः खः, छगू दर्शन छगू विचारधारा खः, साम्यवाद धयागु मानव समाज विकास जुजुं वनेवं थ्यनीगु छगू चरण खः । माक्र्स मानव समाज हिलावं वनीगु समाज विकासया नियमया अध्ययन यानाः थुइका काःगु खँ दु धाःसां मनूया समाजया विभिन्न चरणकथं मनुखं मनूयात च्यो भ्वातिं याइगु दास प्रथाया समाज धुंका अर्थात दास समाज क्वःदलेव सामन्ती समाज वल, अनंलि पूँजीवादी समाज वल, पूँजीवादी समाज नं क्वःदला समाजवादी समाज वइ, अले व समाज विकसित जुयाः साम्यवादी समाज वइगु पक्का खः । थुकथं माक्र्सं धयातःगु कथं मानव समाजया विभिन्न चरण दसिकथं दास समाज, सामन्तवादी समाज, पूँजीवादी समाज, समाजवादी समाज व अले साम्यवादी समाज वइगु खः । माक्र्सवादया कथं छन्हु साम्यवाद वइतिनि धयागु धारणाया कारणं माक्र्सवाद धयागु साम्यवाद खः धायेगु जूसा माक्र्सवाद धयागु पूँजीवाद नं धाये जिल, समाजवाद नं धाये जिल, अझ दास प्रथा नं धाये जिल, छाय् धाःसा माक्र्सवाद कथं दास प्रथा सामन्तवाद पूँजीवाद समाजवाद व साम्यवाद मानव समाजया विकास क्रमय् वइगु विभिन्न चरणया समाज खः । उकीमध्येया छगू समाज साम्यवादयात माक्र्सवाद धका छ्यलेगु खःसा मेमेगु फुक्क समाजयात नं माक्र्सवाद धाये जिल । अथे जूगुलिं झीसं बांलाक छु सिइके माः धाःसा माक्र्सवाद छगू विचारधारा खः, साम्यवाद मानव समाजया छगू चरण खः, माक्र्सवाद व साम्यवाद छता हे वस्तु मखु ।

माक्र्स "समाजवाद हये माल" धाःगु मखु, "समाजवाद व साम्यवाद पक्का वइ" धाःगु खः

माक्र्स सिकें न्ह्यः नं समाजवादी विचाः कयाः समाजवादी विचाःया प्रचार याना वःपिं यक्को दु । सेंसिमों, चाल्स फोरिए व रोवर्ट ओवेन थेंजापिं चिन्तकपिसं मनूखं मनूया शोषण मयाइगु न्यायपूर्ण समाज धयागु समाजवाद खः धकाः धाल । अपिं फुक्कला पूँजीवादी (औद्योगिक) समाजय् ज्यापु -कृषक) जनता विस्थापित जूगु व श्रमिकतय्सं तस्सकं दुःख कष्ट सिइमाःगु स्थिति खनाः नुगः मछिंका "पूँजीवादयात क्वःथलाः समाजवाद हये माल" धका सःतःपिं खः । अपिं फुक्कसिकें न्ह्यः तामस मूरं सम्पूर्ण जनता आनन्दं म्वाये खनीगु समाज "युटोपिया" -ग्तयउष्ब) या कल्पना याःगु खः । वास्तवय् सेंसिभों, फोरिए व ओवेन् नं मूर थें समाजवादया कल्पना जक याःपिं खः, तर समाजवाद धयागु सुनांनं वये माल धायेवं वइ मखु । सुं भिंपिं मनूतय् सदिच्छां समाज हिली मखु, समाज विकासया नियमकथं न्ह्यज्याज्यां वना समाजवाद साम्यवाद वइगु खः । माक्र्सं मानव समाजया विकास क्रमया नियमकथं समाज गथे हिली धकाः अध्ययन यानाः पूँजीवादी समाजय् दुने च्वंगु अन्र्तविरोध खंकाः वहे कारण पूँजीवाद पक्का हे क्वःदलाः समाजवाद वइ समाजवाद विकास जुजुं वनाः साम्यवादी समाज वइगु खः धका क्यना विल ।

माक्र्सं समाजवाद साम्यवाद हये माल धाःगु मखु, थथे थथे जुया उगु समाज पक्का मययां मवइगु नं मखु, थ्वला छि यसां वइ मयसां वइ धका माक्र्सं क्इना विउगु खः । विज्ञानया अध्ययन यायेवलय् झीसं खनी लः क्वाकेवलय् क्वाक्वां वनी, झन झन क्वाइ, छगू स्थिति थ्यनेवं -ज्ञण्ण्यअ थ्यनेवं) लः ग्वारा ग्वारा दाइ, दादां धयागु समाज विज्ञानया नियम खः । खःला समाजवाद साम्यवाद हइपिं मनू खः क्रान्तिकारीतय् कुतलं खः, तर अभि यागुलि वइगु मखु, समाज विज्ञानया नियमकथं वइगु खः । अथे जूगुलिं माक्र्सवाद समाजवादयात "वैज्ञानिक समाजवाद" धाःगु खः । माक्र्सया "द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद"यात हेगेल प पुएरबारवया सिद्धान्तया सामिश्रण धायेगु नं गलत खः, मेगु छगू तसकं गलत धारणा राजनैतिक दर्शन शास्त्रया पण्डिततय्सं प्रचार यानाच्वंगु व उकिया व्यापक प्रभाव गैर माक्र्सवादीतय्के जक मखु, थःत माक्र्सवादी धाइपिंके नाप लानाच्वंगु छगू भ्रामक धारणा अर्थात एकदम गलत खँ छु धाःसा माक्र्सया दार्शनिक सिद्धान्त "द्वन्द्वात्मक भौतिकवादयात हेगेलयागु दर्शन वा सिद्धान्त व फुएरबाखया दर्शनया सम्मिश्रण धायेगु । माक्र्सया राजनैतिक व आर्थिक सिद्धान्त समाज विकासया नियम सम्वन्धी धारणा साहित्य व सौन्दर्यशास्त्र सम्वन्धी विचाः आदि फुक्कया आधार "द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद"या दार्शनिक सिद्धान्त खः, अले द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद हे माक्र्सया विश्व दृष्टिकोण नं खः । अले माक्र्ससिकं छुं दँ न्ह्यः हेगेलं "द्वन्द्ववाद" -वा द्वन्द्वात्मिकताया विचाः) व फुएरबादं भौतिकवादया सिद्धान्तया प्रचार याःगु खः । अथे धायेवं नुं हेगेलया "द्वन्द्ववाद" वा द्वन्द्वात्मिकता व फुएरबाखया "भौतिकवाद" ल्वाकज्यानाः माक्र्सया द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद पिहांवल धायेगु पाय्छि मजू, थथे धायेगुया अर्थ माक्र्सयात हेगेल व फुएरबाखया अनुयायी धायेगु जुइ, गुगु तसकं ग्यानापुगु भूल खः ।

पक्का नं माक्र्सं हेगेल व फुएरबाखया सिद्धान्तया दुग्यंक अध्ययन याना हे थःगु विचाः प्रतिपादन याःगु खः, तर माक्र्सं हेगेल व फुएरबाखया विचाःया समर्थन मखु खण्डन याःगु खः । हेगेलया द्वन्द्वात्मक सिद्धान्तया सार "शाश्वत विचाः" दृष्टिकोण हे "शाइवत विचाः धयागु छुंहे वस्तु मदु" धयागु खः । हेगेलया द्वन्द्ववादया चइमा छ्यलाः माक्र्सं विश्व व भौतिक जगतयात स्वत। तर हेगेलं खंगुया ठीक अःखः माक्र्सं खंकूगु दुसा माक्र्सयात हेगेलया अनुयायी धाये मज्यू । बरु फुएरबाखया वारे विचाः यायेवलय् झीसं धाये फु, माक्र्सं फुएरबाखया विचाःया अध्ययन याये धुंका छुं मति उकिं प्रभावित जूगु दु, अले माक्र्सं उकियात स्रोत सामग्रीकथं छ्यःगु नं दु । अथेसां माक्र्सया भौतिकवादं फुएरवाखया भौतिकवादया त्रुटि मदयेका विल, छुं भति उकिं प्रभावित जूगु दु, अले माक्र्सं उकियात स्रोत सामग्रीकथं छ्यःगु नं दु । अथेंसां माक्र्सया भौतिकवादं फुएरबाखया भौतिकवादया त्रुटि मदयेकाविल, छुं भति खण्डन नं याःगु दु । फुएरबाखं ईश्वर परमात्मा माने मया, हेगलया "शाश्वत विचार" यात नं माने मयाः, तर "शाश्वत विचार" धयागु दइ हे मखु धाधां फुएरबाखं शाश्वत नैतिकताया खँ ल्हाना शाश्वतया भूल भूलैयाय् लाः वन, भौतिकवादया प्रणेता खयानं वया भौतिकवाद गुवलय् आदर्शवाद पाखें मुक्त मजुइगु कि त हानं गुब्यलें यान्त्रिक भौतिकवादय् लाःवनीगु माक्र्सं थ्व त्रुटि चिइकूगुलिं माक्र्सयात फुएरवाखया अनुयायी नं धाये मज्यू ।

माक्र्सवादया सारतत्व वारे नं छुं भ्रम कयाच्वंपिं दु

माक्र्सवादया सार तत्ववारे हे भ्रम दयेव माक्र्सवाद बांलाक थुइके फइमखु अले थःगु क्रान्तिकारी क्रियाकलापय् माक्र्सवादयात पथ प्रदर्शक सिद्धान्तकथं नं गतिलाक्क छ्यले फइमखु । माक्र्सवादया मूल सार तत्व वा अङ्ग वा कन्टेन्ट -अयलतभलत) या खँ ल्हाइवलय् लेनिनया शब्दतय्गु व्याख्या तकनं गलतकथं व्याख्या यायेगु ज्या जुयाच्वंगु खनेदु । माक्र्सवाद भचा सरलकथं व्याख्या याना दीवलय् लेनिनं माक्र्सवादया विभिन्न पक्ष -१) दर्शन -२) राजनीतिक अर्थशास्त्र व -३) समाजवाद धका ब्वथलाः थुइका दीगु खः । तर थुकियात गलत व्याख्या यानाः माक्र्सवादया स्वंगू तत्व दु धाःवनीपिं खनेदत । अले द्वन्द्वात्मक भौतिकवादयात ब्वथलाः निगू स्रोत हेगेल व फुएरबाख धकाः धयाहये थें थ्व स्वंगू तत्व धका उकिया स्वंगू स्रोत -१) दर्शनया स्रोत जर्मनी -हेगेल व फुएरबाख) -२) अर्थशास्त्रया स्रोत व्रृटिस अर्थशास्त्रीत व -३) समाजवादया स्रोत, पँूजीवादया विरोधय् समाजवादया नार थ्वय्कूपिं प|mेस समाजवादीत धका क्यनेु ज्या यात । माक्र्सवादयात मौलिक दशन मखु विभिन्न विचाःया क्वाधासा थें तायेकेगु थ्व भ्रमं नं मुक्त जुइमा ।

More Stories Like this