नेवाः समुदाय दुने दलित मदु

नरेश ताम्राकार
नाय:, नेवा: देय दबू

नेवाः समुदाय मू कथं ऐतिहासिक नेपालमण्डया आदिवासी खः । थ्व समुदाय ऐतिहासिक रुपं स्वनिया 'नेप जनपद' पाखें विकसित जुगु धाइगु विश्वास दु । थीथी जात, थर,धर्म,सम्प्रदाय व संस्कृतिं विभाजित जुयाच्वंगु जूसां नेवाः समुदाय प्यंगू वर्णया हिन्दु वर्णाश्रमय् मलागु समुदाय खः । नेवाः समुदायया थगु बिस्कं हे तजिलजि, भाय्, समातामूलक सामाजिक संरचना, भौगोलिक क्षेत्र दुगु, परम्परागत कथं प्यंगू वर्णया हिन्दु वर्णाश्रमय् दुमथ्यागु विशिष्ट विशेषताया आधारय् नेवाः समुदाय आदिवासी जनजाति खः ।

तर नेपाल सरकारं नेवाः समुदाययात जनजाति सुची दुथ्याकेधुंगु इलय् व्यवस्थापिका संसदं पेश या:गु राष्ट्रिय दलित आयोग पलिस्था यायेत दयेकूगु विधेयकय् नेवाः समुदाय दुनेया द्योला, पोडे, खड्गी, कसाई, कपाली, कुस्ले व च्यामे जातपिंत दलित जाति दुथ्याकूलिं नेवाःतय्गु राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबूलिं विरोध या:गु दु । नापं देय् दबूलिं थुगु घटनायात नेवाःत दथुइ दुगु समातामूलक संरचनायात स्यंकेत स्व:गु षड्यन्त्र कतं का:गु दु ।

सामान्य मनूतय्सं थुगु भासं धायेबलय् दलित जाति धा:गु हिति, तुं, सतल, पाति पौवा, भ्वय् थज्या:गु सार्वजनिक थासय् मेगू जातिनापं सामाजिक व्यवहार व धार्मिक थासय् पूजापाठ यायेत व देगलय् दुहांवनेत निषेध यानात:गु तथाकथित छुत-अछुत शुद्रवर्णयात कायेगु याः । तर, नेवाः समुदाय दुने द्योला, पोडे, खड्गी, कसाई, कपाली, कुस्ले व च्यामे जातिपिंत छुत-अछुत थें भेदभाव यायेगु परम्परा मदुगु व थुगु जातियात अछुतया व्यवहार यानाव:गु अवस्था मदुलिं नेवाः समुदाय दुने थुपिं जातित देगलय् निषेध मयासें द्यःपाला कथं च्वनावयाच्वंगु दु ।

द्योला
द्योलात थीथी देगःया रक्षक व पुजारी कथं कायात:गु दु ।

खड्गी
शुभ ज्याझ्वलय् न्हापांगु झ्वलय् च्वनिगु जाति खः । थुपिं गुह्यश्वरी व तलेजु देगःया सुरक्षाया भाल कया च्वपिं खः ।

कपाली
कपालीत कपालिकातन्त्रया आधारं त्वा:-त्वालय् वना: यजमानीया ज्या यायेपिं जाति खः ।

च्यामखलः
च्यामखलःत अष्तमातृका पीठ गणया पुजारी व संरक्षक खः ।

थ्वहे कारण थुपिं प्रजाति नेवाः समुदाय दुनेच्वपिं प्रतिष्ठित जाति खः । थुपिं‌ जातियात नेवाः समुदाय दुने छुवाछुत अछुत थें व्यवहार यायेगु व देगलय् दुहांवनेत निषेध यायेगु परम्परा गननं यानात:गु मदु । नेवाः समुदाय दुने जाति धा:गु पुर्खौ निसें यानावगु ज्याया आधारं बिगु थर व जात जक खः ।

नेवा: समुदाय दुनेया जातिय्त दलितया धलखय् लाकेगु कुत: न्हापा सामान्तीतय्स थ:गु व्यक्तिगत स्वार्थया निंतिं व राजनीतिक रुपं या:गु उचनीच व्यवहारया उपज जक खः ।

More Stories Like this