लाज शरम धर्म त्वःताच्वंगु थौंया राजनीति

पीएल सिंह

नेपाःया राजनीतिइ छुं (अजूचायापुगु) मौलिक प्रयोग जुयाच्वंगु दु।प्रजातन्त्रय् समानता, समान अवसरया समानताया लागि विशेष अवसरया खँ ल्हानाच्वनी। प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाय् कानूनया सर्वोच्चता व कानूनं फुकं नागरिक प्रति समान व्यवहार याइगु खँय् क्वातुगु विश्वास यानाच्वनी। तर आःया राजनीति मछाः मजूपिं नकचरातय्गु भीड व समूहं संचालन जुयाच्वंगु दु। उकी जवाफदेहीता छुं भचा हे मदु। धायेत "लोकतन्त्र" धायेगु, तर लोकनाप छुं हे मछाः मजुसे ज्या याना जुइगु व गज्याःगु राजनीति? अले राजनीति भ्रष्टाचार, वचनया भाः मदुगु व बेइमानीं न्हियान्हिं थाय् काकां वनीगु, तर गुलिं व्यभिचार यानाः तिनि मछालेगु व नापं छुं रुपं हे नेतातय्के चिउताः व चिन्ताया विषय मदइगु साप हे विडम्बनाया खँ खः ।

भ्रष्टाचारया बारे दोहरो मान्यता व आःया व्यवस्थापनया राजनीतिक वर्गं कानून स्वयां च्वय्या हैसियत हासिल यानाच्वंगु लज्जाजनक प्रमाण ला डार्फर प्रकरणय् अख्तियारं याःगु कारवाहीलय् हे प्रस्ट मजूला? अन्यायया विरुद्धय् नवायेगु नैतिक साहस जक मदुगु मखु व स्वयां तःधंगु राजनैतिक दलत भ्रष्टाचार व अन्यायया हे पर्यायवाची जूवंगु दु। अन्यायं विरोध व माला वन धाःसा विद्रोह जन्मे याइ धइगु खँ उमिसं चट्ट हे ल्वःमंकूगु दु। अख्तियार आयोगं स्वतन्त्ररुपं विवेक मिल वा छुं प्रहरी उपर अन्याययात धायेगु सही खँ जुइ मखु। व कानून, न्याय व विवेकं संचालित जुयाच्वंगु मदु, थ्व धाःसा याउँक धायेफु। आः सम्बन्धित प्रहरी परिवार जुरुमुरुं दनाच्वंगु दु। उमिसं राजनीतिक तहया भ्रष्टाचारयात न्यायिक छानबिनया घेराय् हयेफत धाःसा डार्फर घोटालाय् थ्व आः मुलुक फसे जुयाच्वंगुलि खिउँगु सुरुङ्गय् तुयू जः हयेगु समान हे जुइ। गथे न्यादँ न्ह्यःया परिवर्तनय् विदेशी हस्तक्षेप व संलग्नता खनेदत अले व धुंकाःया जातीयता, क्षेत्रीयता व विकासया नामं गथे खुल्ला रुपय् विदेशी दाता व स्थानीय प्राप्त कर्ताया दथुइ भ्रष्ट साँठगाँठपूर्ण सम्बन्धं संस्थागत रुप काः वन, उकिं भ्रष्टाचार नेपाःया सार्वजनिक जीवनय् छुं हे विवादया अपराधया विषय हे जू वनी मखु धइगु खँ धकाः ग्यानापुया वयाच्वंगु दु। उकिं आपाः नकचरात (चरित्रहीन) राजनीतिइ दुहां वइगु खतरा अप्वया वंगु दु ।

तर मिखाया वासः तेपुचाय् तये थें भ्रष्टाचार विरोध व जवाफदेहीतायात कयाः छुं छुं एनजीओ व नागरिक समाजं सः तयेकाच्वंगु दु, साप हे न्हिले मास्ति वयेक। व एनजीओ नं जक मखु, आः राष्ट्र संघया आवासीय प्रतिनिधिं व सम्बन्धित दातृ निकायं थःगु आय व्यय व थम्हं बियागु सहयोग बारे "अडिट रिपोर्ट" पारदर्शी रुपं सार्वजनिक याये माःगु ई वयेधुंकल वा हथाय् हे जुइधुंकल। छुं राजनीतिज्ञ, मानव अधिकारवादी, संचारकर्मीयात खुसी याःगुया आधारय् नेपाःया अस्थिरता व भ्रष्टाचारय् थःगु ल्हाः मदुगु दाबी यानां मगाः व दातृ निकायतय्सं।
संविधानसभाया आयु हाकनं छकः सब्बु चान्हय् तन, छुकिया लागि? जवाफदेहीता बिना सत्ताय् च्वने दुगु, संसदया रुपय् निरन्तरता दुगुलिं भ्रष्टाचार उन्मुक्ति दुगु, कानून स्वयां च्वय् च्वनेगु हैसियत दइगु थ्व खँत उमिसं लगातार थःगु जीवनशैली, जवाफदेहिताविहीन राजनीति व वैदेशिक दलालीं प्रमाणित जूवंगु दु ।

जिं न्हापांनिसें धया वयाच्वनागु दु आःया संविधानसभाय् संविधान नइपिनि जमात दु। माओवादी बन्दुकया भरं ०४७ या संविधानयात कमजोर यात। कांग्रेस व एमालें माओवादीया न्ह्यःने समर्पण यानाः संविधानयात अस्पताल यंके पलेसा आर्यघाट यंकल। व स्वयां बांलाःगु संविधान बीगु क्षमता व नियत मदु उमिके ।

मभिंगु नियतं राजनीति याइपिंसं जनताया व राष्ट्रया हितया लागिं ज्या याइ मखु। असंवैधानिक तरिकां थःगु संसदय् सभामुखया लज्जास्पद घोषणा ०४६ सालया महान् प्रजातान्त्रिक आन्दोलनया उपज ०४७ या संविधानया मृत्युया घोषणा यात। थ्व फुक्क हास्यास्पद व लाज शरम मदुगु गतिविधियात विदेशी शक्तितय्सं महान् उपलब्धि धाल ।

विदेशीतय्सं थःगु भूमिकाया समिक्षा याइ वा मयाइ व धायेमफु, तर माओवादीयात मल जल यानाः नेपाःया प्रजातान्त्रिक शक्तितय्त ख्यानाः भूमिकाविहिन यायेत ग्वाहालि याःगु झीगु प्रजातान्त्रिक छिमेकीं थुकिया समिक्षा मयासें मगाः। नेपालय् ०५२ सालय् शुरु जूगु बन्दुकया राजनीतिया छगू हे जक निशाना २०४७ सालया संविधान व संसदीय व्यवस्था खः। प्रजातान्त्रिक संविधान सिधेकीपिंत साथ बीम्ह भारतं छु भारतय् बन्दुक ल्ह्वनाच्वंपिं माओवादी विरुद्ध छुं फरक रुपं प्रस्तुत जुइ फइ ला? गान्धीया भारतय् राजनीति व वैदेशिक सम्बन्धय् नैतिकता व मानवीय पक्ष सीधुंकल धकाः माने याये मालीगु जुइ आः ।

०४७ सालया संविधानयात नेपाली जनतां वांछ्वःगु मदुनि। उपिं बन्दुक, बन्दुक प्रति नतमस्तक जूपिं स्थानीय शक्ति व उमि वैदेशिक संरक्षकया षड्यन्त्रया शिकार जूगु खः। थ्व संविधानसभा संविधानवादया हत्याया जगय् दनाच्वंगु दु। थ्वं थःगु नैतिक व संवैधानिक हैसियत तंकेधुंकूगु दु। नापं थ्वं (संविधानसभां) संविधान बि हे बिउसां तबि नेपाल व नेपाःमिया लागि स्वीकार्य जुइ मखु। उकिं ०४७ या संविधानयात थनेगु बाहेक प्रजातन्त्र व राष्ट्रियताया पक्षय् झीसं कायेगु मेगु विकल्प मदु आःयात। संविधान व प्रजातन्त्रया हत्यारातय् लागिं व छगू प्रायश्चित नं जूवनी ।

More Stories Like this