सुभाय् दु सभामुख महोदय !

सुरेश मानन्धर

अप्वःसिनं खं नं जुइमाः, बाइरोडपाखे चले जुइगु यक्व धइथें गाडीइ न्ह्यःने वा लिउनेपाखे 'किंग अफ द रोड' धकाः च्वयातःगु दइ। देशं राजतन्त्र वनेधुंकाः छगः निगः अज्याःगु गाडी नं खने दया वल गुकी 'किंग अफ द रोड'या पलेसा 'डन अफ द रोड' धकाः च्वयातःगु दु। राजतन्त्र वनेधुंकाः उकिया थाय् 'डनतन्त्रं' कया यंकूगुया व छगू सामाजिक सूचक खः ।

ख नं खः, थौंकन्हय् समाज व सतकय् डनतन्त्र ग्यानापुक हे हावी जुयाच्वंगु दु। व्यापार व्यवसाय, स्कूल कलेज, ठेक्कापट्टा, राजनीति फुकथासय् डनतन्त्रया उपस्थिति दु। सतकय् व्याप्त जुयाच्वंगु थ्व डनतन्त्रयात आः सभामुख सुभाष नेम्बाङं सदनय् नं विधिवत रुपं प्रवेश याकादिल खनिं, प्यम्ह सभासद्तय्त निलम्बनया कारवाही यानाः। सदनय् थःगु अधिकार माग यानाच्वंपिं चीधंगु पार्टीया प्यम्ह सभासद्तय्त निलम्बन यानाः सभामुखं थ्व प्रमाणित याना बिउगु दु कि डनतन्त्र सतकय् जक मखु आः सदनय् नं थ्यन। तःधंगु डन पार्टीतय्सं सदन दुने न्ह्यागु याःसां जिउ। उमित कारवाही याये फइ मखु। चीधंगु निमुखा पार्टीतय्सं चाहिं छुं यायेगु ला खँ हे त्वःते, अधिकारया माग जक यात धाःसां नं कारवाहीया भागिदार जुइ। थुकियात सभामुखं क्यनादीगु 'डनगिरी' मधाःसा मेगु छु धायेगु? आखिर सदन दुनेया मुख्यम्ह 'दिपक मनांगे' ला वय्कः हे खः थें ।

सदन दुने 'अमर्यादित ज्या' याःपिं सभासद्तय्त कारवाही यायेगु आकस्मिक तत्परता क्यंगु खँय् सभामुखयात सुभाय् नं बीमाः। छम्ह लिम्बूया मचा उलि जुझारु जुइ नं माः। थौं पूर्वया लिम्बूतय्सं क्यनाच्वंगु जुझारुपूर्ण साहसं देय्या सम्पूर्ण जनजातितय्त हे उर्जा बियाच्वंगु दु। तर सुभाष नेम्बाङ मचा लिम्बूया खःसां गुलाम धाःसा माधव नेपालया खः। अय् जूगुलिं वय्कलं यानादीगु ज्याय् लिम्बूपहः मवः, बरु माधव नेपालया गन्ध वः। थ्व स्वयां न्ह्यः सदनय् गज्याःगज्याःगु भयानक घटनात जुइधुंकल व फुकस्यां खंगु हे विषय खः। बजेट पेश यायेत्यंम्ह अर्थमन्त्रीयात ककु ज्वनाः साला काल। शुटकेश तछ्याना बिल। गोप्य भ्वं छ्यालब्याल याना बिल। छम्ह मन्त्रीया कोटया पाता हे लिकया बिल। लाकामं कयेकल। माइकं छ्याना बिल। मुक्का नकल। लात प्यंकल। छम्ह स्वस्थ व बलशाली मनुखं याये फइगु फुक्क हे ज्या जुल। सभामुख सुभाष नेम्बाङया लागिं थज्याःगु फुक्क हे ज्या 'मर्यादित' जुल। अले थःगु अधिकारया ग्यारेन्टी या धकाः नारा थ्वयेकेगु चाहिं अमर्यादित जुल?

नाराबाजीं यानाः वय्कःया न्हाय्पंयात 'डिष्टर्ब' यात धाये धाःसा प्रचण्ड प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् तत्कालिन विपक्षी कांग्रेस सभासद्तय्सं लत्या तक नाराबाजी यानाः सदन न्ह्याके मबिउगु नं वय्कःया हे पालय् खः। अबलय् वय्कलं न सदन चले यात, न सुं सभासद्यात मार्शल लगे यात। डन पार्टीतय्सं याःगु नाराबाजी 'संसदीय' जुइगु, अले चीधंगु पार्टीतय्सं याइगु नाराबाजी चाहिं 'असंसदीय' जुइगु?
कमजोरम्ह खिचा खंसा ह्वाउँह्वाउँ ऊ वनेगु, बल्लाःम्ह खिचा खन कि कुइँकुइँ हालाः थः हे सू वनेगु हरेक लुटे खिचाया चरित्र खः। देय्या सर्वोच्च निकाय संसदय् थज्याःगु चरित्र प्रवेश जूगु धाथें नं विडम्बना धायेमाः। सर्वोच्च संसदयात लुटे दयेकेगु अधिकार सुयातं मदु। सभामुखयात ला झन् हे मदु ।

संसदया सभामुखयात संसदीय व्यवस्थाया बारे बयान यानाच्वनेगु सखे उपयुक्त जुइ मखु। सुयां छुं समस्या दुसा उकियात समाधान यायेगु वैध निकाय संसद हे खः। संसद दुने तःगु खँयात जक मान्यता बीगु जुइ, मेथाय् तःगु खँयात माने याये फइ मखु धकाः स्वयम् संसदवादीतय्सं हे धाइ। सभासद् बुद्ध साय्मि, विश्वेन्द्र पासवान, रुक्मिणी चौधरी व सदरुल मियाँपिंसं वहे सर्वमान्य मान्यतायात स्वीकार यानाः थःपिनि खँ संसद दुने तःगु खः। वय्कःपिंसं थःपिनि खँ तयेगु लागिं सतक जाम याःगु मदु, गाडी तोडफोड याःगु मदु, बार स्यंकः वंगु मदु, बन्दूक ज्वं वंगु मदु। खँ तयेगु मुख्य थाय् सदन खः। सदन दुने हे शान्तिपूर्ण रुपं थःगु खँ तयादीगु खः। तर सदनं वय्कःपिनिगु खँ न्यनेगु पलेसा अःखतं ककु ज्वनाः पितिना हल ।

थन छक्वः वनेधुंकूगु पञ्चायतकालयात लुमंके। तत्कालिन जनपक्षीय रापंस पद्मरत्न तुलाधरं जनताया खँ सदनय् तयेमाः धकाः तत्कालिन राष्ट्रिय पञ्चायत दुने शान्तिपूर्ण रुपं बहुदलया खँ न्ह्यथनादीगु खः। तर पञ्चतय्सं वय्कःया खँ मन्यं। अःखतं राष्ट्रिय पञ्चायतं हे पितिना हल। म्हिगः पद्मरत्न तुलाधरयात नवराज सुवेदीं पितिना हःगु घटना व थौं बुद्ध साय्मियात सुभाष नेम्बाङं पितिनाहःगु घटनाया दथुइ छुं तात्विक भिन्नता दु ला? थाय्, मिति व व्यक्ति फरक जुल खः तर सोच, मानसिकता व प्रवृत्ति अझं अनया अन हे तिनि। गथे राष्ट्रिय पञ्चायत जनताया मत तयेगु थाय् मखु धइगु खँ पद्मरत्नयात पितिनेवं पुष्टि जुल, अथे हे गणतान्त्रिक संसद नं जनताया दुःख प्वंकेगु थाय् मखु धइगु खँ थौं बुद्ध साय्मिपिंत पितिना हःगुलिं पुष्टि जुल। राष्ट्रिय पञ्चायत जुइमा वा गणतान्त्रिक संसद, थुकिया ठेकेदारत फुक्क हे पिने खसीया छ्यं ब्वयाः दुने खिचाया ला मियाच्वंपिं बगरे जक जुयाच्वन धइगु खँय् आः सुं नं भ्रमित मजूसां जिल ।

बुद्ध साय्मि लगायतया प्यम्ह सभासद्तय्सं संसद दुने यानाच्वंगु नाराबाजीयात कयाः छुं मनूतय्सं थथे धयाहःगु नं ताये दत, वय्कःपिनिगु नाराबाजीं संविधान च्वयेगु ज्या अवरुद्ध जुइ, संविधान च्वयेगु ई कम जुयाच्वंगु इलय् अज्याःगु नाराबाजी याये मजिउ। तर थुथाय् झीसं थुइकेमाःगु खँ छु ले धायेबलय् थौंकन्हय् संविधान च्वयेगु ज्या संविधानसभा दुने जुयाच्वंगु मखु। संविधान च्वयेगु ज्या थीथी विषयगत समिति दुने जुयाच्वंगु दु। संविधान लेखनया विषय ला आः तक संविधानसभाय् प्रवेश तकं मजूनि। अले सभासद् बुद्ध साय्मिपिंसं नाराबाजी याःगु थाय् नं संविधानसभा मखु। वय्कःपिंसं नारा थ्वयेकूगु संसदय् खः। संविधानसभाया ला बैठक हे च्वंगु मदुनि। उकिं वय्कःपिनिगु नाराबाजीं संविधान च्वयेगु ज्याय् गनं हे पंगः वःगु मदु। संविधान च्वयेगु ज्याय् पंगः थनाच्वंपिं ला तःधंगु डन पार्टीत खः, वय्कःपिं मखु ।

न्ह्यागुसां सभामुख भाजुं याये मजिउगु निलम्बन याये हे धुंकल। आः सरकारं याकनं हे बजेट पेश यायेगु कार्यक्रम हयेत्यंगु दु। कांग्रेस लगायतया विपक्षीतय्सं उगु बजेट पेश याके बी मखु धकाः ख्याच्वः बियाच्वंगु दु। अबलय् छुं घटना जुल धाःसा सभामुखं सु सुयात मार्शल लगे याइगु जुइ, व चाहिं वहे इलय् बांलाक स्वयेमाली का ।

More Stories Like this