भलभल अष्टमिया मचातिया जात्रा

लव कर्माचार्य

नेपाः कृषि, जलस्रोत व सांस्कृतिक रुपं तःमिगु देय् जूगु हुनिं झीसं दछियंकं थीथी नखःचखःत हना वयाच्वनागु दु। थ्वहे झ्वलय् थौं भलभल अष्टमि तिथि हनाच्वनागु दु।
थौंया 'भलभल अष्टमी' बारे जनमानसय् छगू विश्वास खनेदु। मेबलय् वा मवःसां थ्व कुन्हु वा वये हे माः धयागु जनविश्वास दु। तसकं मवःसा फुलुफुलु वा छफुति निफुति जूसां वा वइ धाइ। थौं कुन्हु छुं नं कथंया स्वांमा, सिमाया कचा जकसां वाय् हा दुगु छुं नं मा थकयाः, गमलाय् पिनाः वा सरे यानाः ह्वल धाःसा मचा मबुइकुसें मगाः धाइ ।

थौं स्वयाः झिला न्ह्यवंनिसें न्ह्याना वयाच्वंगु स्वनिगःया पूर्वय् च्वंगु ख्वप लागाया नवदुर्गा प्याखं नं क्वचायेकाः थःगु पीठय् लिहांबिज्यानाः द्यः गंछि लीन जुयाः क्वचाइगु न्हि नं खः। द्यःपिं दछिइ छक्वः मोहनीया चालंकुन्हु पीठं गुगु नं थासय् वा त्वाःपतिकं प्याखं क्यनाः क्वचायेकाः थौं कुन्हु हे बिसर्जन जुयाः पीठय् बिज्याइ ।

मेकथं धायेगु खःसा थौं येँ नगरं पिनेया दक्षिणपाखे पिदनीगु पचली भैरब आजुया नवदुर्गा प्याखं व झिंनिदँय् छक्वः क्यनीगु भद्रकाली अजिमा (येँ नगरया पूर्वपाखे) या नवदुर्गा प्याखं नं थौंया तिथिकुन्हु हे क्वचायाः जलय् बिज्यानाः पीठय् लीन जुइ। तर थ्व निगुलिं नवदुर्गाया प्याखं थुगुसी धाःसा क्वमचाइगु जूगु दु ।

ग्वल नगरया मचातिया त्रिशुल जात्रा:
पशुपति क्षेत्र छगू स्वनिगःया मध्य क्षेत्रय् लाःगु थाय् खः। पशुपति लगायत गुहेश्वरी, चाबही, गौशाला आदि थ्व क्षेत्रय् लानाच्वंगु दु। न्हूगु दँ क्यनेवं थन न्ह्याइगु न्हापांगु जात्रा हे 'मचातिया त्रिशुल जात्रा' खः। त्रिशुल जात्रा धकाः द्यः जात्रा जुइगु मखुसे त्रिशुल आकार वयेक खटय् मचा तियाः तःपु कथिनापं मस्तय्गु लं (वस्त्र) त्रिशुल आकार वयेक दथुइ थां लाकाः तियाः हइगु खः ।

माघया माघ खः थें न्ह्यःने प्यपु लिउने प्यपु पंमां न्यलं खतय् चिनाः ३७ म्ह मनूतय्सं कुबियाः न्ह्याकीगु जात्रा हे मचातिया जात्रा खः। थुकियात हे त्रिशुल जात्रा नं धायेगु याः। गुगु जात्रा स्वखः पिकयाः स्वथासं न्ह्याइ। गथे कि आर्यघाट लिकसं बछलेश्वरी माईया दुवाः, बज्रघर दुवाः व जय बागेश्वरी दुवाः यानाः स्वंगू दुवातं स्वखःया जात्रा न्ह्याइगु खःसा ग्वल नगरं पश्चिमया ध्वाखां पित हयाः सिफलया पाखा दुने च्वंगु क्यबया झाःमाः चाःहीकाः ग्वलय् तुं दुत यंकाः जात्रा बज्रघरय् बिज्याकाः क्वचायेकी।
थ्व जात्राया झ्वलय् येँया बासिन्दातय्त स्वये-न्यने मछालापुसेच्वंक थन मिसातय्त अनेक माः फ्वयाः म्हुतु ल्हाइगु चलन दुसां न्हापा थें उस्त म्हुतु ल्हाइगु न्यने मदु । त्रिशुल जात्रा न्ह्याना वःगु संस्कृतिया कारण थथे दु:�
परापूर्व इलय् ग्वल नगरय् देव पाल जुजुं राज्य यानाच्वंबलय् येँ नगरं पिनेया नागर्जुन गुँपाखे राक्षसत वयाः ग्वल नगर बासिन्दाया मस्त खुयाः यंकाः अन हे गुँइ यंका स्यानाः नये यंकीगु जुयाच्वन। छन्हु मखु निन्हु मखु न्हिंन्हिं उगु हे तालं अत्याचार जुइगु जुयाच्वन। थुगु अचाकलि सह याये मफयाः ग्वल बासिन्दाया मदुपिं मस्तय् मां-अबुपिंसं जक मखु नगरया दक्व बासिन्दा मुनाः जुजुया थाय् जाहेर याः वने धुंकाः जुजुं मन्त्री गण, आठपरिया, सिपाइँत मुंकाः वःपिं हे राक्षसत येँ नगर दुने सुला बिउगु कारणं येँया बासिन्दां मसिउ, मखं धायेवं व हे राक्षसया मस्तय्त ग्वलय् हयाः म्वाःम्वाकं दुसुली तियाः ब्वलासालेकथं लंनापं कथि तियाः बेइमान जुयाः मसिउ, मखं धाःगुया फलस्वरुप छगू म्हुतु ल्हाइगुया कारण थ्व हे 'त्रिशुल जात्रा' जुयाच्वन ।

परापूर्व इलय् ग्वल आचार्यया यमि म्ह्याय्मचा इहिपा याना यंकाः ग्वल भुवनेश्वरीया नित्यपूजाया पुजारी जुया पुज्यानाच्वंगु जुयाच्वन। छन्हु अथे हे पुजा सिधःगु इलय् भुवनेश्वरी द्यः प्रकट जुयाः द्यवं प्रसन्न जुयाः बन्धुदत्तयात कबुल ल्हाकाः छं लिउने वःम्ह छम्ह जितः बलि बिउ धयाबिज्यात। द्यःया खँ न्यनाः लिफः स्वःम्ह बन्धुदत्तं थःगु लिउने थः काये खन। तर द्यःयात कबुल ल्हायेधुंकूगु हुनिं बन्धुदत्तं द्यःयात थः काय्या भोग बिल। भोग बीधुंकाः सन्तोष जुयाः बन्धुदत्तयात बर फ्वँ धाल। बन्धुदत्तं थःम्ह बलि बियाम्ह काय्यात म्वाका बिउ धकाः बर फ्वन। बन्धुदत्तया खँ न्यनाः देवीं कामारु कामाक्षं अमृतया घः हयाः काय्यात त्वंकि, छंम्ह काय् म्वाइ धयाबिज्यात। अनंलि बन्धुदत्त थः यमि कलातं मसीक सीम्ह काय्यात क्वथाय् कुनाः प्यन्हु तक स्वये मत धकाः उजं बियाः ताःचा चाहिँ छेँय् हे त्वःफिकाः अमृतया घः काः वन। बन्धुदत्त छेँय् मदुगु पाखे लाकाः वया यमि कलाःयात पशुपतिया महाद्यवं म्हगसय् म्हंकः वल। 'छंम्ह सीम्ह काय्यात क्वथाय् कुनाः छिमि भाःत अन वं-थन वं मदयेक पिहां वन। छंम्ह भाःत गुबलय् वइ, ठेगान मदु, सीम्ह काय्यात तःन्हु थथे क्वथाय् कुनातये मजिउ, अन्तिम संस्कार या' धकाः म्हगसय् धाल। महाद्यःया खँ न्यनाः बन्धुदत्तया यमि कलातं गुथियाः, त्वाःया मनूत सःताः अन्तिम संस्कार यानाच्वंगु इलय् बन्धुदत्त अमृत घः ज्वनाः यल संखमूल पुलाः पुलांगु बानेश्वर थ्यंमथ्यं थ्यंकः वल। अनया भक्तजनपिनिगु हालखबर छु दु धकाः थुइकेत वंम्ह बन्धुदत्तं 'सीम्ह काय्या दाह संस्कार सिधयेधुंकल। अबुम्ह धाःसा आःतक नं छेँय् लिमथ्यंनि' धाःगु न्यन। बन्धुदत्तया कलातं थम्हं म्हगसय् म्हंकथं अज्ञानतावस् अमृत काः वंम्ह थः भाःतया आदर मयासे काय्या दाहसंस्कार याःगुलिं ग्वल बासिन्दां बन्धुदत्तया कलाः लगायत फुक्क यमि मिसात धइपिं थज्याःपिं एकसुरे बेइमान धकाः म्हुतु ल्हाइगु मेगु कारण थ्व 'शव यात्रा' जुयाच्वन। उकिं मस्तय्त तुति कलि वाय् घंघला न्ह्याकेगु चलन वःगु नं धाइ ।

उकिं बन्धुदत्तं प्वंकूगु अमृत क्वखं त्वंगुलिं क्वः गबलें कालं सीमखु धाइ। अले व हे अमृत त्वंगु क्वःया त्वाथं सितु घाँसय् क्वाःगु वा सितु घाँसय् नं अमृत लाःगु जूगुलिं सितु घाँय् न्ह्याबलें थःथम्हं हे बुया वःगु खः धाइ ।

More Stories Like this