राष्ट्रिय व मंकाः चरित्र सरकार दुगु जुइमा

गुणराज लोहनी

वंगु जेठ ५ गते नेपाःया मू राजनीतिक दलत धकाः धयातःगु पार्टीतय्त गत माघ २० गते न्हय्गू बुंदे सहमतियात ध्याक्वय् वाँछ्वयाः मेगु न्यागू बुंदे सहमति यात । थ्वहे न्यागू बुँदेयात आधार मानय् यानाः संविधानसभाया म्याद स्वला तन । संविधानसभाया म्याद थपया वारे थीथी तर्कन पिने वल । पाय्छि अथ्यहे यानाः न्यागू बुंदे सहमतिया वारे नं तर्कत वयेगु यात । न्यागू बुंदेया वारे पक्ष व विपक्षय् बहस शुरु जूगु दु । थ्व छगू अन्तहिन वहस खः । उगु बहसय् माओवादीं नं सहभागी जूगु दु । संसदीय पार्टीया ला विशेष चरित्रहे खः कि पुलांगु राज्य सत्ताय् परिवर्तन मखु, बरु वहे दुने लाकालुकु यायेगु भागवंडा याइगु जुइ । न्यागू बुंदेयात पाय्छि वहे रुपय् व्याख्या याःगु दु । दुःखया खँ झिदँ जनयुद्ध यानाः राज्यसत्ताय् आमूल परिवर्तन यायेगु अभिष्ठ क्वबुयाच्वंगु माओवादीया छगू पुचः नं उकी सहभागी जुइत थ्यन । थ्व सरकार वाँछ्वयाः प्रधानमन्त्री जुइ दैला धकाः म्हगस स्वःगु दु । थ्व इमिगु फगत म्हगस जक जुइ । उकिं न्हय्गू बुंदेयात वांछ्वयाः न्यागू बुंदे छाय् वल ? सुयागु ग्वसाःकथं वल ? गथ्य वल व सुनां हल धयागु वहस थन जूगु मदु । उखेपाखे वहस मवनेमा धकाः चाहे जूपिं थन यक्कों दु ।

वंगु माघ २० गते माओवादीया छगू पक्ष व एमालेया छगू पक्षया दथ्वी ७ गू बुंदे सहमति जुल । वहे सहमतिकथं झलनाथ खनालया नेतृत्वय् सरकार दयेकल । झलनाथ खनालया सरकार दयेकाच्वंवलय् भारतीय नेपाली दलालतय्सं उकिया विरोध यात । संसदय् उगु सहमति व दयेकूगु सरकारया विरुद्ध षडयन्त्र यायेत सन । संविधान सभा दुने उखुन्हु छु पार्टीया नेतातय्गु हर्कत व अभिव्यक्तिं हःपिं मनूत नेपाःमि खःलाकि भारतीय धयागु छुटय् यायेत थाकुल । उखुन्हु जूगु सहमतिं देशय् देशभक्त, गणतन्त्रवादी व वामपन्थीया सरकार दयेकूगु दु । भारतं थुइकेहे मफयेकं थ्व सरकार दयेकूगु खः । नेपाःया भारतीय दलाल पूँजीपतितय्गु थ्व सरकारय् सहभागीता मदुगु नेपाः व नेपाःमि जनताया वास्तविक शत्रुया विरुद्ध सशक्त मंका मोर्चा दयेकूगु खः । माओवादीया पूर्ण समर्थन, सहयोग व सहभागिताय् दयेकूगु थ्व सरकार छपलाः न्ह्यःने लागु दु । थ्व माओवादीया पालुङ्गटार विस्तारित वैठक लिपा च्वंगु केन्दि्रय सहमतिया वैठकं ठोस याःगु कार्यदिशा कथं गठन जूगु खः ।

उकिं थ्व सरकारया विरुद्ध विरोधया सः तायेदयावःगु खः । न्हय्गु बुंदे खारेज जुइमाःगु तर्कत पिहां वल । थ्वहे इलय् माओवादी दुनेया गठवन्धनय् परिवर्तन वःगुया नापं माओवादीया वैसाखया केन्द्रीय समितिया वैठकय् गणितीय वहुमतं कार्ययोजना परिवर्तनया नामय् क्रान्तिकारी कार्यदिशा त्वःतल । क्रान्तिकारी कार्यदिशां माग याःगु क्रान्तिकारी मंकाः मोर्चा दयेकेगु आधारय् दयेकूगु सरकारया विकल्पय् सुधारवादी कार्ययोजना दयेके धुंकाः संयुक्त मोर्चाया विघटन जुइगु जरुरी खः । गवले न्ह्यात्थे यानाः नं शान्ति यायेगु नामय् जनमुक्ति सेनाया अनिवार्य विघटन, थें जूसां नं छगू संविधानया घोषणा यायेगु नीति काःगु लिपा छुंनं शर्तय् संविधान सभाया म्याद तनेगु अवस्था न्ह्यःने वल । गवले क्रान्तिकारीत विचाःकथं न्ह्याइ, अवले इमिगु व्यवहारय् नं लिउने लाइ । उकिया दथ्वी शत्रुतय्सं म्हिती । वहे दृष्य वंगु जेठ १४ गते बहनी खनेदत ।

भारतीय अनुसन्धान संस्था "र"या मुख्य पदाधिकारीत येँया न्यागू तारे होटलय् च्वन । जेठ १४ गतेया चान्हय् संविधानसभाया दुने दुहांवन । अन इमिसं फुक्क पार्टीया नेतातय्त नापलात, थीथी लोभ क्यन । ख्याच्वः विल । क्वछुइकेत न्ह्याग्गु नं यायेत तयार जुल । संविधानसभाया न्हापांगु वैठक च्वनेधुंकूगु लिपा सुं नेतात संविधानसभां पिने पिहां वःगु दृश्य नेपाःया सञ्चार माध्यमतय्सं क्वंगु खः । जेठ १४ गते चान्हय् ११ वजे निसें जेठ १५ गते सुथय् ४ वजेया दथ्वी यक्कों चलखेलं जक न्यागू बुंदे तयार जूगु खः । थ्व न्यागू वुंदेया अन्तरवस्तु धयागु थ्व सरकारया विघटन यानाः भारतीय अनुकुलया सरकार दयेकेगु खः । जनमुक्ति सेनायात निशस्त्र यायेगु खः । जनताया संघीय गणतन्त्रात्मक संविधानया थासय् "नेपाःया संविधान -२०६८" दयेकेगु खः । वृहत्त शान्ति सम्झौता व अन्तरिम संविधान २०६३ राज्यया कोषं लहिना तःपिं जनमुक्ति सेनायात दोहोरो सुरक्षा प्रणालीया अन्त्यया नामय् माओवादी नेताया सुरक्षाय् दुगु जमुसे चीकेगु क्वछिनाः च्वय्या तहलं हे विदा वीगु याःगु दु । थुकिं छख्य संविधानत नेपाः सरकारं प्राप्त मान्यतायात बदर यायेत स्वःगु दु,। धाःसा मेख्य जनसेनाया आत्मवल क्वतुंकेगु स्वःगु दु । जनसेनाया थासय् वहे नेपाः सरकारया कोषं लहिनातपिं जनपक्ष व सशस्त्र प्रहरीया सुरक्षा काःगु दु । छगूहे राज्य कोशं लहिना तइपिं शक्तियात निगूलिं मापदण्डया खँ ल्होनेगु अति तथ्य परक जुइ ? जेठ १४ गतेयाहे जःखः नेपाली सेनां जनमुक्ति सेनाया समायोजनया "राष्ट्रिय विकास व सुरक्षा महानिर्देशनालय" प्रारुप न्ह्यःने हःगु खः । व निर्देशनालयया वनावट उकिया कार्यक्षेत्र, हैसियत, आर्थिक लगानीया अध्ययन यायेवलय् थुकिया पुष्टी याइ । वहे प्रारुपयात माओवादीया स्थायी समितिया वहुमतं समर्थन याःगु खः ।

आः थ्व सरकारयात विघटन यानाः राष्ट्रिय संयुक्त सरकार दयेकेगु धयातःगु दु । राष्ट्रिय संयुक्त सरकार दयेकेगु नितिं दकले न्हापांगु शर्त धयागु राष्ट्रियता खः । नेपाःया सन्दर्भय् आः राष्ट्रियता जोखिमय् दु । नेपाःया राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक क्षेत्रय् भारतया एकलौटी प्रभाव दु । उकिया जवरजस्त प्रभाव त्वःताच्वंगु न्हूगु संविधानय् लाःगु दु । धात्थेंला जनतां ययेकूगु थें संविधान दयेकेगु नितिं राष्ट्रवादीत छप्पँ जुइगु जरुरी दु । नाराया राष्ट्रिय संयुक्त सरकार धाःसा नं आः राजनीतिक वृत्तय् बहस धाःसा सर्वपक्षीय सरकार दयेकेगु खँ ल्हानाच्वंगु दु । थ्व व्याख्या नेपाःया राष्ट्रघाती, गणतन्त्र विरोधीतय्त नापं तयाः सरकार दयेकेगु धाःगु खः । आः दयेकीगु सरकार राष्ट्रिय व मंकाः चरित्र दुगु जुइमखु । थ्व सरकारयात नं बुलुं आत्मसमर्पणवादी दयेके त्यंगु दु । वहुमतया नामय् मन्त्रीमण्डलं भारतीय दलालतय्गु वहुराष्ट्रिय कम्पनीतय्गु सुरक्षा यायेगु, नेपाःया जलश्रोतय् एकलौटी कब्जा यायेगु, प्राकृतिक साधन श्रोत थःगु हितय् उपयोग यायेगु यानाः भारतीय कम्पनीतय्गुपाखें दयेकेगु नितिं जलविधुत परियोजना सेना छ्यलेगु निर्णय याःगु दु । थ्व सरकारयात सरकारय् सहभागी जूपिं पार्टीया प्रतिनिधितय्गु प्रभाव त्वःतीगु याइ । दकले लिपा वृहद् शान्ति सम्झौता, अन्तरिम संविधानया विरुद्ध सेना परिचालन यायेगु व राष्ट्रघाती परियोजनाया सुरक्षा यायेगु ज्या सरकारं याःगु दु । न्यागू वुंदे सहमतिकथं थ्व सरकारं राजिनामा वीगु धाःगुलिं थुकियात कामचलाउ धाःगु खः । थ्व सरकारं छुंहे यायेदैमखु धायेकेत स्वःगु खः । मेख्य राष्ट्रघाती निर्णय वीत छूट व्यूगु दु । थ्व सरकारया चरित्रया परिवर्तनयात पनेगु जरुरी दु । मेगु सरकार वल धाःसा राष्ट्रघाती जनघाती वयेफु । उकिं राजिनामा मखु थ्व सरकारयात सुद्दढ यायेगु जरुरी दु ।

More Stories Like this