कटवाल, खड्का व गुरुङ्ग

डा. केशबमान शाक्य

मू खँ :
वर्तमान नेपाःया राजनीतिया निगू मू मुद्दात खः - शान्ति प्रकृया सेना समायोजन व संविधान च्वयेगु । निगुिलं मुद्दात उतिकं हे जटिल । संविधान च्वयेगु ज्या धिकििहं न्ह्यानाच्वंगु दुसा शान्ति प्रकृया दुर्घटनाय् लाःगु दु । सेना समायोजनया ज्या सहज व स्वाभाविक कथं मन्ह्यासे राष्ट्रिय सुरक्षा तकं खतरा व संकटय् लाःवःगु दु । प्रधानसेनापति बर्खास्त प्रकरण राष्ट्रपति माओवादी सरकारया राजीनामा न्हूगु सरकार दयेकेगु ज्याय् वयाच्वंगु अवरोध माओवादी टेपं उला बिउगु अभिष्ट विदेशी चलखेल अनमिनया व्रेुडिबिलीटी न्हिंन्हिं न्हून्हूगु घटनां देश दिशाहीन जुजुं वनाच्वंगु दु । राजनैतिक असफलताय् देश थ्यनाच्वंगु दु । आम नेपाली नागरिक निराश जुजुं वनाच्वंगु दु । माओवादी छगू न्हूगु शक्ति व देशय् हिउपाः हइ धकाः जनतां यक्व आशा याःगु खः । तर दछि हे मदुवं तसकं घटिया स्तरया कलाविहिन नाटक क्यनाः संविधानसभाय् थ्यंिपं राजनैतिक पार्टीतय्त दुब्र्यवहार याःगु जुल । देशय् संकट उत्पन्न जूगु दु । थ्व महाभारतया निमित्त नायकत खः - कटवाल खड्का व गुरुङ्ग ।

माओवादी अभीष्ट :
माओवादीतय्गु सत्ता क्याप्चर यायेगु अभीष्ट पूरा यायेगु योजना कथं अदालत सेना व प्रशासनय् थः धइथें दुिपं मनूतय्त स्वःगु खः । उकी मध्यय् सेना थःगु ल्हातय् लाकेगु रणनीति दकलय् महत्वपूर्ण जुल । क्यान्टोनमेण्टय् माअेावादी लडाकु १९ हजार दु । उमित सेना समायोजन यानाः राष्ट्रिय सेनाय् हिलेगु उद्देश्य खः । नापं राष्ट्रिय सेनाया दक्व जर्नेलत लिकयाः माओवादीत तयेगु अभीष्ट पूवंकेत न्हापांनिसंे हे ग्वसाः ग्वयाच्वंगु खँ सीदत । पुष्पकमल दाहालया काय् अय्लाः त्वनाः डाउन जूगु फोटो संचारय् छापे जूबलय् धुलिखेलय् माओवादी शीर्षस्थ नेतात व कुल बहादुर खड्का व वया सहयोगी निम्ह स्वम्ह जर्नेलत च्वनाः कटवाल चीकेगु षडयन्त्रया ग्वसाः ग्वःगु खः । व हे ग्वसाः कथं कटवालयात स्पष्टीकरण काःगु जुयाच्वन । उगु षडयन्त्र कथं कटवालयात चीकाः खड्कायात प्रधानसेनापति यायेगु व पासाङ- यात मेजर जर्नेल यायेगु न्हापांगु चरणया ज्या खःसा निगूगु चरण कथं ५८ दँ व ३० दँया सेवा अवधिया नियम दयेकाः कुल बहादुर खड्का लगायत आः दुिपं दक्व जर्नेलत लिकयाः माओवादी व माओवादीया ुहुन्छ मालिकु तय्त नियुक्ति यायेगु खः । स्वंगूगु चरणय् जनसेनातय्त राष्ट्रिय सेनाय् समायेाजन यायेगु । थुिपं चरणत धइगु सी हे मदयेक माअेावादीं कू यायेगु खः । थ्व ज्याय् कटवालं लँ पनातःगुिलं वइत चीकेगु न्हापांगु चरण कार्यान्वयन याःगु खः ।

माओवादी कूया न्हापांगु चरण असफल :
माओवादीं ग्वसाः ग्वःगु थःगु सर्वोच्चता व सर्वसत्तावादया न्हापांगु चरण हे असफल जुल । कटवालयात बिउगु अवकास कार्यान्वयन मयाकेत एमाले सहितया १८ गू दलं राष्ट्रपतियात लिखित पौ च्वयेवं संविधानया संरक्षक व परमाधिपतिया हैसियतं प्रधानमन्त्रीया ठाडो अवकास पत्र कार्यान्वयन मयासे कटवालयात प्रधानसेनापति हे जुयाच्वनेत उजं जुल । संविधानया प्रकृया कथं मन्त्रिपरिषदं निर्णय यानाः कार्यान्वयन याना बीत राष्ट्रपतियात सिफारिस पत्र च्वयेमाःगुली राष्ट्रपतिया कार्याधिकारयात उल्लंघन यानाः प्रधानमन्त्रीं ठाडो अवकासपत्र कटवालयात च्वःगुिलं संविधानया संरक्षक व परमाधिपतिया हैसियतं राष्ट्रपितं राष्ट्रिय सुरक्षाय् वयेत्यंगु खतरायात बचावट याःगु खः ।

राष्ट्रपतिया थ्व पलाः संविधान कथं व राजनैतिक ल्याखं नं सही पलाः खः । थम्हं चाहे जुल धाःसा न्ह्यागु नं यायेफु धइगु घमण्डं कां जुयाच्वंम्ह प्रचण्डं राष्ट्रपतिया थ्व ज्या सह याये मफुत व नापं प्रधानमन्त्रीं थःत अपमानित जूगु अनुभूति याइगु नं स्वाभाविक खः । उिकं राजीनामा बीगु भाय्प्वः मेगु लँपु मदु । न्हापां मन्त्रिपरिषद्या सहयात्रीिपं एमाले फोरम सद्भावना संयुक्तिपंसं नं सरकार परित्याग यायेधुंकाः माओवादी याकःचां सरकार चले यानाच्वनेगु संवैधानिक आधार नं मन्त । राजीनामा मबिउगु खःसा संसदय् अविश्वासया प्रस्ताव तयाः प्रचण्डयात प्रधानमन्त्रीया मेचं क्वफाइगु खः । थ्व झन हे मछालापुगु ज्या जुइगु खः । सरकारं राजीनामा बीधुंकाः कुल बहादुर खड्काया प्रधानसेनापति जुइगु म्हगस नं चंुचुंं जुल ।

छत्रमान गुरुङ :
नेपाली कांगे्रसया पार्टी कार्यालयय् जूगु १७ पार्टीया बैठकय् नेपाः राष्ट्रिय पार्टीपाखें कटवालया थःगु अवधि फुत कि नेपाःया इतिहासय् दकलय् न्हापांम्ह जनजातिपाखें सेनापति जुइगु अहोभाग्य चूलाःम्ह छत्रमान गुरुङयात प्रधानसेनापति यायेमाःगुिलं माओ- वादीया कटवाल बर्खास्त यानाः कुल बहादुर खड्कायात अनियमित कथं प्रधानसेनापति यानाः माओवादी अभीष्ट पूवंकेगु ज्याया विरोध यानागु खः । नापं प्रधानमन्त्री प्रचण्डं सःतूगु सर्वदलीय बैठकय् नं थ्व दक्व ज्या माओवादीया ुहाफ रिभोलुशनंु ब्वलंकूगु प्रचण्डपथ व ºयूजन सिद्धान्तया असफलतायात त्वपुइत झेल्लाः यानाच्वंगु खः । नापं माओवादीया असक्षमता व कुटनैतिक असफलतायात समर्थन याये फइ मखु धकाः नं धयागु खः ।

माओवादीतय्सं शत्रु व मित्रु छुटे याये मफुगुया परिणति नं खः थ्व । नेपाः राष्ट्रिय पार्टी ला प्रचण्डया सरकार दयेकेगु ज्याय् घोषित व लिखित समर्थक च्वनागु खः । तर माओवादीं गबलें नं नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात सहयात्री भाः मपिउ । अःखतं प्रहार व शत्रुयात थें ब्यवहार यात । दकलय् न्हापां नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया अध्यक्षयात लुम्बिनी विकास कोषया उपाध्यक्ष पदं अपमानजनक ढंगं लिकाल । थ्व लिकायेगु ज्या नेवाः मुक्ति मोर्चाया महासचिव व माओवादीया केन्द्रीय दुजः पवनमान श्रेष्ठ लगे जूगुिलं खः धकाः संस्कृति मन्त्री गोपाल किरातीं स्पष्टीकरण बिल । अले नेवाः मुक्ति मोर्चाया सल्लाहकार व माओवादी समावेशी सभासदया सूचीइ दुथ्याःम्ह डा। महेशमान श्रेष्ठपाखें नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात निरन्तर आव्रुमण भाषण व लेख पिदनां च्वन । प्रधानसेनापति अवकाश प्रकरणय् माओवादीयात समर्थन यायेमाल धकाः सःतूगु बैठकय् नारायणकाजी श्रेष्ठयात थुिपं दक्व वृत्तान्त कनाबलय् ुमाफी ºवने जिमिगु पाखें तःध।गु गल्ती जुल । गल्ती सचे यायेगु मौका बियादिसँु धकाः नेपाः पार्टीया सभासद बुद्ध साय्मि व उपाध्यक्ष डा। रमेश श्रेष्ठयात अनुनय याःगु खः । थुिपं दक्व खँत प्रधानमन्त्री प्रचण्डयात नेपाः पार्टीया अध्यक्षया नातां सतर्क यानागु खः । न्ह्याबलें व न्ह्याथाय् न्ववाये थें ुिजं छिगु खँ गम्भीर रुपं कया । गल्ती सुधार यायेगु प्रतिबद्धता नं व्यक्त यायेु धाल । तर ुमिस्टर हुन्छ बहादुरुया पगडी पुनेधुंकूम्ह प्रचण्डयाके ल्वःमंकेगु ल्वय् दुबी धुंकूगु खँ सत्य जुयाच्वन । प्रधानसेनापति अवकास प्रकरण न्ह्यः नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं माओवादीयात न्ह्यागु मुद्दाय् नं समर्थन यानाच्वंगु हे खः । नेपाः राष्ट्रिय पार्टीपाखें माओवादीयात स्यंकेगु छुं नं ज्या खँ जूगु मदु । तर माओवादीपाखें नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात निरन्तर प्रहार जुयाच्वन ।

माधव नेपालयात समर्थन :
प्रचण्डं राजीनामा बीधुंकाः देशय् सरकार- विहिन परिस्थिति ब्वलन । छगू जिम्मेवार पार्टीया हैसियतं देशय् छगू सरकार बीगु ज्याय् लगे जुइ हे माल । माओवादीं सरकारं राजीनामा बियाः राष्ट्रपतिपाखें प्रधानसेनापति बर्खास्त मयाःसा थः हानं सरकारय् वने मखु बरु राष्ट्रपति- यात हे राजीनामा बीकेगु दबाबमूलक सडक आन्दोलन व सदन अवरुद्ध यानाच्वन । थ्व सरकारविहिन अवस्था ज्यंकेत कांगे्रस-एमाले जानाः माधव नेपालया प्रधानमन्त्रीत्वय् न्हूगु सरकार दयेकेगु प्रस्ताव न्ह्यःने वल । राष्ट्रपितं थःगु निर्णय लित काये मखु बरु म्येय् जःवने धासेंलि माअेावादी लिपा सरकार दयेकेगु नैतिक दायित्व धइगु कांगे्रस-एमालेगु याःगु खः । माओवादीं लिउने ग्वाकाः फोरमं नं सरकार दयेकेगु खँ न्ह्यःने हःगु धइगु बांलाःगु मखु । नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं फोरमया प्रधानमन्त्रीयात समर्थन याये फइ मखु । उिकं नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं माधव नेपालयात समर्थन याःगु खः ।

एमालेयात माधव नेपालयात समर्थन यायेत छगू शर्त नं च्वया बिउगु दु नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं । व खः नेवाः स्वशासित राज्य पनेत हःगु केन्द्र शासित राजधानी प्रदेश दयेकीगु काठमाडौं उपत्यका शहरी विकास विधेयकया खारेजी । नापं नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं चिचीधंगु न्यागू पार्टी जानाः माधव नेपालयात समर्थन यानाया पलेसा खुगू बुँदाया ज्ञापनपत्र बियागु दु । उिपं खुगू बुँदाया मू खँत थथे खः - १ राष्ट्रिय सहमतिया सर्वदलीय सरकार २ सरकारया नीति व कार्यव्रुमय् समर्थक दलतय्गु सहमति ३ सर्वदलीय उच्चस्तरीय संयन्त्र ४ राज्य पुनःसंरचनाया ज्याखँ संविधानसभापाखें यायेगु ५ स्थानीय निकायय् चीधंगु पार्टी दुथ्यायेमाःगु व ६ मन्त्रिपरिषद÷राजनीतिक नियुक्तिइ समर्थक दलतय्त नं थाय् बीमाःगु ।

क्वचाः खँ :
न्हूगु संविधानय् संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालय् जाति भाषा व क्षेत्रया आधारय् संघीय राज्यत नीस्वनेगु उद्देश्य तयाः आदिवासी जनजाति पार्टी विकास यायेगु मू तातुनाः नेपाः राष्ट्रिय पार्टी नीस्वनागु खः । आःयात नेवाःतय्गु पार्टी कथं नेपाः राष्ट्रिय पार्टी स्थापित जूगु दु । नेवाःतय् आत्मसम्मान व गौरव थहां वःगु दु । नेवाःतय्गु थःगु हे पार्टी मदुबलय् नेवाःतय्गु राजनैतिक मुद्दा ल्ह्वनेत एमाले कांगे्रस माओवादीया चाकडी यानाच्वनेमाःगु बाध्यता खः । तर थौं नेपाः राष्ट्रिय पार्टी मार्पुत तप्यंक हे थासय् संसद व सरकारय् नेवाःत थ्यंगु दु । तर बर्मूतय्गु पार्टीया एजेण्ट वा दलाल जुयाः नेवाःतय्त भ्रमय् लाकाः छकू निकू ज्याला नयेगुली अध्यस्त जुइधुंकूिपं नेवाः नेता धाःपिनि धाःसा तसकं मछिना वःगु खँ सत्य खः । थौं माओवादी शक्तिशाली जूगु व सत्ताय् थ्यंगु इलय् नेवाः आन्दोलनय् सँसं माओवादी जूवंपिके ुनयाँ मुल्लाह प्याज ज्यादा खाता हैु चरितार्थ जुयाच्वंिपं पासापिनिगुपाखें नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात विरोध व असहयोग जुयाच्वंगु खँ नं स्पष्ट हे जू । दबू गुथि माच संघर्ष समिति न्ह्यागु नामं जूसां यानाच्वंगु आन्दोलनं उकिया नेतातय् अभीष्ट पारदर्शी मजूसां अप्रत्यक्ष रुपं नेपाः पार्टीयात फायदा हे जुइ । उिकं नेवाः राष्ट्रिय पार्टीपाखें सुभाय् देछायेमाः ।

एमालें तःगु प्रस्तावय् कटवाल व खड्का निम्हेसितं सम्मानजनक ढंगं अवकाश बियाः छत्रमान गुरुङयात प्रधानसेनापति दयेकेगु खँ पितहःगु व नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया छत्रमान गुरुङयात प्रधानसेनापनि जुइगु अवसरं बंचित यायेगु ज्या जनजाति हकहित व अधिकार हनन खः धइगु मान्यता ज्वःलाःगुिलं माधव नेपालयात प्रधानमन्त्री पदय् समर्थन यानागु खँ थन ध्वाथुइकागु जुल ।

माओवादी पार्टीं न्हूिपं नेवाः कार्य- कर्तातय्त गथे न्ववायेगु वा च्वयेगु बारे प्रशिक्षण बीमाल । उमिसं नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात गैर जिम्मेवार ढंगं आव्रुमण यानाच्वनेगु अले प्रचण्ड व प्रकाशं माफी ºवनाच्वनेगु परिपाटी हिसि दुगु खँ मखु । सही मुद्दाय् नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं हानं नं माओवादीलिसे सहमति व सहकार्य यायेफु । ज्वज्वलपा ।

च्वमि नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया नायः खः ।

More Stories Like this