थ्व इलय् नेवाःतय् भूमिका

हिसिला यमि

सरकार त्वःतूगु खँय् ः
माओवादीं थुगुसी सरकार त्वःतूगु धइगु सैद्धान्तिक अडानया लिधंसाय् खः । देशय् जुइत्यंगु सैनिकीकरण व उकियात राष्ट्र-पितं बिउगु असंवैधानिक मान्यतां यानाः माओवादी सरकारं पिहां वःगु खः । प्रधानसेनापति रुक्मांगद कटवालयात चीकेत्यंगु खँयात मात्र छम्ह व्यक्तियात चीकेत्यन धकाः कायेगु पाय्छि मखु । संविधानसभां संविधान च्वयेत सुझाव काःबलय् सेनां नं थःगु संविधानया छगू खाका दयेकाः पेश याःगु दु । उकी संघीय संरचनाय् वने मजिउ धयातःगु दु देशयात हिन्दू राष्ट्र यायेमाः धयातःगु दु । सेनाया मनोविज्ञानं अनं थुइका कायेफु । हानं थ्व सेना धइगु ला २४० दँ निसें कायम जुयाच्वंगु राजतन्त्र-यात तिबः बियाच्वंगु निकाय खः नि । उिकं थ्व इलय् नेपालं थःगु देशय् नागरिक सर्वोच्चता गय् यानाः कायम याइ धकाः सारा विश्वं स्वयाच्वंगु दु । थज्याःगु इलय् झीसं बांलाःगु भूमिका म्हिताः विश्वयात हे क्यनेमाःगु दु । अथे धकाः झीसं पूरा सेनाया हे दोष बियागु मखु । अन दुने थज्याःगु सोच तईपं छथ्वः दु । उमित जक झीगु आरोप खः ।

तर सरकार त्वःतूसां देशयात अनिर्णयया बन्दी ला दयेका तये मजिल । उिकं पार्टीं हाकनं सरकारय् वनेगु निर्णय याःगु खः । तर सरकारय् पार्टी थःहे वनेमाः धइगु मदु । पार्टीया सिद्धान्तयात सुनां स्वीकार याइ वयात समर्थन यायेगु नं उचित हे खँ खः ।

फोरमयात समर्थन ः
सरकारय् माओवादी मवनेगु खःसा फोरमयात जूसां छ्वये धइगु नं सैद्धान्तिक लिधंसाय् हे खः । संघीय स्वरुपया खँ ल्हायेगु खःसा माओवादीलिसे कांग्रेस एमाले सिबें फोरम सती । फोरमं सेनाया खँय् क्वातुक अडान काःगु दु । सेनायात लोकतान्त्रीकरण याये हे माः धाःगु दु । अन्तरिम संविधानय् ुसंघीयु धइगु खँग्वः थपे याकूम्ह ला फोरम हे खः नि । वास्तवय् कांग्रेस व एमाले दुने संघीय व्यवस्थायात थाय् मबिउगु कारणं हे फोरमया जन्म जूगु खः ।

गन तक फोरमं हयाच्वंगु ुछगू मधेश छगू प्रदेशु या खँ दु जिमिसं ला व स्वयां नं छगू स्टेप न्ह्यःने वनाः ुछगू मधेश बहु प्रदेशु या अवधारणा न्ह्यःने हयागु दु । जिमिगु अवधारणां मधेश जक मखु फुक्क हे जातियात थाय् बियातःगु दु । जाति भाषा क्षेत्र फुक्क अवधारणा उकी दु ।

हानं चुनावय् बूम्ह माधव नेपाल सिबें संघीयताया िनंितं अपाय्धंगु आन्दोलन याःम्ह उपेन्द्र यादव छाय् मजिउ झीसं स्वयेबलय् ला मुद्दायात नं स्वयाः समर्थन यायेमाल नि ।

नेवाःतय् भूमिका ः

नेवाः धईपं ला फोरम स्वयां नं न्ह्यवंनिसें आन्दोलन याना वयाच्वंिपं खः । संघीयताया खँय् नेवाःत अझ क्वातु । उिकं नेवाः-तय्सं थौंया मुद्दायात अझ बांलाक थू धइगु जिगु विश्वास खः । प्रधानसेनापति प्रकरणयात खाली सेनाया खँ धकाः जक नेवाःतय्सं थुइके मजिउ । आःया मुद्दा धइगु सैनिकीकरण जुइगु खतरालिसे सम्बन्धित खँ खः । सैनिकीकरण धइगु खँयात केवल सेनालिसे जक स्वानाः स्वये मजिउ । सैनिकीकरणया खँ धइगु संघीय संरचनालिसे नं सम्बन्धित विषय खः । सैनिकी-
करणपाखें देशय् वयेत्यंगु संघीय संरचनायात नं खतराय् लाकी । यदि झीिपं संघीय संरचनाया पक्षधर धाःसा सेनाया थज्याःगु प्रपाचयात बुके हे माः । केवल संघीय संरचना धकाः जक हालां व वइ मखु । संघीय संरचनाया लँपुइ आपालं अवरोधत दु । सैनिकीकरणया खतरा नं अज्याःगु हे छगू अवरोध खः । अज्याःगु अवरोधयात समर्थन यानाः संघीय संरचना वये फइ मखु । नेवाः थेंज्याःगु सचेत समुदायं थज्याःगु खँयात थुइकेमाःगु आवश्यकता दु ।

शहरीकरण विधेयक ः

भौतिक योजना मन्त्रालयं हयेत्यंगु उपत्यका शहरीकरण विधेयकयात कयाः नेवाः समुदाय तम्वयाच्वंगु खँ नं िजं सिउ । उगु विधेयक न्हापा जि भौतिक योजना मन्त्री जुयाच्वनागु इलय् हे हयेत ठिक्क जुयाच्वंगु खः । उकियात सदनय् हयेगु धकाः छलफल नं जुइधुंकूगु खः । उगु इलय् िजं हे उकी हस्तक्षेप याना । थ्व नेवाः लागा विकास यायेगु सम्बन्धित विधेयक जूगुिलं नेवाःतलिसे नं छक्वः सहलह याये धकाः िजं धयागु खः । अझ िजं ला नेवाः इन्जि-नीयरत हे सःताः उमिगु समेत बिचाः कायेमाः धयागु खः । विकास लिसे सम्बन्धित खँ जूगुिलं उकियात हयेमाः धइगु खँय् ला जि नं दु तर व नेवाः लागाया विकास जूगुिलं नेवाःतय् मातहत जुइमाः । न्हूदिल्लीइ नं न्हापा दिल्ली डेभेलप-मेन्ट अथोरिटी धइगु निकाय दयेकाः दिल्लीया विकास याःगु खः। वहे विकासं यानाः लिपा दिल्लीयात अलग्ग राज्यया मान्यता बिल ।

तर गन तक जितः ताः व विधेयक धइगु छगू टुक्रा जक खः । नेवाः स्वशासन वल कि व अथें हे मदया वनी । झीसं ल्वायेमाःगु नेवाः स्वशासनया िनंितं खः । नेवाःतय्सं थज्याःगु टुक्रा टुक्रा खँय् आन्दोलन यानाः ई सितिकं छ्वयेगु सिबें मुख्य खँय् आन्दोलन यानाः उपलब्धी चूलाकेमाः थें च्वं ।

नेपाः राष्ट्रिय पार्टीया खँय् ः

नेपाः राष्ट्रिय पार्टी नेवाःतय्गु हे हक हितया खँ ज्वनाः गठन याःगु पार्टी खः । नेवाःतय्सं थ्व इलय् छु यायेमाः धइगु खँ थ्व पार्टीं मसीगु खँ हे मदु । यदि थ्व पार्टी संघीय संरचनाय् विश्वास याइगु पार्टी खःसा संघीयताया लािगं हे ल्वानाच्वंगु फोरमयात थ्वं समर्थन मयाइगु खँ हे मदु । यदि एमाले-कांग्रेस गठबन्धनयात समर्थन याः वन धाःसा थुिकं ला सैनिकीकरणयात हे तिबः बिउगु जू वनी ।

More Stories Like this