बखुं ब्वयेकेगु शौख

शीला साय्मि

बखुं शान्तिया प्रतिक खः। बखुंयात न्हापा न्हापा सन्देश कालबिल यायेगु ज्याय् नं छ्यलेगु याः। मनूतसें सोंखया नितिं लहीगु जक मखु नेपालय् राणाकालय् तक बखुं उपहार व क्वसःया रुपय् बिया छ्वयेगु तकं चलन दुगु खः।
तसकं इमान्दार, स्वझाम्ह व साकाहारी झंगः जुयाः बखुंत मनूतय्गु जःखः हे जक च्वनेगु याः। गुगु छेँय् लहिनातल वहे छेँय् जक जू वइगु थ्वया स्वभाव खः। गबलें गबलें तन वा मेपिंसं लानाकाल धाःसां नं झिंनिदँ लिपा तकं बखुं लिहां वइ धाइ ।

विश्वन्यंकं बखुं न्यय्गू प्रकारं मल्याक दु। उकी मध्ये टाउके, चिनी, गुर्जा, काजी, सब्जा, मद्रासी, पंजाबी, ह्युमर, लालसा, आँखेताके, जाग, बडामी, लाल, लक्का, पालीजाः, सुरुवाले आदि बखुंत नेपालय् लहीत छ्यलीगु जात खः ।

ह्यूमर जातिया बखुं मेपिं स्वयां तःधिकः व ताउत ब्वइगु जुयाः थुमित सन्देशवाहकया रुपय् छ्यलीगु खः। पालीजाः बखुं तुइसे ग्वारामाराचिनाः तुतिपाति त्वपुक पा दइ, छ्यनय् मतूसपः दइ। सक्कलिम्ह पालिजाः बखुंया छपा पालिं छपा हे चिकंपा त्वपुइ। थ्व बखुं ब्वइम्ह मखु अय्नं तसकं बांलाःम्ह व लछिन लाःम्ह जुयाः मनूतय्सं थ्वयात लहीगु खः। लक्का पालिजाः थें हे च्वनी, थ्वया न्हिप्यं न्ह्याबलें म्हय्खाया थें चकनाच्वनी। आँखेताकेया छगः मिखा हाकु छगः मिखा तुयुगु जुइ। थुज्वःपिं बखुं अलछिन जुइक धकाः न्हापायापिंसं छेँय् लही मखु ।

न्ह्यागु हे जातिया बखुंयाके नं ब्वयेगु क्षमता उलि हे दइ। अथे नं अप्वः ब्वइपिं भाले व पोथी बखुं ल्ययाः थ्वयेकातःपिं जुल धाःसा अज्याःपिं बखुं धाःसा तसकं ब्वइ। थुज्वःपिं बखुंत बखुं बाजतय्सं बखुं ब्वयेकेगु कासाया निंतिं हे अप्वः छ्यलीगु खँ न्हूघःया पुलांम्ह कप्तरबाज महेन्द्र कर्माचार्यं कनादी। अज्याःपिं भाले व पोथी निम्हसितं मब्वयेकुसे मचा थ्वयेकेत हे जक लहिना तइगु खँ नं वय्कलं कनादी ।

नेपालय् बखुं लहीपिंसं लगातार झिघौ तक ब्वयेफुपिं बखुंत लहिना तःगु खनेदु। भारतया झिंनिघौ तक ब्वइपिं नं दु। बखुंत गुलिं विस्तारं ब्वइ, गुलिं चाचाःहिलाः ब्वइ, गुलिं तप्यंक, गुलिं स्पिङ थें छक्वलं झिगू झिंनिगू मिटर थहां वनाः ब्वइ, गुलिं लाप्चाथें च्वंक, गुलिं अःखतं पल्टे पल्टे जुयाः ब्वइ। थथे अःखतं पुलीगुयात बाजी नःगु धाइ। बाजी नइपिं बखुंतय्त बाजं अःपुक हे लानायंकी ।

बखुं ब्वयेके गुलि न्ह्यइपु उलि हे खतरा नं दु। ब्वयाच्वंम्ह थःपिनि बखुं बाजं यंकी धकाः बखुंबाजत तसकं हे ग्याः। न्ह्यइपुक ब्वयाच्वंबलय् हे बाजं दाया यनीबलय् व थें तःधंगु दुःख मेगु छुं हे मदइगु खँ नं बखुंबाज कर्माचार्यं कनादी।
अथे हे तसकं ब्वयेफुम्ह कर्पिनि बखुं लाना काइगु नं बखुंबाजतय्गु निंतिं तःधंगु हे समस्या जुयाच्वन। थुकिं यानाः उमि थवंथवय् कचवं तकं जुइ। थ्व बाहेक थीथी ल्वचं कयाः बखुंत सीगु नं बखुंबाजतय् लागिं हाथ्या हे जुयाच्वंगु दु। बखुंतय् अन्न संचित यायेत तइगु वासलं बखुंत गःपः ललथ्यानाः सिना वनीगु ल्वय् जूगु अनुमान भाजु कर्माचार्यं यानादी ।

दक्षिण एशियाया थीथी देशय् बखुं ब्वयेकेगु कासात जू। विदेशय् बखुंतय्गु संरक्षणया निंतिं अलग्ग हे संस्था नं दु। अले उमित तालीम नं बी। बखुं लहीपिंत थुकिया निंतिं लाइसेन्स बीगु ब्यवस्था तकं दु। पश्चिमी मुलुकय् स्वयां दक्षिण एशियाय् बखुंया सौखिनत अप्वः दु। भारतया राजधानी न्हूदिल्लीयात ला बखुं सौखिनतय् केन्द्र हे धाःसां जिउ ।

नेपालय् भारतया दिल्ली, पञ्जाब, मद्रास व मेमेगु थाय् नापं पाकिस्तान, बहराइन लगायतया देशं बखुं झिके याः। मेमेगु देशं नं बखुं झिके याःसां थनया वातावरण धाःसा अनुकुल मजू। नेपालय् लहीपिं बखुंत छज्वःया स्वसः तकांनिसें स्वीद्वः तका तक पुलाः न्याये मी याः। अथे खःसां ब्वयेकीपिं बखुंत न्याये-मी यायेगु ज्या आः तक व्यावसायिक रुपं न्ह्याः वंगु धाःसा मदुनि। यदि बखुं न्याये�मी ज्या नं व्यावसायिक रुपं हे वनेफःसा बांलाइगु बिचाः न्हूघःया हे मेम्ह बखुं बाज सानुराजा रंजितया दु।
वंगु बैसाख ३ गते हे हिमालयन परेवा उडान क्लबया ग्वसालय् येँय् छगू बखुं ब्वयेकेगु धेंधेंबल्लाः कासा जूगु खः। उगु कासाय् रंजितया बखुं २४.३२ घौ तक सर्गतय् ब्वयाः लिउ लायेत ताःलाःगु खः। उगु कासाय् क्लबया हे नायः गोरख शम्शेर राणा (२६.२३ घण्टा) न्हाप लाःगु खःसा रविन्द्र महर्जन (१५.१४ घण्टा) लियां लिउ लाःगु खः।
थ्व बाहेक नेपालय् दँय् छक्वः 'बेस्ट पिजन धेंधेंबल्लाः कासा' नं आयोजना जुया वयाच्वंगु दु। थुगुसी जूगु थ्व कासासय् नं रंजितया बखुं हे न्हाप लाःगु खः। वय्कलं ७० म्ह बखुंतय्त लत्या तक तालिम बियाः नीप्यम्हेसित कासाय् ब्वति कायेके छ्वःगु खःसा उकी मध्ये छम्ह जक बखुं सिरपाः त्याकेत ताःलाःगु खः। थुकिं नं सीदु, अज्याःगु धेंधेंबल्लाः कासाय् बखुं ब्वयेकः वनेगु गुलि थाकुगु ज्या खः ।

छेँय् लहिना तइपिं बखुंतय्गु स्तर व जाति पहिचान यायेगु, बखुं ब्वयेकेगु ज्याया सौखिनतय्के दुगु कमी कमजोरी मदयेकेगु आज्जु तयाः २०६६ सालय् न्हय्म्ह बखुंबाजत मुनाः हिमालयन परेवा उडान क्लब नीस्वंगु खः। नेपालय् बखुं ब्वयेकीपिनिगु थ्वहे न्हापांगु संस्था खः। आः बखुं ब्वयेकेगु ज्यायात छगू सोंख कथं जक सीमित मयासें छगू न्ह्यइपुगु कासाया रुपय् विकास याना यंकेगु तयारी थुगु संस्थां याकाच्वंगु खँ क्बलया सचिव शैलेन्द्र बज्राचार्यं कनादी ।

वय्कःया कथं बखुं लहीगुया तःता कथंया फाइदा नं दु। सचिव वज्राचार्यया कथं बखुंया पपू ब्वयेकाः पिहां वइगु फय् स्वास्थ्यया निंतिं तसकं निं। अथे हे मचांनिसें बखुं ब्वयेकाच्वंपिं खःसा उमिगु मिखा नं त्यल्लाइ व बखुंया कारणं बाताबरण बांलाइगु खँ वय्कलं कनादिल।
ततःधंगु समारोह, उत्सव व भिंज्या जुइबलय् बखुं ब्वयेकाः शान्तिया कामना यायेगु चलन झीथाय् नं वःगु दु ।

More Stories Like this