हाकनं वहे सरकार हिलेगु खँ

कृष्ण प्रजापति

खय् भाषाय् छगू उखान दु - 'चुच्चे ढुंगो उहीं टुंगो !' वर्तमान अवस्थाय् देशय् जिम्मेवार राजनीतिक पार्टीत नं अथे हे लानाच्वंगु दु। ताः ई तक सरकार हिलेगु, प्रधानमन्त्री ल्ययेगु अले गृहमन्त्री ल्ययेगु खँय् हे अलमल जुयाः क्वःछिनातःगु इलय् न्हूगु संविधान दयेके मफुपिं सदनय् प्रतिनिधित्व यानाच्वंगु राजनीतिक दलतय्सं आः हाकनं स्वला थप याःगु ई नं अथेहे थीथी कथंया वादविवादय् फुइगु खःला धइगु शंका जुयावःगु दु। खास यानाः संविधानसभाया म्याद स्वलाया लागिं थप याःगु दिं वंगु जेठ १४ गते तःधंगु राजनीतिक पार्टीतय् दथुइ जूगु न्यागू बुँदे सहमतियात थःथःगु हे कथं ब्याख्या व विश्लेषण शुरु याना हःगुलिं आः हाकनं थ्व स्थिति वयाच्वंगु खः। म्याद थप याःगु निवाः लिपा नं न्हूगु संविधान निर्माण ज्याय् ई मबिसे खालि सरकार हिलेगु व थः प्रधानमन्त्री जुइगु खँय् जक राजनीतिक पार्टीया ध्यान वंगुलिं निर्धारित स्वलाया ई मध्ये बाःछि ला अथें हे वनेधुंकूगु दु। तःधंगु राजनीतिक पार्टी दुने छगू हे राजनीतिक दलया नेतात नं थःपिनि राजनीतिक दलया धारणा व अडान स्वयाः नं निश्चित गुट व समूहया प्रतिनिधित्व यानाः खँ ल्हानाजुइगु परिपाटीं यानाः समस्याया समाधान स्वयां नं थप समस्या पिकायेगु ज्या राजनीतिक बृत्तं यानाच्वंगु दु ।

संविधानसभाया मू ज्या धइगु न्हूगु संविधान दयेकेगु खः। अथे जुयाः न्हूगु संविधान निर्माण यानाः संविधान अनुरुपया न्हूगु सरकार मदयेकूतलेया लागिं संसदया ज्या नं थुगु हे सभां यायेमाःगुलिं जक सरकार गठनया भार थुगु सदनयात वःगु खः। तर संविधानसभा हे खालि सरकार गठन, विघटन व पुनः गठन थेंज्याःगु कासाय् जक तक्यनाच्वन वा मेगु ज्या छुं याये मयात धाःसा देशय् न्हूगु संविधान वइगु तिथि अझ ताता पानाः आखिरय् लिपा न्हूगु संविधान हे मवइगु स्थिति तकं ब्वलनेफु। न्यागू बुँदे सहमतिइ राजनीतिक पार्टीतय्त हयेगु निंतिं अन्तर्राष्ट्रिय गुप्तचर संस्थाया संलग्नता दुगु खँ पिहां वयाच्वंगु हे इलय् थन थीथी दातृ संस्था वा गैरसरकारी संस्थातय्सं थीथी ज्याझ्वःत यानाः नं संविधान निर्माण यायेगु ज्याय् प्रभावित यानाच्वंगु दु। आपालं गैर सरकारी संस्थातय्सं वर्तमान संविधानसभां तयार याइगु संविधानयात प्रभावित यायेगु निंतिं हे राजनीतिक दलतय्त निर्देशन बीगु तकया हैसियत कायम याना तःगु दु। छुं छुं गैरसरकारी संस्था वा अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्थां धाःथें राजनीतिक पार्टीया नेता कार्यकर्तात चले जुइगु परिपाटी पाय्छि खःला?

थौं देशया ऐन, कानून, नीति निर्माणया ज्याय्निसें हे विदेशी प्रभाव लानाच्वंगुलिं यानाः झी स्वतन्त्र जुयाः म्वानाच्वनागु दु धाःसां झी मचायेकं परतन्त्रया जालय् लानाच्वंगु खनेदु। थ्व देशया लागिं हे विडम्वनाया खँ खः। अथे जुयाः नं थन वारम्बार विदेशी समर्थन चूलाःम्ह मनू हे जक देशया प्रधानमन्त्री जुइ फइगु परम्परा न्ह्यानाच्वंगु खः। अले उम्ह प्रधानमन्त्री पूर्ण अवधि थःगु प्रधानमन्त्री कथं च्वने हे मखंक सत्तां कुहां वये मालीगु कासा नं न्ह्याना हे च्वंगु खः। आः तक गुलि नं प्रधानमन्त्री जुल २००७ सालंनिसें थौं तक सुं हे प्रधानमन्त्रीं थःगु कार्यकाल पूवंक शासन याये खंगु मदुनि। अथे जुइवं जःलाखःला देश स्वयां थ्व देशया शासन स्थिति बल्लाइ धइगु ग्याःचिकुं हे खइ थ्व देशयात चायेकं मचायेकं खास यानाः भारतीय प्रभावं लाचार याना वयाच्वंगु दु। भारतपरस्त मनू हे जक देशय् प्रधानमन्त्री जुइगु वा भारतं तप्यंक मखुसां समर्थन याःम्ह मनू हे जक देशय् नेतृत्व तहलय् वये फइगु धइगु म्हिगः भारतया प्रतिनिधि हे खडा यानाः थनया सदनय् थःपिनि हैसियत कायम याना तः थें मखुसां ज्या धाःसा अथे हे थःपिनि हे हैसियत दुपिं सभासद्त त्याका छ्वयेगु इलय् ज्या जुइ थें जक जुयाच्वंगु दु। थ्व बांलाःगु पक्ष मखु ।

नेपालय् सरकारय् वनेगु हे जक इच्छा याइपिं अले थःपिनि बहुमत तकं हयेफुपिं नेपाली कांग्रेसया दिग्गज दिग्गज नेतात मध्ये कोइराला परिवारया नेतातय्त कायेगु याः। अथे खःसां आः तक विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, मातृकाप्रसाद कोइराला व गिरिजाप्रसाद कोइराला थेंज्याःपिं अपार जनसमर्थन चूलाकाः प्रधानमन्त्री जूपिं नेतात तकं भारतपरस्त जुइमाःगु ल्याखं खइ थौं तकं उमिसं तकं देशया बागडोर पूर्ण रुपं चले यानावंगु इतिहास मदु। आः प्रचण्ड, झलनाथ व कोइराला परिवारया हे सुशिल कोइराला प्रधानमन्त्रीया रोलक्रमय् लानाच्वंगु दु। तर राजनीतिक पार्टी दुने धाःसा कांग्रेसं रामचन्द्र पौडेल व शेरबहादुर देउवायात थःपिनि प्रस्तावित नां कथं न्ह्यचिकातःगु दु थें एमालें के.पी. अले माओवादीपाखें उपाध्यक्षपिं मोहन बैद्य किरण, डा. बाबुराम भट्टराई, प्रकाश व रामबहादुर थापा बादलया नां नं न्ह्यःने हयाच्वंगु दु। थ्व चर्चा जुयाच्वंगु धइगु राजनीतिक पार्टीत न्हूगु संविधानया दफा दफाय् सहलह यानाः पारित यायेगु ज्याय् मखुसें थः सरकारय् गथे वनेगु व न्हूगु सरकार निर्माणय् गथे थःपिनि पहुँच दयेकेगु धइगु निहित स्वार्थ पूवंकेगु निंतिं यानाच्वंगु घृणित कासा हे जक खः धायेमाः ।

६०१ म्ह दुगु संविधानसभां तकं देशय् न्हूगु संविधान तयार यायेगु मस्वया वन वा ध्यान मतल धाःसा सुनां उगु जिम्मेवारी पूवंकीगु खः? देशय् कम्युनिष्ट पार्टी हे अप्वः सीट त्याकाः सदनय् प्रतिनिधित्व यानाच्वंगु दु। तर सर्वहारा वर्गया लागिं स्वयां प्रतिक्रियावादी शक्ति व पूंजीपति वर्गया लागिं थ्व कम्युनिष्ट पार्टी धाःपिंसं अप्वः ज्या यानाच्वंगु दु। वास्तवय् थज्याःगु पूँजीवादी सत्ताय् कम्युनिष्ट पार्टी वने मजिउगु खः। वन। अझ कम्युनिष्ट पार्टी धाइपिं छगू ल्याखं अन्तर्राष्ट्रियवादी शक्तिं तकं विदेशी चलखेल व दवावयात स्वीकार यानाः ज्या याना जूगु खने दयावःगु दु। न्यागू बुँदे सहमति १२ बुंदे सहमति थें हे भारतीय प्रतिनिधि न्ह्यःने च्वनाः मखु कि भारतीय दवावं जूगु धइगु हुइनाभुइना जुया वयाच्वंगु दु। अथे जुयाः नं हाकनं शुरु जूगु थ्व सरकार परिवर्तनया कासां थन खालि अलमल अलमल यानाः इलय् संविधान जारी यानाः ब्यवस्थित व सुदृढ सरकार निर्माण यायेगु ज्याय् पंगः जक थनीगु खःला धइगु तकं शंका जुयाच्वंगु दु। आः नकतिनि सरकारं हःगु सम्पत्ति शुद्धीकरण सम्बन्धी विधेयक पारित याःगु व लगानी बोर्ड विधेयक पारित यायेगु असफल कुतः जुयाच्वंगु कारण नं थज्याःगु हे विदेशी चलखेलं जुइफु। थथे जुल धाःसा विदेशीं हे थ्व देशय् सरकार दयेकेगु, मदयेकेगु व संविधान न्हूगु दयेके मबीगु वा दयेकल हे धाःसां थःपिनि अनुकुल दयेके बीगु कासा नं अपुक हे म्हिताच्वनी ।

More Stories Like this