नेपालय् मातृप्रधान प्रथा-३

यज्ञमानपति वज्राचार्य

(नेवाः जाति दुने मातृप्रधान प्रथाया अस्तित्वयात पुष्टि याइगु दोलाजी चलनया छुं प्रमाणत थन न्ह्यब्वयाच्वनागु खः। थ्वहे झ्वलय् मेगु छगू प्रमाण:)

श्री ३ महाराज
कोटिलिंग
ब्रितिपत्रम् ........ उप्रांत गरिप्रवर करूणानिधान् सांतिपुर अधि मुसुंबाहालका सांतिकर गुभाजुहरुले चलाई आयाको पछि मुसुबाहालको रूपसिं मर्षबाहालमा आफनु जोभयाकोली दोलाजी बसन आयेछ र निज रूपसिं सांतीपुरभित्र गै पूजाकाम चलाई आएको रहेछ. नीज रूपसिंका छोरा जकसीकांपालमा नीज जकसिंले आफना छोरा हाम्रा पुर्षा लुलंबुजे १ चतुरत्नका पुर्षा लुंगदेव १ इनहरु २ जनाले पछि झगडा गर्ला भंन्याहेतुले. अरू जजमा. घरषेत वंडा गरि वंढापत्र बनाइदियापछि. सांतीपुरको. काम् जेठाले चलाई आयाको थियो, सम्झना भयेन १५/२० वर्षजति भया. नीज चतुर त्यसपट्टिकाले सांतीपुरमा थिचोमिचो गरजा.हामिले.......१ .......का हजुर बिंति चडाउंदा अदालत .......२ .......मातोकीबक्सदा. नीज अदालत्का सुब्बा चंद्रकांत अर्ज्यालले हाम्रा झगडिया काषि च्यापी हाम्रो प्रमाण नबुझी पुस्तावारिको कागज नझिकाई दुष दिंदा हाभयाको व्यहोराको विंतिपत्र लेषी .........१ .........हजुरमा चढाउंदा यस्कोसाछि प्रमाण पुस्तावारिसमेत जोबुझनुपर्‍या प्रमाण बुझि ४५ दिनभित्र छिनिदिनु भंन्या.अश्विणवदि १३ रोजका दिन २ छाप्पा पुर्जि भैला पति नम्छिनी अलमल्याई मेरमझगडिया पक्री ल्यायाकोलायनि नीजसुब्बाले र नीजका नातेदारले छाडागरि .दुषदिया.अघी ज्यूज्यूबाज्याहरुले बनाई थिती बांधि गयाका सनदपत्र र पुर्षा जानया दाज्यूभाइ.सिम्बुका वांडास्मेत झिकी बुझि अनैबमोजिम् निसाफ गरि तिमीले ठहरायाका बेहोराको रपोत लेषी हाम्रा हजूरमा बिंतिगर्न आउनु भन्या इटाचपलीका डिठ्ठा चुडामणिजोसि.टक्सारका विचारि.तारानाथपाध्याका नाउँमा सणद गरि बकस्या हाम्रो निसाफ भै ढुदको ढुद पानीको पानी छुट्टिदाहो ........२.बाट निसाफ पाएन प्रभु जो मर्जी..........

सदासेवक मषंबाहाल वस्न्या
नरेन्द्र वज्रगुभाजुको कोटि कोटि दंडवत् कुर्णेस्.
इतिसम्वत् १९३७ साल मिति पौषवदि रोज शुभम्
कोटिलिंग
अदालत इटाचपलीका डिठ्ठा चूडामणि जोसी टक्सारका विचारि तारानाथपाध्याले पुर्जिहेरी हाम्रो चतुरत्नगुभाजु स्मेतको सांतीपुरको झगडा ...... १...... मा पर्‍याकोमा सुब्बा चंद्रकांत पंडितले झगडिया काषि च्यापी दुष दीयो अदालत् ...... १ ........ बाट तिमीहरुले झिकी साछि प्रमाण पुस्तावानी वडापत्र सिंबुका वाडा स्मेत झिकाइ बुझी आजको ३५ दिन भित्र तिम्रा चित्तले ठहरायाको तोक लेषि हाम्रा हजूरमा बिंति गर्न आउनु भंन्या डिठ्ठा चूडामणिजोसी विचारी तारानाथपाध्याका नाउंमा सनद गरिबक्स्या निसाफ पाउँदा हु भनी नरेन्द्रवज्र गुभाजुले हाम्रा हजूरमा बिंति गर्दा जाहेर भयो तसर्थ येस मुडामा बुझनु पर्‍या प्रमाण गै बुझी तिमिहरुले ठहराई हाम्रा हजुरमा विंति गर्न आउन्या काम गर इतिसंवत् १९३७ साल मिति षैष वदि रोज शुभम्।।

२ लोटस रिसर्च सेन्टर ललितपुर, नेपाल सामयिक प्रकाशन पलेस्वां ल्याः १७ (वि.सं. २०५७) पृष्ठ ४२ वंशावलीया छब्व:
१(क) शुभ।। सम्बत् ६४८
गुबाहालन कोहा ओया पूरित जयदेव, ज्ञानदेव, न्याम्ह (निम्ह?) फुकिज, गुवाहालन कोहाओल जयदेवया म्ह्याय्चा नाम देवीक, थ्वयाके, दोलाजिल ओम्ह इओथू वदे ज्ञानदेवया काय।। सिघिदेव।। थ्वयां काय।। बाबुदेव।। थ्वयां काय।। ज्ञानजोति।। थ्वयां काय।। जितारी देव।। अमृतदेव।। प्रभुदेव।। सिघिवलदेल।। करवीरदेव।। चैत्रमुनि।। थ्वपि न्याम्ह फुकि दू जुलो।
शुभ सम्बत् ६४८ थ्व विक्रम सम्बत् १५४८/१५८५ पाखेया खँ खः। गुँबहाल बनजंगलपाखेया विहारया खँ खः। अनया पुरोहित जयदेव व ज्ञान देव निम्ह थःथथितिया दाजुकिजा जुयाच्वन। वहे गुँबाहाःया जयदेवया म्ह्याय्या नां देवीक जुयाच्वन। थ्वनाप दोलाजि च्वनेत वःम्ह इओथुया बाँडा ज्ञानदेवया काय सिघिदेव खः। थ्वया हे काय बाबुदेव। बाबुदेवया काय ज्ञानजोति। थ्वया नं काय जितारि देव, अमृत देव, प्रभुदेव, सिधिवल देव, करवीर देव र चैत्रमुनि खः। थुपिं न्याम्ह नं दाजुकिजा खः।
(गुँविहार स्वनिगःया विहारत मध्ये प्राचीनतम् खः। गुँविहारयात बःचाहाकलं गुँबाहाः नं धायेगु
याइ। गुँबाहाया अपभ्रंश जुयाः गुँबाः जक नं धाः। लामागुरुपिनिगु गुम्बा खँग्वः थुकिं हे वःगु नं माने याः।)

(क्वचाल)

भाय् हिउम्ह: सुवर्णकेशरी चित्रकार

More Stories Like this