माओवादीया ल्वाभः व कांग्रेसया भय

सुरेश मानन्धर

सेना समायोजनया खँ न्ह्यःने न्ह्याइगु संकेत जक छु खने दत नेपाली कांग्रेसं छगू न्हूगु सर्तया सिर्जना यात, माओवादीं दकलय् न्हापां हतियार तयातःगु कन्टेनरया ताःचा सरकारयात लःल्हायेमाः ।

कांग्रेसं कन्टेनरया ताःचा लःल्हायेमाः धइगु सर्त ला न्ह्यःने तल तर उगु सर्त पूरा मयात धाःसा छु यायेगु जुइ व धाःसा मधाः। गुकिं यानाः कांग्रेसया थ्व घुर्की पाय्छि वहे 'लुते' मिजंया घुर्की थें जू वन गुम्हेस्यां कलाःयात बरोबर थज्याःगु धम्की बीगु याइ, 'क्वाः लः क्वाकेगुसा क्वाकि मखुसा जि ख्वाउँ लखंसां म्वः ल्हू वने त्यल।' स्थिति थुलि तक खराब जू वन कि जेठ १४ गतेया चान्हय् कांग्रेस नेतातय्सं ख्वाउँ लखं म्वः ल्हुइगु जक मखु छम्ह निम्ह नेतातय्सं ला न्हासं लः त्वनेगु ज्या समेत यायेमाल।
माओवादीया ल्वाभः धइगु वहे ल्वाभः खः गुगु स्वंगू राउण्ड फायर जुइवं चुइँचुइँ क्वानाः प्यंगूगु फायर यायेत असफल जुइ। तत्कालिन सशस्त्र प्रहरीयात ज्वंका तःगु वहे ल्वाभः माओवादीं लुटे याना तःगु खः। अज्याःगु थ्वाथःगु ल्वाभः स्वदँ स्वदँ तक बन्द कन्टेनरय् तयातःबलय् व बन्दूक मखु आः ला पूरा हे खतं नयाच्वंगु नँयागु त्याःचाय् परिणत जुइधुंकल जुइमाः धइगु सःसिउपिनि अनुमान दु। अज्याःगु ल्वाभः खनाः नं कांग्रेस गुगु ग्यानाच्वन उकिं छगू तःधंगु न्ह्यसः थना बिउगु दु - कांग्रेस धाथें ल्वाभः खनाः ग्याःगु हे खः लाकि थ्व भय नं पिनें आयातित खः? मखुसा वंगु स्वदँ प्यदँ तक पिहां मवःगु थ्व भय थुगुसी आकाझाकां गय् जुयाः प्रकट जुल? छु खः थ्व कांग्रेसी भयया स्रोत?

नेपाःया राजनीतिइ विदेशी हस्तक्षेप थुलि छताछुल्ल जुइधुंकल कि कांग्रेसं थ्व 'भय' गनं गय् यानाः कया हल धकाः धयाच्वने माःगु आवश्यकता आः मदयेधुंकल धाःसां जिउ। नेपाली कांग्रेसं हयाच्वंगु ल्वाभः सम्बन्धी थ्व सर्त माओवादीयात 'निःशस्त्र' यायेगु सिबें नं 'निरीह' यायेगु नियतं प्रेरित खनेदु। मखु धइगु खःसा छुँ छम्ह हे स्याये मफइगु ल्वाभः खनाः नेपाली कांग्रेस थेंज्याःगु देय्या पुलांगु पार्टी भयभीत जुयाच्वनेमाःगु छुं कारण खने मदु ।

अथे खःसां छझाःयात माने याये कि कांग्रेसं धाः थें माओवादीं ल्वाभः लः हे ल्हात धाये। आः ल्वाभः लःल्हानां छु जुइ? ल्वाभः लःल्हायेवं माओवादी कमजोर जुइगु खः लाकि? वयां लिपा माओवादीं ल्वाभः धइगु गबलें ल्ह्वने हे मफइगु खः लाकि? अथवा उलि ल्वाभः लःल्हायेसातिक शान्ति प्रक्रिया पूवनी धइगु खँया ग्यारेन्टी दइगु खः? वास्तवय् माओवादी ल्वाभःया ताःचा झलनाथ खनालया खल्तीइ लायेसातकि थथे छुं हे जुइगु अवस्था वइ मखु। न त सुशील कोइरालां थःगु जनैलय् हे व ताःचा चिनातःसां छुं चमत्कार जुइगु खः। वय्कःपिंसं थुलि खँ बांलाक हे थुइकातःसा जिउ कि यदि हानं विद्रोहलय् वनेमाःगु अवस्था पिहां वल धाःसा माओवादीया लागिं ल्वाभः दु लाकि मदु धइगु खं छुं हे पाकी मखु। थौंकन्हय् शिविरय् च्वनाच्वंपिं लडाकुत फुक्क हे घरेलु बम व मेमेगु कथंया विष्फोटक दयेकेगु सीप सःपिं खः। छता निता बजारय् हे न्याये दुगु ज्वलं व छपु निपु पाइप जोरे याये खन धाःसा उमिसं आः हे नं सिंहदरवार दुने एम्बुस फिट याना बीफु। थ्व उमिसं सयेकातःगु कौशल खः। मेगु खँ, माओवादीया जनसेना धइपिं नेपाली सेना थें भत्ता, सुविधा, ल्वाभः व राज्य सत्ताया आड कयाः टिके जुयाच्वंगु फौज मखु। माओवादी लडाकुया दकलय् तःधंगु बल धइगु ल्वाभःया बल मखु, आत्मबल खः। माओवादी लडाकुत स्यायेत जक मखु सीत नं उतिकं हे तयार दु। स्यायेत सिबें उपिं सीत मग्याः। थ्वहे उमिगु वास्तविक 'शक्ति' खः। झिदँ तक जनयुद्ध टिके जूगु नं थ्वहे शक्तिया भरय् धायेमाः। थज्याःगु फौजं यदि हानं विद्रोह याये माल धाःसा 'कन्टेनर' पियाच्वनी मखु। पीमाःगु आवश्यकता नं जुइ मखु। उमिसं जनयुद्ध शुरु याःगु इलय् नं निपु प्यपु हे जक बन्दूकं चौकी कब्जा याःगु खः। थज्याःपिं लडाकुतय्त भ्वाथःगु ल्वाभः स्वथनातःगु कन्टेनरया छपु ताःचां विद्रोह यायेगुपाखें पने फइ मखु। अले विद्रोह यायेगु निर्णय कन्टेनरया ताःचा सुयाके दु धइगु खँ स्वयाः याइगु नं मखु। तर अथे खःसां माओवादीं अज्याःगु ताःचा तक नं लःल्हाये मखु धकाः अडान काल। कन्टेनरया हतियार ज्या लगे मजुइ धुंकूगु खःसा अज्याःगु अडान काइ ला? छाय् काल अडान? थ्व न्ह्यसः नं पिहां वइ ।

माओवादीं ल्वाभः त्वःतेगु लाकि मत्वःतेगु धइगु खँया लिउने नं सैद्धान्तिक आधारत दु। उगु ल्वाभःयात मात्र ल्वाभः जक धयां मजिउ। माओवादीं ल्वाभः त्वःतीगु ज्यायात भारतय् डाकुनी फुलन देवीं हतियार त्याग याःगु प्रशंग थें काये मजिउ। माओवादीत युद्धय् बुनाः अथवा आः जिमिसं युद्ध याये मखुत धकाः पश्चाताप यानाः वःपिं मखु। उपिं ला थःपिंसं धया वयाच्वनागु न्युनतम मागत राज्यं पूवंकूगु कारणं उकियात हे स्वीकार यानाः शान्ति प्रक्रियाय् वःगु खः। अय् जूगुलिं उपिंलिसे उकथं हे व्यवहार यायेमाः। माओवादीं धायेगु यानाच्वंगु दु, सेना समायोजन न्ह्यः हे ल्वाभः लःल्हायेगुया अर्थ युद्धय् बुनाः वःपिं धइगु संकेत बी। यदि थुकिं माओवादीयात युद्धय् बूपिं धइगु अर्थ बीगु जुल धाःसा थुकियात उमिसं अस्वीकार याइगु स्वाभाविक खः। दकलय् ला शिविरय् च्वनाच्वंपिं लडाकुतय् मनोविज्ञानय् थुकिं नकारात्मक लिच्वः लाकी। माओवादीत मूलधारय् वयेगुया अर्थ उकिया अध्यक्ष प्रचण्ड छम्ह जक मूलधारय् वयेगु मखु। वया सेनायात नं मूलधारय् हयेगु खः। प्रचण्ड लगायतया राजनीतिक नेतात जक मूलधारय् वयाः लडाकुत हानं युद्धय् तुं लिहां वन धाःसा व मेगु विपतया विषय जुइ। वास्तवय् माओवादी उपाध्यक्ष मोहन वैद्यं धाःगु नं पाय्छि हे खः, लडाकुया मनोबल कुहां वनेगु सम्झौता जुइ मजिउ। कांग्रेसयात नेपाली सेनाया मनोबल कुहां वनी धइगु चिन्ता दु तर जनसेनाया मनोबल कुहां वनीगुया चिन्ता मदु। नेपाली सेनाया जवानत जागिर नः वःपिं खःसा जनसेनाया लडाकुत देशया लागिं छुं याये धकाः सीत तयार जुयाः वःपिं खः। कांग्रेसं उमिगु थ्व 'स्पिरिट' यात धाथें देश विकासय् गय् यानाः छ्यले धकाः छक्वः सोचे याःसा जिउगु खः ।

More Stories Like this