नेपाः - बंगलादेश स्वापू

- हिरण्यलाल श्रेष्ठ -

नेपाल व बंगलादेश दक्षिण एशियाया निगू सत्तिगु जःलाखःला देय् खः । नवोदित बंगलादेशयात नेपालं जनवरी १६, १९७२ स 'अकाट्य राजनीतिक वास्तविकता' धकाः मान्यता बिल । अपि्रल ८, १९७२ स नेपाल व बंगलादेशया दथुइ राजदूत स्तरय् दौत्य स्वापू तल । वयालिपा नेपाल व बंगलादेशया दथुइ राजनीतिक, आर्थिक, व्यापारिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक थीथी क्षेत्रय् बहुआयामिक स्वापू विकास जूगु दु ।
स्वतन्त्र बंगलादेशया जन्म न्हूगु घटना खः । थ्व मातृभाषिक राष्ट्रवादी आन्दोलनया सफलताया अनुपम दसू खः । उकिं युनेस्कों मातृभाषिक आन्दोलनय् आपालं बंगालीत शहीद जूगु दिनयात अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसकथं प|mेबुअरी २१ यात हनेगु क्वःछ्यूगु खः । भारतं पाकिस्तान ब्यागलं च्वंगु मुस्मांपिंत ब्यागलं राज्य माल धकाः खः । पश्चिम पाकिस्तान थौंया पाकिस्तान खः । पूर्वी पाकिस्तान थौंया बंगलादेश खः । धर्म छगू जूसां बंगाल भाषी मुस्मातय्त ब्यागलं राज्य माल धकाः भाषिक भिन्नताया मू कारणं बंगलादेश पाकिस्तानलिसे ब्यागलं च्वंगु खः ।

ऐतिहासिक पृष्ठभूमि

बंगलादेश न्हूगु राष्ट्र जूसां, पुलांगु इतिहास व सभ्यता दुगु थाय् खः । नेपाल व उगु थाय्या पुलांपिं बंगालीतलिसे प्रागः ऐतिहासिक कालंनिसें स्वापू दु । बंगला थाय्या न्हापांगु वर्णमाला न्हापांगु बंगाली सफू च्वःम्ह बुद्धाचार्यं नेपालय् उबले च्वःम्ह खः । नेपाः भाय्या लिपि नं बंगाली लिपिलिसे सःती, नेपाःया संस्कृति व साहित्यय् बंगाली प्रभाव खनेदु । बौद्ध महायानया छम्ह स्यल्लाःगु थां दीपंकर अतिसा न्हापांगु बंगलादेशया भूमिं नेपाः व तिब्बत बिज्याःगु खः । नेपाःया ढाका तपुलि व ढाका वसः बंगलादेशया ढाकां नेपालय् दुहां वःगु ऐतिहासिक तथ्य खः । नेपाःया जनजातित मध्ये राजवंशी व मेमेपिं नेपाःया पूर्वी तराई, उत्तर बंगाल, आसाम व उत्तरी बंगलादेशय् न्यंक च्वनाच्वंगु दु । बंगलादेशया भटगाउया पहाडी क्षेत्रया चकमापिं थौं नं बौद्ध धर्मया अनुयायिपिं खः ।

राजनीतिक स्वापू

नेपाल सरकारं जनवरी १६, १९७२ स छगू प्रेस विज्ञप्ती पिथनाः बंगलादेश सरकार व जनतां उत्साहपूर्वक प्राप्त याःगु स्वतन्त्रता व सार्वभौमसत्तायात सुदृढ यायेफै धैगु विश्वास प्वंकल । बंगलादेशया महान् नेता शेख मुजिबुर रहमानं थःगु राष्ट्रयात थुगु क्षेत्रया देय् व जनतालिसे शान्ति व सह अस्तित्व कायम याना न्ह्यःज्याज्यां वइगु बिचाः तयादिल । बंगलादेशया परराष्ट्रमन्त्री अब्दुल समर आजादं जुन १९७२ स नेपाःया भ्रमण यात । वय्कलं नेपाः विश्व सम्बन्ध परिवेशयात सम्बोधन यासें धयादिल - नेपाः जिमिसं आपालं आदर यानागु जःलाखःला देय् जक मखु नेपाःलिसे सत्तिगु आर्थिक व सांस्कृतिक स्वापू विकास जुइ धकाः नं मनतुनागु दु । बंगलादेश व नेपाः राजदूत स्तरय् अपि्रल ८, १९७२ कुन्हु स्वापू तल ।

अगष्ट ६, १९७२ स भारतया नितिं नेपाली राजदूत कृष्ण बम मल्लयात नेपाःया बंगलादेशया नितिं नं राजदूत नियुक्त यात । नेपालं अगष्ट १९७२ स बंगलादेशयात असंलग्न देय्या पुचः दुने दुथ्याकेत समर्थन यात । नेपाः लगायत २३ राष्ट्रतय्सं बंगलादेशयात संयुक्त राष्ट्र संघय् दुथ्याकेत नोभेम्बर १९७२ स महासभाय् प्रस्ताव तःगु न्ह्यःथनेबहः जू । १९७६ स ढाकाय् नेपाल आवासीय दूतावास चायेकल ।
दक्षिण एशियाली क्षेत्री सहयोग संगठन -सार्क) नीस्वनेगु प्रस्ताव तःगु राष्ट्र बंगलादेश खः, ढाकाय् हे न्हापांगु सार्क शिखर सम्मेलन नं याःगु खः । नेपाःया उगु प्रस्तावयात समर्थन जक याःगु मदु, सार्क देय्या विश्वास प्राप्त यानाः सार्क मुख्यालय नं स्वनिगलय् तःगु खा न्ह्यःथने बहः जू । थुकथं अप्पावधि हे नेपाः व बंगलादेशया दथुइ द्विपक्षीय, क्षेत्रीय व अन्तर्राष्ट्रिय स्तरय् हे स्वापू व सहकार्य न्ह्यःज्यात ।

उच्चस्तरीय भ्रमण

नेपाः व बंगलादेशया स्वापू न्ह्यःज्याकेत राष्ट्र प्रमुख सरकार प्रमुख व मन्त्रीस्तरीय भ्रमणपाखें योगदान जूगु दु । १९७७ स जुजु वीरेन्द्रं बंगलादेशया राजकीय भ्रमण याःगु खः । राष्ट्रपति जियाउर रहमान उगु हे दाय् नेपाःया भ्रमण याःगु खः । १९८१ स राजदम्पत्ति बंगलादेशया औपचारिक भ्रमण यात । राष्ट्रपति रहमान अनौपचारिक भ्रमण नेपालय् यात । १९८५ स सार्क शिखर सम्मेलनय् ब्वति कायेत नेपाःया राष्ट्र प्रमुख ढाका थ्यन । राष्ट्रपति एशोर १९८६ स नेपाःया राजकीय भ्रमण यात । जुजु वीरेन्द्र १९८८ स सार्क प्रमुख कथं बंगलादेशया भ्रमण यात । उगु हे दाय् राष्ट्रपति एशोर नेपाःया भ्रमण यात ।
१९९० या हिउपाःलिपा प्रधानमन्त्री गिरिजा प्रसाद कोइराला १९९३ स सार्क शिखर सम्मेलनय् ब्वति कायेत बंगलादेश वन । बंगलादेशया प्रधानमन्त्री बेगम खालिदा जियां १९९४ स नेपाःया राजकीय भ्रमण यात । उयालिपा नं निगू देय्या आपालं उच्चस्तरीय पुचलं निख्यरं भ्रमण याना स्वापू ब्वलंगु दु ।

व्यापार पर्यटन संयुक्त लगानी व आर्थिक स्वापू

नेपाः व बंगलादेशलिसे प्राचीन कालंनिसें व्यापारिक कारोबार चालु जुयाः वःगु दु । १९७८ स नेपाः व बंगलादेश दथुइ खाद्यान्न आपूर्ति बारे छगू सम्झौता जूगु खः । १९७२ निसेंया निख्यरंया उद्योग वाणिज्य महासंघया दथुइ भ्रमण जूगु दु । १९७६ स निगू देय्या दथुइ प्यंगू सम्झौताय् हस्ताक्षर जुल । व्यापार व भुक्तानी सम्झौता, पारबहन सम्झौता, हवाई सेवा सम्झौता व प्राविधिक सहयोग सम्झौता जूगु खः । १९७८ जनवरी १४ स निगू देय्या दथुइ संयुक्त आर्थिक आयोग नीस्वनेगु सम्झौताय् ल्हाःचि तय्गु ज्या जुल । बहुआयामिक सहयोग न्ह्यःज्यात ।

नेपाः बंगलादेश दथुइया व्यापारय् नेपाः पक्षय् सन्तुलन खनेदु । भारत जुयाः बंगलादेशलिसे व्यापार यायेमाःगुलिं दथुइ दथुइ पारबहन समस्यात दु । बंगलादेशं भूपरिवेष्ठित नेपाःयात थःगु बन्दरगाह तेश्रो देय्लिसेया व्यापार योत छ्यके बिइगु बचं ब्यूगु न्ह्यःथने बहः जू । नेपाः भ्रमणय् वैपिं सार्क देय्या पर्यटकत मध्ये संख्या दृष्टिं भारत व श्रीलंका धुंकाः स्वंगूगु देय् बंगलादेश हे खः । नेपालं बंगलादेश वनीपिनिगु ल्याः नं बुलुहुा वृद्धि जुयाच्वंगु दु । ढाका - स्वनिगः दथुइ हवाई सेवा दु । ढाका - स्वनिगः दथुइ नियमित बस सेवा सञ्चालन यायेफत धाःसा पर्यटकतय्गु ल्याः आपालं वृद्धि जुइ ।

नेपालय् शान्ति सुरक्षाया स्थिति सुधार जुल, बन्दत दिकेफत धाःसा पर्यटकतय्गु ल्याः वृद्धि जुइ । २००९ अपि्रलदुने नेपाः बंगलादेश दथुइ संयुक्त लगानीया स्थिति स्वयेबलय् चालु म्यानुÏयाक्चरिंग क्षेत्रय् निगू सेवा क्षेत्रय् १, पर्यटक क्षेत्रय् १ यानाः प्यंगू उद्यमय् १९९.२१ मिलियन दां लगानी दुहां वःगु दु । निर्माणाधीन संयुक्त लगानी उगु अवधिदुने सेवा क्षेत्रय् छगू पर्यटन क्षेत्रय् छगू यानाः ५.११ मिलियन दां लगानी दुहां वःगु दु । उगु हे अवधिइ लाइसेन्स प्राप्त संयुक्त लगानी निर्माण क्षेत्रय् छगू सेवा क्षेत्रय् छगू यानाः १२.२८ मिलियन दां लगानी दुहांवःगु दु ।

अथेहे न्हूगु स्वीकृति प्राप्त जूगु म्यानुÏयाक्चरिंग क्षेत्रय् ४ गू सेवा क्षेत्रय् निगू पर्यटन क्षेत्रय् स्वंगू जम्मा गुंगुलिइ २१२.१६ मिलियन दां बंगलादेशं नेपालय् लगानी वःगु दु । छसीकथं संयुक्त लगानी वृद्धि जूगु खनेदु । बंगलादेशं जलश्रोतया विकास क्षेत्रीय स्तरय् जुइमाः धकाः बहः बियाच्वंगु दु । नेपाःया मत, भारतया कोइला व बंगलादेशया ग्यास कालबिल यायेदत धाःसा ऊर्जा क्षेत्रय् सहयोग सार्थक जुइगु ताया ।

उपसंहार

नेपाः व बंगलादेशया दथुइ राज्य स्तरय् जक स्वापू सीमित मदु । जनस्तरय् नं थुगु स्वापू ब्वलनाच्वंगु दु । नेपाः बंगलादेश मैत्री संघ, नेपाः बंगलादेश चेम्बर अफ कमर्श एण्ड इण्डष्ट्रिज बंगलादेशय् ब्वना लिहां वःपिनिगु नेपाः बंगलादेश अल्मुनाई एशोसियसन थेंज्याःगु संघ संस्थात सक्रिय दु । नेपालपय् निसःति बंगलादेशीत ज्या लजगाः यानाच्वंपिं दु । बंगलादेशय् नेपाली मूलया बंगलादेशी नागरिकत द्वःछिं मल्याक दु । अथेहे गैर आवासीय नेपालीत, द्वःछिं मल्याक नेपाली विद्यार्थीत नं बंगलादेशय् दु । उकिं जनमैत्रीया जगय् नेपाः बंगलादेश स्वापू बःला, स्यल्ला व सुमधुर दु । थुकियात बुहआयामिक कथं वैगु न्हिंय् अझ ब्वलंकेमाः ।

More Stories Like this