मिसा आन्दोलनया संबाहक

शान्ता श्रेष्ठ

देशय् प्रजातन्त्र हयेगु नितिं वलिदान वियावंपिं हनेबहःपिं शहिद, बेपत्ता, घाइतेजक मखु, मेमेपिंनं हनेबहःपिं यक्व मिसा मिजंत नं झीगु समाजय् दु । उमिसं गवलें छेँयात जक प्राथमिकता मबिल । मिसा धइपिं छेँ नं हे पिहां वये मज्यूगु इलय् देशय् प्रजातन्त्र हयेगु नितिं ज्यानया पर्वाह हे मयासे पलाः न्ह्याकादीम्ह नेवाः समुदायया छम्ह साहसी व हनेबहःम्ह व्यक्तित्व खः मय्जु शान्ता श्रेष्ठ । मय्जु शान्ता श्रेष्ठ थनी न्हय्खुँदँ न्ह्यः स्व. भाजु आनन्दलाल श्रेष्ठ व मय्जु मोहनमाया श्रेष्ठया कोखं येँया क्षत्रपाटी त्वालय् जन्मय् जूगु खः । वय्कलं थौंतक इहिपाः यानामदी । वानेश्वरय् च्वनादीम्ह वय्कः नेवाः समुदाययाम्ह मिसा जुयाःनं उपराष्ट्रपति पदय् उम्मेदवार जुइत तकनं सफल जुइधुंकल । वय्कलं स्कूलया शिक्षा येँया शान्ति निकुञ्ज व च्यागू तगिं निसें बि.कम तकया शिक्षा भारतया इलाहबादं कयादिल ।

२०१३ सालय् रेडियो नेपालय् जागीर नयादिल अले २०४८ सालपाखे जागिरं लिकानाविल । थौंकन्हय् वयकः त्रिभुवन स्मारक समितिया अध्यक्ष जुयाः ज्या यानाच्वनादीगु दु । उवलय् मिस्तय्त आखः व्वनेगु अवसर तक काये थाकुवलय् देय्या स्वतन्त्रताया लागिं छु यायेमाः धइगु विचाः यासें झिनिदँ झिंस्वदँया इलय् हे राजनिति यायेत छेँ नं पिहाझाल । थुकिया लागि प्रेरणा बा, मां, थः ब्वनागु स्कूलपाखें दुगु खः अले व इलय् थः पाजुयात छगू कारणवस विना अपराधय् जेलय् तयाव्यूगुलिं पाजुया नितिं नं छुं यायेमाः धइगु विचाः राजनितिइ दुहां वनागु धयादि । २००४ सालय् नेपालय् पलिस्था जूगु "महिला संघ"या वय्कः संस्थापक दुजः खः । २००४ सालय् न्हापांगु मिस्तय्गु जुलस पिहांवल उकिइ वय्कःनापं साहना, साधना, स्नेहलता, कनकलता आदि मिस्तनापं सहभागिता जुयादिल । अबलेया वातावरण खनाः ग्यानाः वयकःया बाः नं लँदथुं ज्वनायंकाः छेँय् कुनातःगु खँ नं वयकलं लुमंकादिल । उवले नं मिस्त उकेनं नेवाःतय्सं सक्रिय जुयाः ज्यायानादीपिं नं दुगुजुयाच्वन । वयकःपिं मध्ये प्रमिला, नानीमैयाँ नकःमि, हिरादेवी यमि आदिपिं नं खः धइगु खँ नं कनादिल ।

२००४ सालय् तकनं मिस्तय्सं नगरपालिकाय् भोट कुत्केमदु । थ्वहे पिडायात थुइकाः वय्कःपिंस श्रीमाया श्रेष्ठया नेतृत्वय् पद्म सम्सेरया दरवार वालुवाटारय् डेलिगेसन वना मिसातय्सं नं भोट कुत्के दयेकाःगु माग तयादिल । मिसापिनिगु थज्याःगु सहासिक पलांयात वाःचायेका पद्म सम्सेरं मेगु चुनावय् निसें भोट कुत्केविइगु बचं विइगु ज्याः यात । नापं थुकिं लिपा नेपालय् न्हापां मिसातय्गु भोट कुत्के दुगु धकाः लुमंकादि । २००७ साल लिपा नेपाली कांग्रेस व राणातय्गु संयुक्त सरकार दयेकल । थ्व हे सन्दर्भय् धयादी "थ्व चुनावय् कम्युनिष्टपाखें प्यंगू सित त्यात उकी मध्ये छम्ह का. शम्भुराम श्रेष्ठ लुमं मेगु न्हयनिगु न्हयस्वंगू सितला कांग्रेसं हे त्याकल ।" २०१७ साल लिपा जुजु महेन्द्रं न्हापा दुगु संघ संगठनतय्त विघटन यानाविल । अथेजुयानं मिसातय्गु ज्या सुनानं मत्वतू । २०१८ सालय् महिला दिवस खुन्हु मय्जु शान्तायात जुजु महेन्द्रं कमिति डेभलपमेन्ट व कमिति लिडरसीपया तालिमया लागिं इजरायलय् छ्वयाविल । तालिम कयाः लिहांवयालि छगू योजना रानी रत्न राज्य लक्ष्मी देवीयात पेश यानादिल । नापं सरकारं २०१९ सालपाखें महिला संगठनया नामय् ३४८ रोपनी ९ आना जग्गा विइगु ज्या जूल । थ्व जग्गाय् लिपा हायत होटल दयेकल तर मिसातय्गु नितिं छुंनं ज्या काये मखंगुया तसकं अपसोच यानादी । थ्व मिस्तय्गु लागि वःगु जग्गा मिस्तय्त हे विकास वा उत्थान यायेगु लागिं प्रयोग याये दयेमाः धइगु वयकःया विचाः खः । थुकिंया नितिं वय्कलं थौंं तक्क नं संघर्ष यानाः च्वनादीगु दु ।

२०४६/४७ साल पाखे नं वयकलं राजनीति सक्रिय जुयाःहे ज्या यानादिल । राजनीतिया सन्दर्भय् धयादी 'पीप्यदँ तक नेपाली कांग्रेसयात ग्वहालि याना तर सदस्यता धाःसा आःतक छु नं पार्टीया मयानि ।' थ्व हे झ्वलय् धयादी "नेपालय् दुग पार्टीत मध्ये मिस्तय्त अधिकार व अप्वः मान्यता व्यूगु पार्टी धइगु एकीकृत माओवादी हे खः थ्व हे पार्टीं यानाः ३३ प्रतिशत मिस्त सदनय् च्वनेदुगु खः उकेनं सच्छि व गुइन्याम्ह मिस्तला निरक्षरपिं हे दु ।" जातीय कथं ल्यूनेलाःपिं, चांमिपिं, शोषित जुयाच्वंपिन्त न्ह्योने हयेगु ज्या माओवादीं हे यानाच्वंगु दु धइगु खँ नं वय्कलं कनादिल । छगू इलय् वय्कः माओवादी पार्टीया समर्थनं हे उपराष्ट्रपति पदय् उम्मेदवार जुइदुगु खः । न्ह्यखुदँ उमेर दयेधुंकाः नं उलिहे स्वस्थ, यइपुसे व फुर्ति दुम्ह मय्जु शान्ता श्रेष्ठया साहित्यपाखें नं उलि हे रुचि दु । वयकलं च्वयादीगु कृतित मध्ये "सारङ्गीमा नअटाएको सुर", "कविता संग्रह", "बोलाएँ बिहानी मैले", "आत्मसंस्मरण", "तेत्तीस पुतली", "संस्मरण", "खाली हात" आदि खः । देशय् राजनीतिक ह्यूपाः हयेगु लागिं न्हापांनिसें हे मिस्तय्सं योगदान वियावयाच्वंगु दु । छम्ह मिसाया चेतना स्तर थकाये फत धाःसा फुक्क परिवार हे चेतनास्तर विकास जुइगु धइगु विचाः तयादि उकिं मिसातय्त सचेत यायेगु कुतः फुक्क थासं जुइमाःगु धयादी । नेवाः समुदायाम्ह छम्ह मिसा जुयाः निस्वार्थ भावं देय्, समाज व मिस्तय्गु अधिकार उत्थानया नितिं थःगु जीवन अर्पण यानादीम्ह मय्जु शान्ता श्रेष्ठया त्याग व योगदानयात झीसं अनुकरण यानाः वनेफःसा यक्व बांलाइ ।
न्ह्यब्वःम्ह - मधु श्रेष्ठ

More Stories Like this