हानं मेगु छगू सहमति

सानुराजा शाक्य

शंका उपशंकाया दथुइ आखिरय् संविधानसभाया आयु मेगु स्वला तन। यक्व हे घम्साघम्सी सर्त, धम्की, घुर्की न्यंकाः थ्व सर्त पूमवन धाःसा संविधानसभाया ई तनेत संशोधन विधेयकया विरोध यायेगु, संशोधन विधेयक हे टेबुल याके मबीगु घटनात संविधानसभाय् छुं ई निसें गुकथं जुयाच्वंगु खः मनूतय् आशंका गनं संविधानसभाया ई तनी हे मखुत ला धकाः तकं जुइधुंकूगु खः। यदि संविधानसभाया ई तने मफुत धाःसा उकिं पिदनीगु राजनीतिक द्वन्द्वं मुलुकयात गुखेपाखे यंकी धकाः चिन्तित जुल। संविधानसभाया ई फुइगु न्हि जेठ १४ या बहनी तक नं दलत थःथःगु अडानय् दनी धइगु समाचारं संविधानसभाया ई आखिरय् तनी हे मखुत धकाः च्वंगु खः। तर स्वंगू दलतय् दथुइ जेठ १४ गते भूतं जा नइगु ई चान्हसिया १२ बजे तिनि कांग्रेस व एकीकृत माओवादी दथुइ खँ मिले जुइ थें च्वन। उगु मिले जुइत्यंगु खँय् प्रधानमन्त्रीया राजीनामाया खँ स्वयां नं शान्ति प्रक्रियाया बारे हे अप्वः खँ दुगु खः। तर समाचारय् वः कथं प्रधानमन्त्रीया राजीनामाया खँ दुमथ्यायेवं प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालया पार्टी नेकपा एमालेया हे नेतात माधव नेपाल, खड्ग ओली, विष्णु पौडेल व ईश्वर पोखरेल संविधानसभा परिसर त्वःताः पिहां वन। वय्कःपिं वास्तवय् थःगु हे दलया प्रधानमन्त्रीं राजीनामा बीमाःगु खँ सहमतिया बुँदाय् दुमथ्याःगुलिं तम्वयेकाः पिहां वंगु जुयाच्वन। सहमति जुइत्यंगु इलय् सायद वय्कःपिनि हे कुतलं चान्हय् मधेसी मोर्चा प्रधानमन्त्रीया राजीनामा व सेनाय् झिद्वः मधेसीत दुकायेमाःगु सर्त तयाः सहमति पनाबिल। मधेसी मोर्चाया पंगः ज्यंकेत मेगु स्वंगू प्यंगू घौ कायेवं जेठ १४ या चान्हसिया १२ बजे दुने जुइमाःगु संविधानसभाया आयु तनेगु संशोधन जेठ १५ गते सुथसिया न्याताः इलय् तिनि जुइफत। थ्व ई तनेगु ज्या धुंकाः थीथी कथंया विवादत ब्वलनीगु पक्का धइथें खने दयावःगु दु ।

न्हापांगु विवाद संविधानसभाया ई स्वलाया नितिं तनेगु अन्तरिम संविधान ला संशोधन जुल तर थ्व संशोधन जेठ १४ दुने हे जुइमाःगु खः कि जेठ १५ गते जूसां जिउगु खः? संविधानसभाया आयु फुइधुंकाः जूगु संशोधन अवैधानिक जुल धकाः छथ्वः वकिलत सर्वोच्च अदालतय् मुद्दा मामिलाय् वनी जुइ। यदि संविधानसभाया आयु अन्तरिम संविधानया धारा ६४ कथं मफुइगु खःसा छु संविधानसभाया आयु तनेगु ज्या गबलय् स्वंगू प्यंगू दलतय् दथुइ सहमति जुइ उबलय् याये जिउगु जुल ला? संशोधन जेठ १४ गते मयासे जेठ १५ गते नं याये जिउगु खःसा मेगु लच्छि लिपा वा निला लिपा नं संविधानसभाया आयु तनेगु विधेयक संशोधन याये जिउगु नजिर स्थापित यायेफु। गुकिं यानाः थौं संविधानसभाया आयु तनेगु संशोधन विधयेक जेठ १४ दुने मयासे मेबलय् नं याये जिउ धइगु जुइफु। थ्व सवालय् कानुनी वहस वइगु सम्भावना यक्व दु ।

अन्तरिम संविधान संशोधन यानाः संविधानसभाया आयु मेगु स्वला तनेत स्वंगू राजनीतिक दलत एकीकृत माओवादी, नेपाली कांग्रेस व नेकपा एमालेया स्वम्ह नायःतसें ल्हाःचिं तयाः न्यागू बुँदाया सहमति याःगु खः। थ्व न्यागू बुँदाया सहमति दुने शान्ति प्रक्रिया स्वलाया दुने पूवंकेगु मू सहमति खः। थुकी स्वलाया दुने माओवादी लडाकु सेनाया रिगुरपिङ यानाः समायोजनाय् वनीपिं व पुनर्स्थापनाय् वनीपिं माओवादी लडाकु सेना ब्वःथलेगु अनौपचारिक सहमति जूगु धकाः वःगु दु। क्यान्टोनमेन्टय् च्वंगु हतियार दुगु कन्टेनरया ताःचा नं विशेष समितियात बीगु अनौपचारिक सहमति थुकी दुथ्याः धकाः सहमति याःपिं नेतातसें धयाच्वंगु दु। थ्व ज्या स्वलाया दुने क्वचाःसा ला बां हे लाइगु खने दत तर क्वचाइ हे धकाः विश्वास याये थाय् मदु। छाय्कि शान्ति प्रक्रिया जक न्ह्याइगु संविधानया ज्या मन्ह्याइगु इलय् हानं नं गतिरोध पिदनी। खय्त ला न्हूगु संविधान सम्बन्धी खँ नं थ्व न्यागू बुँदाय् दुथ्याकातःगु दु। सहमति कथं स्वलाया दुने न्हूगु संविधानया मस्यौदा पित हयेगु धकाः सहमति याःगु खः। थुकी नं दलत गुलि तक ताःलाइ आः हे विश्वास याये थाय् मदु। गबलय् तक कार्यतालिका दयेकाः कार्यान्वयन याये फइ मखु थ्व न्यागू बुँदाया सहमति नं न्हापा न्हापा याःगु थीथी बुँदाया सहमतिया हविगतय् मवनी धाये मफु। विशेष यानाः झिगू बुँदाया सर्त तयाच्वंम्ह नेपाली कांग्रेसं आखिरय् सहमति याःबलय् उमिगु अडानकथं प्रतिविम्बित गनं मजू धकाः आलोचना याइपिं यक्व पिदनी ।

मधेसी दलतय्त ह्ययेकेत सहमतिइ मेगु छगू बुँदा नं दुथ्याकातःगु दु, व खः नेपाली सेनाया समावेशीकरण यायेगु। थ्व नं स्वलाया दुने हे यायेगु खःकि मात्र सहमति जक खः, स्पष्ट मजू। झिद्वः मधेसीतय्त सेनाय् दुतिनेमाःगु उमिगु माग फगत प्रधानमन्त्रीया राजीनामा नं दुथ्याकेगु घुर्की स्वयां अप्वः मेगु छुं मखुत ।

मेगु छगू विवादास्पद सहमति नम्बर ५ खः - राष्ट्रिय सरकार नीस्वनेत प्रधानमन्त्रीं राजीनामा बियाः मार्ग प्रशस्त यायेगु। थ्व बुँदा विशेष यानाः माधव-खड्ग ओलीपिनि इन्ट्रेष्टय् मधेसी दलतय् दवावय् दुथ्याइगु धकाः पिदनाच्वंगु दु। थुकी नं नेपाली कांग्रेसया रामचन्द्र पौडेलया तुषं ज्या याःगु स्पष्ट जू। थ्व राजीनामा गबले बीगु धइगु खँ दकलय् विवाद जुइगु विषय खः। नेपाली कांग्रेसया नेता रामचन्द्र पौडेलं प्रधानमन्त्रीया राजीनामा तत्काल हे यायेगु सहमति जूगु दु धयाच्वंगु दुसा थ्व सहमतिइ हस्ताक्षर याःम्ह नेकपा एमालेया नायः व प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालं गबलय् राष्ट्रिय सहमतिया सरकारया खाका स्पष्ट जुइ उबलय् तिनि राजीनामा बीगु सहमति जूगु खः धकाः प्रतिक्रिया बिउगु दु। नापं स्वलाया दुने शान्ति प्रक्रियाया ज्या न्ह्याकेगु ज्या न्हूगु सरकारया नेतृत्वं याइ धकाः रामचन्द्र पौडेलं प्रतिक्रिया बिउगु दुसा प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालं थःगु हे नेतृत्वय् थ्व ज्या जुइ धकाः प्रतिक्रिया बिउगु दु। थुकिं नं क्यं सहमतिया मसि हे गने मलाःनि सहमति यानावःपिं नेतातय् खँ पायेधुंकल। उकिं मेगु स्वला दुने नं शान्ति प्रक्रियाया ज्या न्ह्याकेगु स्वयां प्रधानमन्त्रीं राजीनामा बीगु कि मबीगु धइगु पुलांगु हे बहसय् दलतय् ई फुइगु पक्कापक्की जुयाः हानं छकः न्यागू बुँदा अलपत्र जुइगु आशंका दु ।

More Stories Like this