जनकार्वाही हानं न्ह्यायेफु

कुसुम पराजुली

वर्तमान नेपाःया राजनीतिक परिस्थिति तसकं अस्थीर व संक्रमण काल दथुं न्ह्याः वनाच्वंगु दु । संक्रमणकाल ताःहाकः यायेत छुं शक्ति लगय् जुयाच्वंगु दु । थौं तक्क राज्य व्यवस्थां लवः कयाः वयाच्वंपिसं यथास्थिति कायम यानातयेत स्वइगु स्वभाविक खः । थथ्य धायेवलय् पुलांपिं पञ्चत व जुजुवादीत थारान्हुइफु । संसदवादीत मध्ये नं छगू पुचलं उकथंहे फाइदा काःगु हे खः । थ्व यथार्थयात स्वीकार यायेगु इमिगु नं कर्तव्य खः । वर्गिय समाजय् याउँक सत्ता लःल्हाइमखु । ७ सालनिसें न्ह्यानावःगु सत्ताया थुगु लराईलय् जनता थौं तक्क त्याःगु मदु । राजतन्त्रयात जक सराः वियाः थौंया राजनीतिक पंगः चिलावनी मखु । राजतन्त्र लित हयेत स्वइपिसं नं थुगु समस्यायात ज्यंके फैमखु । थ्व वाहेक राजतन्त्रविहिन यथास्थितिं नं देय्यात निकास वीफैमखु । थ्व झी सकसिगुं यथार्थ खः । थुकियात सम्वोधन मयाकं सुनांनं षडयन्त्रया भरय् राज्य न्ह्याकेत स्वयेगु मूर्खता व निकास वाहेक मेगु छुं जुइमखु । नेपाःमि सकस्यां स्यू कि क्रान्तिकारी कम्युनिष्टतय्सं धाःथें थौंहे जनवादी गणतन्त्र नेपाः दयेकेगु स्थिति मदु व पुलांगु राज्य प्रणालीइ डुवय् जुइगु अवस्था नं मदु । पुलांगु राज्य प्रणालीइ दुवय् जुयावःपिं संसदवादी पार्टीतय्सं क्रान्तिकारीतय्त फोहरी राजनीतिइ अलमलय् जुया च्वनेमाः धकाः कामना यानाच्वंगु दु ।

थौं तक्कया राज्य व्यवस्था धयागु मेपिनिगु हाहालय् चलय् जुइगु व्यवस्था खः । राजतन्त्र व संसदीय कालय् उज्वःगु हे ढंगं राज्य सत्ता न्ह्याना वल । वहे व्यवस्थाया थौया हिमायतीपिन्सं थौं नं अथ्यहे यानाः शासन सत्ता चलय् जुइमा धाइ । क्रान्तिकारी शक्तितय्सं अथ्य मयाकेत स्वयाच्वंगु दु । थ्वहे खँय् आः राजनीतिक टकराव जुयाच्वंगु दु । एकीकृत माओवादीया ज्याखँ खंपिसं गुलिस्यां ला वयागु पुलांगु राज्यसत्ता मानय् मयाःगु खँयात पचय् यायेफयाच्वंगु मदु । जनतां नापं उज्वःगु राज्य व्यवस्था मयः धकाः आन्दोलन याःगु प्यदँ न्यादँ दयेधुंकूगु दु । जनयुद्धया खँ ल्हायेगुहे त्वःते उकिया महत्वयात मथुइकूपिं व थुयाः नं मथू पह छु याइपिन्त नं छक्वः त्वःते । कथित जनआन्दोलनया नेतृत्वय् याःगु ढोंगं याइपिन्त जनतां न्यनी तिनि, छु संसदीय व्यवस्थाया थें राजनीतिक अस्थीरता मच्चय् यायेत ०६२/०६३ या जनआन्दोलन जूगु खः ला ?

संक्रमण काल ताःहाकः यानाः हानं जनताया पक्षय् संविधान दयेके मवीत व शान्तिप्रकृयायात टुङ्गोय् थ्यंकेत छगू शान्ति आःनं नेपालय् कृयाशील दु । गुकिं नेपाःयात न्हूगु उपनिवेश दयेकेत स्वयाच्वंगु दु, वयागुहे भरोसाय् थनया छुं राजनीतिक शक्तितय्सं परिवर्तनया वेगयात पनेत स्वयाच्वंगु दु । इमिसं राजनीतिक अस्थीरता न्ह्यावलें दयांच्वनेमाः धकाः धाइ । थुइकाः वा थुइकं झी राजनीतिज्ञतय्गु म्ये नवयायेगु आवश्यकता कथं चाःचाःहिली । नेपाःयात न्ह्यावलें विदेशीया वजार दयेकाः थःगु अधिनय् तयातयेत स्वइपिं तत्वतय्सं नेपाली ख्वाःपाः दयेकूगु दु । उकियात राजनीतिक भाषाय् दलाल नोकरशाही धायेगु याइ । झीपिं नेपाःमितय्गु प्रधान अन्तर विरोध वहे वर्ग याके दु । थौंया राजनीतिक भाषाय् धायेगु खःसा खास यानाः भारतीय राजनीतिक, आर्थिक, हस्तक्षेपं नेपाःमित प्रतावित जूगु दु । उज्वःगु हस्तक्षेप व आर्थिक, राजनीतिक शोषणं देय्यात मुक्त यायेगु थौंया न्हापांगु दायित्व खः ।

आः परम्परावादी राजनीतिक शक्तिइतय्सं माओवादीयात संक्रमणकाल ताःहाय्काः अस्थिरता निम्तय्यात धैगु द्वपं व्यूगु दु । थ्व द्वपं गुलित सत्य ? व क्वछीगु जिम्मा नेपाःमि जनतायात विइ । तर ०६२/०६३ या राज्य क्रान्ति तक्क धाये फुगु संसदवादीतय्सं राजतन्त्र वाहेक फुक्क खँ यथास्थितिइ तयेत स्वयेगु नियतय् शंका यायेगु थाय् दु । जनतां आमूल परिवर्तन ययेकूगु दु । जनयुद्धया मर्म व मूल्ययात थुइकेगु खःसा वर्तमान मात्रात्मक सुधारया नितिं जक झिद्वः नेपाली जनतां वलिदानी व्यूगु मखु । छु व त्याग व वलिदानयात अवमूल्यन यानाः जनतां तायाक च्वनाच्वंपिसं धाःथे पुलांगु संसदीय राज्य सत्ताया नितिं सम्झौता यायेफु । दसौं हजारया बलिदानी छु छम्ह सामन्त व शोषकया नितिं खः ला ? थ्व खँ नेपाली कांग्रेसया इमान्दार व्यक्तिपिसं थुइकेमाः । कांग्रेसय् व नैतिकता मदु धकाः म्होनिं थःयात कम्युनिष्ट धायेत मत्वःतूपिन्सं थुइकेगु जरुरी दु । नेपाली जनता पित्याः नाङ्गा खः, शिक्षा व अन्याः, अत्याचारं पिडित खः । शोषण व पक्षयातं प्रताडित खः, वास्तविक मानव अधिकारं वञ्चित खः । उकिया अन्त्यया नितिं जनयुद्ध व जनआन्दोलन जूगु मखु ? जनताया उगु माग गुलि पू वन ? लिसः दु, कांग्रेस-एमालेया नेतातय्के ?

माओवादी नं लोमंकूगु ला मदु ? आः नं जनतां वहे खँयात कयाः वारम्वार आन्दोलन व क्रान्ति याये म्वालेमा, धकाः झीसं धया वयागु मखुला ? छाय् लोमंकेगु उगु वचंत ? सत्ता व मेचय् थ्यनेगुतुं उगु खँत लोमंके ज्यूला ? अले छाय् किचलो पिकागु दु, उगु जाली फटाहातय्सं ? जनतां इमिगु उज्वःगु गतिविधियात जक स्वयाच्वंगु दु व माल धाःसा मल्यंकेगु खः । वहे कारणं परम्परावादी राजनीतिक दलया नेतात जनतां सतके च्वनेगु अभ्यास यायेमाः । अन्यथा, जनकारवाही हानं नं न्ह्याकेफु । विदेशीया हितयात जक ग्वाहालि यायेगु प्रवृत्तियात झीसंहे निरुत्साहित यायां यंकेमाः ।

More Stories Like this