निघौया दुने संविधान च्वयेफु
भगतदास श्रेष्ठ
आः वयेत्यंगु २०६८ जेष्ठ १४ गते दुने सुंपाखें, गनं हे न्हू संविधान दयेके फइगु खँ पित मवये धुंकूगु अतिकं नाजुक अवस्था अले सरकारपाखें नं अनेक मूमू व्यक्तित्वपिंसं न्हूगु संविधान दयेकेत मूमू खाका (ड्राफ्ट मस्यौदा) जक तयार यानाः मेगु खुलाया दुने जक न्हूगु संविधान पित बी फइगु खँ अनेक मिडियां बियाच्वंगु इलय् कान्तिपुर पत्रिकाया वंगु ३० वैशाखय् संविधानसभाया म्याद मेगु दछिया निंतिं तनेत निक्वःगु औपचारिक प्रस्ताव संविधान संशोधन विधेयक संसद सचिवालयय् दर्ता याकूगु खँ पित हःगु दु।थ्व खं थ्व पत्रिकायात अतिकं मर्माहत यात। व थः नं विशुद्ध सचेत चिन्तनशील व संवेदनशील नेपाःमि जूगुलिं देय् व जनता प्रतिया कल्याणया निंतिं थःगु सः नं थ्वयेकेगु अतिकं आवश्यक तायेकल।
थ्व पत्रिकां थ्व स्वयां दछि न्ह्यः इलय् हे न्हूगु संविधान निर्माण याये मफुत धाःसा थुकिं वइगु आपालं ग्यानापुगु अकल्पनीय ल्वय्त जनतां फये मालीगु खँ (थुलि तक कि देय् हे असफल जुयाः मेमेगु देशं त्ययेकाः अतिकं दुःख सी मालीगु) 'सन्ध्या टाइम्स' व 'नयाँ प्रकाश' वाःपती पिदनेधुंकूगु दु। आखिरय् चान्हय् हे म्याद तनाः (दछिया निंतिं) वयेत्यंगु ल्वय्यात ह्वाना छ्वःगु सकसिनं सिउगु हे खँ जुल। व दछि म्याद नं थीथी कचवं पिदनाः संविधान इलय् हे पित मवइगु जुल। थ्व विषयय् थ्व पत्रिका दुने दुचायेक दुहां वनाः बिचाः याना स्वःबलय् निघौ दुने हे संविधान (संक्षिप्त संविधान) दयेके फइगु वाःचायेकल ।
उकिं क्वय् च्वया थें ज्या बांलाक न्ह्याका यंके फत धाःसा अवश्य नं ईया दुने हे संविधान दयेके फइगु खँय् शंका मदु।
१) वंगु २०४७ सालय् पिदंगु संविधानयात विश्वया सर्वश्रेष्ठ संविधान खः धकाः पित बिउगुलिं लुमधनाः माओवादीया जन्म जुल। अले वंगु २०५२ सालंनिसें जनयुद्ध शुरु जुयाः झिद्वलं मल्याक्क जनतां ज्यान पानाः लिपा जन आन्दोलन नं सफल जुसेंलि न्हूगु हे संविधान दयेकेकथं संविधानसभाया निर्वाचनं वःगु लिच्वलं लिपाया अन्तरिम संविधानय् ब्वया तःकथं संघीयता, गणतन्त्र, धर्म निरपेक्षता आदि खँ दुथ्याकेगु,
२) मेमेगु मिले यायां यंके मानिगु खँतय्त लिपा लिपा मिले यानाः जिउकथं निगू थाय् (वाधा अड्काउ) या व्यवस्था यानाः संविधानय् न्ह्यंके जीकथं प्रावधान तयेगु,
अथे हे संयुक्त राष्ट्र अमेरिकाय् व भारतय् संविधान वयेधुंकाः नं सलंसःक्वः ई�ब्यः स्वयाः संशोधन जुइ धुंकाः नं संविधान धाःसा गथे खः अथे हे धस्वानाच्वने फयाच्वन।
२) स्वायत्त राज्य घोषणाया खँ तयेबलय् नापं आत्मनिर्णयया अधिकार बीबलय् छुं हे कथं राष्ट्र कुचा मदलीकथंया खँ अनिवार्य प्रावधान तयेगु, उकिया निंतिं केन्द्रीय सरकारयात विशेष अधिकार बीगु यायेगु,
३) उकथंया संविधान दयेकेत मदयेक मगाःगु संविधानसभा चुनावय् समर्थन कायेत न्हूगु दिल्ली जूगु १२ बुँदे सम्झौताया समर्थन सही तसें राष्ट्रया अस्तित्व सुरक्षाया निंतिं सकल सभासदपिंसं समर्थन मयासे मगाःगु वातावरण हयेगु आदि ।
आः वयाः व्यक्ति व्यक्ति, पार्टी पार्टीया जक मखुसे राष्ट्रया अस्तित्व थ्यंकया अतिकं संवेदनशील न्ह्यसः दंगुलिं सकल राष्ट्रवादीत फुक्क च्वनाः समस्या छिंकेगु याना यंके फत धाःसा निघौ दुने हे संक्षिप्त संविधान तयार जुइ। अथे मखु थीथी कथंया त्वहः चिनाः संविधानसभाया म्याद जक तनावं वनेगु जक खःसा व इलय् हे संविधान दयेके मफुत धाःसा अकल्पनीय दुर्भाग्य फयाः द्वलंद्वःदँ तक नं संविधान दयेके मफया वनी। गुगु संभव हे मदु ।
More Stories Like this
जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपाप्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया