बौद्ध दर्शन खः, धर्म मखु

अमीर ताम्रकार

विश्वय् गुलिनं धर्मत दु उकिया प्रवर्तक छम्ह मखु छम्ह मनूहे खः । लिसें प्रत्येक धर्म प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष द्यः नाप स्वाकातःगु दु । हिन्दु धर्मय् गुलिनं जुइ । धायेत ला हिन्दु धर्मय् ३३ करोड द्यः दु धाइ । तर व्यवहारय् थौं तक्क सुंनं हिन्दुधर्मया धर्मगुरुपिसं ३३ करोड द्यःतय्गु नां कयाः ल्याखानाः क्यने फूगु मदु । कृश्चियन धर्मया प्रवर्तक जेसस क्राइष्टं थःयात द्यःमधाःसां द्यःया काय् वा प्रतिनिधिया रुपय् थःयात न्ह्यब्वल । पञ्जावीतय् गुरु नानक व जेन धर्मया महावीरं नं उगुहे कथं थःपिन्त न्ह्यब्वल । तर वुद्धधर्म वा बौद्ध धर्मय् गौतम बुद्धं थःयात द्यःया काय् वा प्रतिनिधिकथं न्हय्ब्वयेगु ज्या मयाः । मनू मात्रया दुःख कष्टं मुक्त यायेगु निति वुद्धत्व प्राप्त यानाः निर्वाणया लँपू क्यन ।

हरेक धर्मनाप द्यःयात स्वाकेगु व वहे द्यःया गुणगान यायेगु मनूया जीवनया उदेश्य खः धकाः धायेत स्वइगु इलय् थौं स्वयाः २५५५ दँ न्ह्यः जन्मय् जूम्ह गौतमबुद्धं जीवनयात द्यःया पञ्जां मुक्त यायेगु प्रगतिशील विचाः खः । छुंनं धार्मिक सफूयात मिखा तिस्सिनाः विश्वास यायेमते धयागु वुद्धया सन्देशय् धर्म प्रति अविश्वास थ्यंक मखुसां मिखा तिस्सिनाः विश्वास याये मते धाःगुहे क्रान्तिकारी विचाः खः । थौं स्वयाः नीन्यासःत्या दँ न्ह्यः उलि जक धायेगु नं महानता खः । तर वुद्धया पञ्चशील, अष्टशील वा भिक्षुतय्सं पालन याइगु नीन्यागू शिल पालना याइपिसं वुद्ध धाःगु उगु विचारय् मन्थन यायेगु पल्सा वुद्धयातहे द्यःयानाः स्वां सिन्हलं पुज्याना विल । वुद्धयात मूर्ति दयेकाः मन्दिर दुने स्वथना विल । बुद्धं धाःगु महानतम खँय् गहन चिन्तन मनन यायेगु पल्सा छगू देशय् छम्ह जुजुया बाखनय् लिकुंका विल । वुद्ध धर्म नं मेमेगु धर्मया झ्वलय् तयाः केवल पुज्यायेगु विषयवस्तुइ सीमित यानाविल ।

प्रत्येक दँय् स्वांया पुन्हि वइ, थःयात वुद्ध धर्मया अनुयाइ धकाः छाति फुलय् यानाः वुद्ध धर्मया ध्वांय् ब्वयेकी, वुद्धया तस्विर ब्वइ, मलाः मलाः धायेक नं भिक्षुत सःता हयाः बुद्ध पुजा याकी, धर्म देशना वीकी । तर कन्हय् खुन्हु जुलकि छिमेकीया कुँ खिनी, दाजुया अंश किजां नयेगु, करपिनिगु सम्पत्ति हत्पय्, समाजय् म्वाःमदुगु खँ ल्हानाः छम्हय्सित मेम्ह नाप ल्वाकेगु लगायत ज्यां नेवाःतय्त फुर्सद मदु । वुद्ध धर्मय् लगय् जुयाच्वंपिं अप्वः मनूतय्गु दैनिक ज्याखँहे थुज्वःगु । इमित न पञ्चशीलनाप मतलव दु, नत अष्टशीलनाप । बुद्धं धाःगु छुंनं खँ इमिगु मानसपटलय् मदु, मथ्याः । केवल समाजयात अष्टव्यस्त यायेगु, भद्रगोल यायेगु दिनचर्चाय् व्यस्त, मस्त । वौद्ध धर्मया प्राराम्भ वा शुरुवातहे पुलांगु परम्परा, पुलांगु धार्मिक मूल्य मान्यता व ब्राम्हणवादया विरुद्ध खः । पुलांगु धार्मिक सफूतिइ च्वया तःगु पुरोहितवादया विरुद्ध छगू आक्रोश खः, छगू विद्रोह खः । मनू परम्परा व सनातन धर्मया ल्यू ल्यू वनेमज्यू । दकले न्हापां विचाः या, उकिं मानवीय जीवनयात छु विल व छु वियाच्वन ? मूल्यांकन याः अन्वेषण या । मनूया जीवनयात छुं प्रतिफल वियाच्वंसा नालाका मखुसा त्वःता व्यु धाइ । तर वौद्ध धर्मया अनुयासीतय्सं उगुकथं विचार विमशेय ब्वति कया शत्यया अन्वेषण यायेगु पल्सा चुपचाप अनुसरण यायेगु परम्पराया जक पालना यायेगु वाहेक उखेंथुखें स्वयेगु तकं कष्ट मयाः, यायेगु आवश्यकता मतायेकू । बुद्ध या सन्देश जीवनया नालाः व्यवहारय् छ्यलेगु पल्सा देकुतिइ तयातःगु द्यःतय्गु तस्विर नापं तयाः न्हिं छक्वः पुज्यानाः थःयात महान तायेकेगु वाहेक मेगु छुं मदु । थुकिया अर्थ खः वुद्धयात नं मेमेगु धर्म व धर्म गुरुपिनिगु झ्वलय् झ्वः छुकाः द्यः याना पुज्याना वीगु वाहेक मेगु छुं मखु । वुद्धया सन्देशयात छगू दर्शन छगू विचारधारा कथं मखु, राम, कृष्ण, विष्णुथें हिन्दु धर्मया द्यःतय्गु झ्वलय् थनाः मात्रै पुज्यानावीगु वाहेक मेगु छुंहे थप आकर्षणया विषय मखुत ।

वुद्धयात महामानव धाःसां मानवया मिखां कम व द्यःया इश्वरया मिखां खप्वः स्वयेगु याः । उकिंहे जुइ विश्वय् थौं राम, कृष्ण, विष्णुया उलि मूर्ति मखदखु, गुलि गौतम वुद्धयागु दु । वुद्धया सन्देश मानवीय जीवनय् तःधंगु महत्व दु । मनूया जीवनय् गौतम वुद्धया सन्देशयात लागू यायेफत धाःसा यक्कों सुख व शान्तिया अनुभूति यायेफै धाइ । करपिन्त अहित जुइगु सुनां गवलें ज्या मयात धाःसा मनूतय्सं म्वाःमदुगु द्वन्द्व व संघर्षं मुक्त जुइफै । पञ्चशीलया आधारय् छगू देशं मेगु देशनाप स्वापू वांलाकाः वन धाःसा नं यक्कों सीमा विवादया अन्त्य जुइ । तर व्यवहारय् थ्व खँ म्होहे जक लागू जुइ व छम्हय्स्यां मेम्हय्सिगु व छगू देशं मेगु देशयात उपनिवेश दयेकेत याइगु कुतलं वैमनश्यता माध्यमं शत्रुता अप्वइगु खः । वुद्ध धर्मयात म्हसीकाः धात्थेंम्ह भक्त जूपिं गुलि दु ? थःयात वुद्ध धर्मया अनुयायी धाइपिं न्याम्ह व्यक्तियाके न्यँसा इमिगु लिसः छगूहे जुइमखु, न्यागूहे जुइ । थुकिया अर्थ वुद्ध धर्मया वारे मनूत स्पष्ट मदु, थुइकेगुली समस्या दु । अथ्य धयागु वुद्धधर्म सम्वन्धी मनूतय्के यक्को भ्रमत दनि । वुद्ध धर्मप्रति मिखा तिस्सिना विश्वास यायेगु स्वयाः विश्वासया आवश्यक आधारत छु खः धयागु मथुइकू तले मेमेगु अन्धविश्वासय् लिधनाच्वंगु धर्मया हुलय् बुद्ध दर्शनयातनं दुथ्याकेगु जुइ ।

धर्म धालकिहे द्यः राक्षस, स्वर्ग नर्कं मुक्त जुइमखु । उकिं धर्म प्रतिया थुगु सोचहे गलत खः । वुद्ध धर्मय् थुज्वःगु विश्वासयात थाय् मदु । तर धर्मय् दुहां वःगु स्वंगू धारं थुज्वःगु विश्वासयात नं थाय् वीगु यानाहयेवं वुद्ध धर्म मेमेगु पुलांगु व सनातन धर्मयाहे झ्वलय् झ्वः छुकेगु कुतः जुइवं बुद्ध धर्म अज्ज भ्रम व विवादय् तक्यंगु दु । वुद्धया पालय् थेरवाद अर्थात हिनयानया अस्तित्व दुगु खः । आः वयाः थुकी महायान व वज्रयानया प्रवेश जुइवं वुद्ध धर्मप्रति भ्रम वीगु ज्या जूगु दु । थ्व स्वंगूयात नं बुद्धधर्मय् दुथ्याकेगु धयागु वुद्ध धर्मयात नं सनातन व पुलांगु धर्मया ल्यूल्यू यंकेगु खःसा वुद्ध धर्म वुद्धया दर्शन कथं मखु सनातन धर्मकथं लिकुनीगु खनेदु । थौं स्वंगू धार वा वादयात कयेच्यात कन्हे वनाः हानं मेगु धार वा वाद वल धायेवं उकियात नं कयेच्याइवलय् वुद्धया वास्तविक दर्शन वा विचाः न्हिनय्हे मत च्याकाः मालेमालीगु अवस्था मवइमखु । उकिं धर्मया नामय् वःगु धार वा वादयात स्वथनेगु पल्सा वास्तविकतां छु खः ? वुद्धया विचाः छु खः ? कयेच्यायेगु वा त्वःतेगु पाखे वनेमाः । मखुसा वुद्धया दर्शनयात ध्याक्वय् लाकाः ब्राम्हणवादयाहे मेगु कचा मजुइ धकाः धायेफैमखु । वज्रयान वुद्धया दर्शन नाप मखु, हिन्दुधर्म नाप जक ज्वः लाः । अथ्यहे महायान धार्मिक आस्थात वुद्धया दर्शन नाप तापाक्क नं स्वापू मदु । उकिं वुद्ध धर्मयात दर्शनकथं शुद्ध व सहीरुपं न्ह्यःने यंकेत स्वयेमाः । मखुसा थुकिं यक्कों भ्रमत वी, विवादत जन्मय् याइ । वुद्धया विचाःयात दर्शनकथंहे न्ह्यःने यंकेमाः । नकि महायान व वज्रयानकथं धर्मया रुपं ! वौद्ध दर्शन खः दर्शनकथं हे न्ह्यःने यंकेमाः । वौद्ध धर्म मखु, द्यःयानाः पुज्यायेत ।

More Stories Like this