जःधुं अझ नं मानि



सारासा

"जःधुं"-नेवाःतय् थीथी सम्पदा मध्ये छगू खः। थौंकन्हय्यापिं ल्यासेल्याय्म्हतय्सं त्वाःत्वालय् जःधुं खंसां थ्व छु, थ्व छु यायेत तया तःगु धयागु जिज्ञासा तक नं तःपिं म्हो। जःधुं धयागु खँग्वः न्यनकि अथे धयागु छु धकाः न्यनी ।

जःधुं, खास यानाः मनूत वये-वने याइगु थासय् लँजुवाःतय् लः त्वने प्याःचाइबलय् लः त्वने दयेमा धकाः तया तइगु खः धका कने मालेधुंकल। नापं मनूत देइके वनाः चिपं थियाः वयेमाःथाय् लः त्वनेत व ल्हाः सिलेत नं तयातइगुलिं थ्व ततःधंपिं द्यः दुगु थासय् नं तया तइ। थौंकन्हय् जःधुंया प्रयोग म्हो जुया वनाच्वंगु दु। प्रयोग म्हो जूगुलिं त्वाःत्वालय् च्वंगु जःधुंत स्यनाः, दुनाः, न्हना वनाच्वंगु खनेदु। छथाय् निथाय् त्वःताः अप्वः थासय् ख्यले मदयाः झ्वातां दनाच्वंगु जःधुंया आवश्यकता न्यंकनं मजूसां हालय् हे तिनि थ्व मनुखं छगू थासय् जःधुंया आवश्यक महसूस यात ।

अथे धयागु जःधुं मालेगु झ्वलय् थ्वहे वालय् तिनि येँय् मरुसतलं भिंद्यःत्वाःपाखे स्वयाः वनाच्वनाबलय् मरुत्वाः वडा नं. २० खवय्पाखे च्वंगु छगः तग्वःगु तुयूगु चीभाःया फलय् छगः चाघलय् लः तयाः उकी त्वपुया तःगु पुसाया द्यःने प्लाष्टिकया जग छगः तया तःगु खन। उखेपाखे वनेबलय् तःदँ न्ह्यवंनिसें खनाच्वंगु उगु चाघःया फोटो छपाः निपाः कायेधुंकाः छम्ह मिजंम्ह मनुखं जगय् च्वंगु लः त्वन। पलख जायेकाः हानं मेपिं मिसात वयाः त्वन। थथे ४/५ मिनेटया दुने चाघलय् च्वंगु लः त्वंपिं तःम्हमछि हे खना। गामय् वनेबलय् जक खनीगु थज्याःगु चाघः थन नं खंबलय् थ्व नं छगू कथंया जःधुं हे खः धयागु मतिइ वल। मनूतय्सं लः त्वंगु फोटो कयाच्वँच्वं अन नापसं च्वंगु निगः ल्वहंया दथुइ बाय् ल्वहंयागु छगः थल खन। थलया न्ह्यःने भ्वं-भिं वांछ्या तःगुलिं वयागु पूवंक रुप खने मदु। भ्वं चीका स्वयाबलय् सिल-व ला जःधुंयागु लः थल खनिं। उगु लः थल खंबलय् न्हापा अन जःधुं दु धयागु न्हाय्कनय् थें यच्चुक सीदत। जःधुं दुथाय् उकी लः थनेत तुं नं दइ। थ्व कथं जःधुंया लिउनेसं तुं नं दु। व तुंथिं आः नं बांलाक हे लः वयाच्वंगु दु ।

अन च्वंगु लः दुगु चाघः व नापसं च्वंगु जःधुंया लः थल, अले वया लिउने च्वंगु लः वयाच्वंगु तुं खंबलय् स्यनाः, न्हनाः वनाच्वंगु उगु जःधुं हानं अनथाय् हे धस्वाके फत धाःसा चाघःयागु आवश्यक नं मजुल, नेवाःतय्गु मौलिक सम्पदा जःधुं नं संरक्षण जुइगु जुल धयागु मतिइ वल।
चाघलय् लः तयातइम्ह मनू सु धकाः सीके मास्ते वयाः अन च्वंपिं छम्ह मनूयाके न्यना। वय्कलं उकी लः तया तइम्ह हुं हे का धकाः क्यन। बाज्यःवंम्ह ग्वाय् ताःहाकःम्ह मनू खन। वय्कलं चाघलय् लः तयाः लँजुवाःतय्त त्वंकाच्वनागु खुदँ दत धाल, नापं वय्कःया नां असर्फी राय, छेँ बिहार, भारत। थन च्वनाच्वनागु ३० दँ दत धकाः कन। जिं वय्कःयात बाय् च्वंगु जःधुं क्यनाः छिसं चाघलय् लः तयाः लँजुवाःतय्त त्वंकाच्वंगु ज्या व थ्व जःधुंया ज्या वहे खः धकाः कना। वय्कलं जःधुं छु धयागु मसिउ। उकी छकः क्वथीक स्वत। उकी न्हापा त्वालय् च्वंम्हेसिनं न्या लहिउगु व चान्हय् दक्व न्या खुयायंकल धकाः कन। वय्कःयात छिसं नगरपालिकाया ग्वाहालि कयाः थ्व जःधुं दयेकल धाःसा चाघलय् लः तया च्वनेमाली मखु, थुकी जक लः तःसां गाइ धकाः कना। वय्कःयागु ख्वाः स्वयाबलय् "जि थनयाम्ह मनू मखु जिं धयां जी मखु" धयागु मतिइ दुगु खनेदु ।

थौंकन्हय् म्यूजियमय् तयेयंकूसां जिल धयाः हेबाय्चबाय् याके मालाच्वंम्ह जःधुं आः नं गनं गनं ख्यले दनिगु सीदत। स्वनिगःया मनूत आधुनिकताया लिउलिउ ब्वाँय्ब्वाँय् जुयाः थःगु सम्पदा, थःगु जीवन शैली, थःगु संस्कृति ल्वःमंका वनाच्वंगु दु। उकिसनं थौंकन्हय् पिनेयापिं मनूत लिहां वने म्वायेक थन हे च्वनेगु यानाः लय् हे द्वलंद्वः दुहां वयाच्वंगुलिं इमिगु कालुकालु सः व वालावाला मिनाच्वंगु लु खंखं झीपिं झुमिं यंकूपिं थें आताआता पातापाता जुयाच्वंगु दु। थज्याःगु इलय् उगु २० वडा कार्यालय अथवा स्थानीय मनूतय्सं उगु जःधुंयात हानं अन धस्वाकेगु यात धाःसा लँजुवाःतय्त सेवाः नं याये दइ, थःपिनिगु सम्पदा नं संरक्षण जुइ। थुखेपाखे अनयापिं मनूतय्गु ध्यान वनेमा धकाः थ्व च्वसु अनया मनूतय्त देछायागु जुल ।

More Stories Like this

जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपा
प्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया