न्हूगु संविधानया अपेक्षा

कृष्ण प्रजापति

सेना समायोजन, राज्य पुनर्संरचना व राज्यया स्वरुप थेंज्याःगु महत्वपूर्ण स्वंगू बुंदाय् सहमति कायम मजुइवं संविधानसभां न्हूगु संविधान तयार यायेत थप याःगु दछिया ई थ्वहे जेठ १४ गते फुइत्यंगु दु। आः थ्वहे बाःछि नीन्हुया दुने हे न्हूगु संविधा पित बीगु खः वा मस्यौदा जक पित बीगु नामय् रंग नं ढंगया दस्तावेज वयाः देशय् हाकनं द्वन्द्व शुरु जुइगु खः थ्व धाःसा स्वये ल्यं हे दनि। थौं झीगु न्ह्यःने शान्ति प्रक्रिया न्ह्यज्याये मफुगुलिं हे न्हूगु संविधान तयार यायेत पंगः दनाच्वंगु खः। न्हूगु संविधान तयार यायेगु जिम्मा कयाच्वंपिं राजनीतिक दलतय्सं नं आः हे न्हूगु संविधान तयार जुइगु जुल धकाः धाये फयाच्वंगु मदुनि। सेना समायोजनया खाका याकनं वइ धकाः माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डं सार्वजनिक रुपं धायधुंकूगुलिं थुखेपाखे छुं छुं ज्या जुयाच्वंगु खःला धइगु महसुस जुयाच्वंगु दु। तर थुकिया ठोस लिच्वः मवःतलेया लागिं आः हे छुं धाये फइगु स्थिति धाःसा मदु। अथे जुयाः नं सेना समायोजन व राज्य पुनर्संरचना थेंज्याःगु महत्वपूर्ण विषययात राजनीतिक पार्टीतय्सं क्वचायेके मफुगु खः ।

इलय् संविधान तयार यायेत थीथी दवाव समूहपाखें दवावमुलक ज्याझ्वःत नं शुरु जूगु दु। मिसा सांसदत आन्दोलनय् कुहां वयाच्वंगु दुसा पुलांपिं सांसदतय्सं संविधानसभा भवन न्ह्यःने अनसन च्वनाः इलय् संविधान पित बी माःगु माग यानाच्वंगु दु। संविधानसभां तयार याइगु संविधान उचित व जनमुखी मजुल धाःसा हाकनं नेपाली जनतां दुःख सी व आः हानं हानं नं प्रजातन्त्र व न्यायया लागिं आन्दोलन हे यायेमालीगु वातावरण मवयेकेगु निंतिं नं न्हूगु संविधान तयार यायेगु खँय् बिचाः याये मालाच्वंगु स्थिति दु। अथे जुयाः नं इलय् संविधान जारी यायेगु स्वयां उचित व जनमुखी संविधान तयार यानाः जारी यायेगु थौंया दकलय् महत्वपूर्ण सवाल जुयाच्वंगु दु। संविधान ला जारी यायेगु तर २०४६ सालय् दरवारं अलग्ग तयार याः थेंज्याःगु हे पूर्व तयारी संविधान जारी यायेगु खःसा निदँ स्वदँ तक संविधानसभाया ६०१ म्ह सभासद्तय्त माःसां म्वाःसां भत्ता नकाः किसि लही थें लहिना तयेगु बेकार खः ।

लिमलाः फमलाः न्हूगु संविधान तयार यायेत लगे जुइमाःगु व अन्तिम अवस्थाय् वयाः जूसां आपालं खँय् सहमति जुइधुंकूगु थ्व इलय् नं एमाले दुने धाःसा न्हूगु संविधान मखु कि न्हूगु सरकार तयार यायेत समीकरण बने जुयाच्वंगु दु। एमाले दुने च्वंपिं थीथी नेतातय् दथुइ थःथःगु असक्षमता त्वपुइगु निंतिं लांलां विवाद यानाः ई फ्यानाच्वंगु अवस्था दु। गृह मन्त्रालय आखिर माओवादीयात हे बी मालेवं माधव-ओली गुट पार्टी हे तछ्याये थें प्रस्तुत जुयाच्वंगु दु। माओवादी नेता कृष्णबहादुर महरा गृहमन्त्री जुइवं प्रधानमन्त्रीया निर्देशन कथं प्रहरीतय्गु सरुवायात पनाः आः हे विवादय् फये जुइधुंकूगु दु। थथे पार्टी दुने पार्टीया हैसियतं स्वयां शेरबहादुर देउवां अबलय् प्रधानमन्त्रीया हैसियतं पार्टीया विशेष भेलायात महाधिवेशनया रुप बियाः थःगु अलग्ग पार्टी घोषणा याः थें थौं प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालं नं छम्ह राजनीतिक पार्टीया अध्यक्षया ल्याखं मखु कि सरकार प्रमुखया हैसियतं अप्वः ज्या यानाच्वंगु खनेदु।
सत्तायात दुरुपयोग यानाः नेपाली जनताया ई यक्व कयाः व जनतायात आशं जक द्याकाः न्हूगु संविधान निर्माण जुइ मखु। वास्तवय् नेपाली जनताया हक अधिकार व कर्तब्य स्पष्ट यायेगु निंतिं हे न्हूगु संविधान तयार यायेमाःगु खः। तर आधारभूत आवश्यकतायात महसुस यानाः नं उकिया ग्यारेन्टी न्हूगु संविधानय् जुइग खः मखु अझ स्वये ल्यं दनि। पार्टी अध्यक्ष झलनाथ खनालं मेपिंके मन्यँसें वा पार्टी दुनेया वरिष्ठ नेतातय्के हे मन्यँसें सरकार प्रमुखया हैसियतं ल्ह्वनादीगु पलाःया बदला कायेत नं माओवादीयात गृहमन्त्री बी मजिउ धकाः ताः ई न्ह्यवंनिसें सः थ्वयेका वयाच्वंपिं माधव नेपाल व केपी ओलीपिंसं गृहमन्त्री माओवादीयात बीगु निर्णय याःगुलिं उकिया लागिं अध्यक्ष खनाल पार्टीं याइगु कारवाहीलय् लाइगु, प्रधानमन्त्रीपाखें लित सःतेगु व पार्टी अध्यक्ष पद तकं त्वःतकेगु थेंज्याःगु विवादास्पद खँत नं न्ह्यःने वयाच्वंगु दु। थुकिं सीदु कि एमालें न्ह्याक्व हे थःगु पार्टी तःधं धकाः हालाच्वंसां उकी दुने नं असन्तुष्ट व पदया लागिं जक ज्या याइपिं आपालं ब्वलने धुंकूगु दु ।

माधव नेपाल व केपी ओलीया जक खँ मखुसें उमि सतीपिं मेमेपिं विद्या भण्डारी लगायतया वरिष्ठ नेतातय्सं हे झलनाथ खनालयात पार्टी अध्यक्ष व प्रधानमन्त्री निगुलिं पदं चीके फइगु सम्भावना प्वंकाच्वंगुलिं थ्व ख्याः खँ जक मखु गम्भीर समस्या हे जूवंगु सीदु। संविधान तयार यायेमाःगु महत्वपूर्ण जिम्मेवारी दुगु छुं नं राजनीतिक पार्टीं थथे नेतायात कारवाही यायेगु, प्रधानमन्त्रीयात लित ब्वनेगु थेंज्याःगु अभिब्यक्तित वयाः जनताया ध्यान उखे वनाच्वंगुलिं थ्व वास्तवय् एमालें थःपिंत न्हूगु संविधान तयार यायेमफुत धइकथंया दोष मवयेकेत दोष पञ्छे यायेगु निंतिं यानाच्वंगु प्रचार नं जुइफु। ताः ईनिसें हे एमाले सत्ताय् दु। पार्टीया वरिष्ठ नेताया ल्याखं माधव नेपाल संवैधानिक समितिया संयोजक कथं वयेधुंकाः हे एमाले सत्ताय् थ्यंगु खः। थथे माधव नेपाल नेतृत्वया सरकार, वयां लिपा कामचलाउ सरकार व स्वयम माओवादीया पूर्ण साँठगाँठय् निर्माण जूगु थुगु सरकारं देशय् न्हूगु संविधान तयार यानाः पित हये मफुत धाःसा देशय् दुगु तःधंगु स्वंगुलिं पार्टीयात दोष वनी ।

थ्व इलय् न्हूगु चुनाव यानाः सत्ता हस्तान्तरण यायेगु, राज्य संरचना गज्याःगु जुइ धकाः तयार यायेगु व सेना समायोजन थेंज्याःगु खँ एमाले स्वयमं हे पूवंकेमाःगु खः। एमाले नेतृत्वया सरकारं देशय् शान्ति सुरक्षा कायम यायेगु, दण्डहिनताया अन्त्य यानाः सहमति व सम्झौतायात पूर्ण रुपं पालना यायेगु थेंज्याःगु खँ न्ह्यःने तयाच्वंगु खः। तर आः तक उगु थीथी खँयात सरकारं लागू यायेत मस्वयाच्वंगुलिं यानाः नं एमाले सरकार पूर्णतया असक्षम जूवंगु दु। थथे जुयाः हे आः छगू दलं मेगु दलयात दोष पन्छे यायेगु ज्या जक जुयाच्वंगु दु। न्हूगु संविधान शान्ति प्रक्रिया व राज्य पुनर्संरचना यायेगु ज्या न्ह्यज्याये फयाच्वंगु मदु। सरकार दयेकेत गुह्य सम्झौता याःगु कारणं हे आखिर माओवादीयात गृहमन्त्री बीमाःगु खः। थ्व तालं न्हूगु संविधानया अपेक्षा यानाच्वंपिं नेपाली जनता अझ नं आशां द्याइगु जकं खःला?

More Stories Like this