शिक्षाय् व्यापार

नरेन्द्रमान श्रेष्ठ 'गोंगजु'

शिक्षाया नामय् निजी विद्यालयतय्सं व्यापार यानाच्वन धकाः चर्चा जुयाच्वंगु दु। न्हूगु शैक्षिक दँ शुरु जुइवं हे निजी स्कूलतय्सं शिक्षाया ब्यापार याःगु चर्चा जुइ। शिक्षा आर्जन यायेगु, आखः ब्वनेगु सकसिगुं अधिकारया खँ जूगु हुनिं सकसिनं सर्वसुलभं आखः ब्वने खने दयेमाः धकाः राज्यं थीथी सरकारी व सामुदायिक विद्यालयत नं पलिस्था यानातःगु दु। राज्यं व्यवस्था यानातःगु सरकारी स्कूल व कलेजत पर्याप्त मजू। सरकारी स्कूल, कलेजं जक विद्यार्थीतय्गु भार क्वबी मफुगु यथार्थ खः। अथे जुयाः निजी स्कूल व कलेजत नं अपरिहार्य जुइ। धायेत ला सरकारी स्कूल, कलेजया पढाइ बांलाः मजू धाइ। खास यानाः थौंकन्हय् सरकारी स्कूलय् आखः ब्वनीपिं धइगु निम्न वर्गयापिं जक खः। अप्वः धइथें अभिभावकतय्सं ध्यबा थिकेसां निजी स्कूलय् थः मस्त ब्वंकेगु यानाच्वंगु दुसा निजी स्कूलतय्सं शिक्षाया नामय् अभिभावकतय्त ध्वं लानाच्वन धकाः नं इलय्-ब्यलय् चर्चा जूगु न्यनेदु ।

निजी स्कूलय् मस्त आखः ब्वंकल धाःसा अंग्रेजी फरर ल्हाये सइ धइगु मानसिकता अप्वः अभिभावकतय्के दु। अथे जुयाः अप्वः धइथें अभिभावकत ध्यबा थिके जूसां निजी स्कूलय् आखः ब्वंकेगु रहर यानाच्वनी। विद्यार्थीतय् लागि आइरन गेट धाइगु एसएलसीया लिच्वः नं निजी स्कूलतय्सं हे बांलाक हयाच्वंगु दु तर सरकारी स्कूलया नतिजा धाःसा उलि बांलाः खने मदु। थुकिं यानाः अभिभावकत निजी स्कूलपाखे हे आकर्षित जुइगु ।

खय्त ला सरकारी स्कूलया शिक्षकत योग्य व तालिम प्राप्तपिं हे जुयाच्वनी। सरकारी स्कूलया शिक्षक जुइत निश्चित मापदण्ड पूरा यानातःगु जुइमाः। सरकारी स्कूलय् निश्चित योग्यता दुपिं जक शिक्षक जुइ दइ अले अप्वः धइथें शिक्षकत प्रतिशतया आधारय् नियुक्त याइ। अय्नं सरकारी स्कूलया पढाईया स्तर बांलाः मजूगुया कारण छु? उकिया मू कारण खः 'सरकारको काम कहिले जाला घाम' धकाः याइगु हेलचेक्राई हे खः। ब्वनेकुथिया व्यवस्थापन नं कमजोर खनेदु ।

अथे हे मेगु छगू कारण स्कूल व क्याम्पसय् जुइगु थीथीकथंया राजनीतिक गतिविधि नं खः। धाथें धायेगु खःसा राजनैतिक दल व थीथी शिक्षक संगठनतय्गु राजनीति यायेगु थाय् थें जुयाच्वंगु दु सरकारी स्कूल व क्याम्पस। थुकिं यानाः हे सरकारी स्कूल व क्याम्पसय् राजनीति मयायेगु व शिक्षकत नं इमान्दार जुयाः ज्या यायेगु व थःगु शैक्षिक योग्यताया सदुपयोग यायेगु खःसा निजी स्कूलय् स्वयां नं सरकारी स्कूल कलेजया शैक्षिक स्तर बांलाइगु खः ।

खय्त ला नेपालय् अप्वयाच्वंगु जनसंख्या स्वयेगु खःसा थनया सरकारी ब्वनेकुथि जक नं पर्याप्त मजू। उकिं थुकिया निंतिं निजी ख्यःया ग्वाहालि काये माःगु हे जुइ। नेपाःया शैक्षिक स्तर थकायेगु ज्याय् निजी बोर्डिङ्ग स्कूलया आपालं योगदान दु। अय्नं निजी स्कूलतय्सं शिक्षाया नामय् यानाच्वंगु व्यापार धाःसा पाय्छि मखु। थुथाय् निजी स्कूलतय्सं दँय्दसं शुल्क अप्वयेकेगु याःसां अतिरिक्त क्रियाकलापय् नं उमिसं ध्यान बियाच्वंगु खँयात धाःसा ल्वःमंके मजिउ ।

न्हापा निजी ब्वनेकुथिं दँय्दसं शुल्क वृद्धि याःगु खँ जक चर्चाय् वयाच्वंगु खःसा थौंकन्हय् ला थुज्वःगु ब्वनेकुथिं थम्हं हे किताब पसः तयाः मीगु यानाच्वन धइगु खँ नं चर्चाय् वयाच्वंगु दु। खय्त ला निजी ब्वनेकुथितय्सं न्हापा नं थःपिंथाय् हे किताब न्याये माःगु अवस्था सिर्जना यानाच्वंगु हे खः। तर किताबया स्टल हे तयेगु धाःसा छुं ई न्ह्यवंनिसें जक हे शुरु याःगु धाःसां छुं पाइ मखु। अथे हे पाठ्यपुस्तक प्रकाशन, निजी स्कूल व प्याब्सन, एन प्याब्सनत मिले जुयाः कमिशनया लोभं सफू मीगु व्यवसाय याःगु धइगु नं चर्चा दु। गुलिखे निजी स्कूलतय्सं किताब प्रकाशकतय्गु कमिशनया चक्करय् लानाः दँय्दसं हे किताब हिलेगु तकं यानाच्वंगु दु। थुकिं यानाः छगू हे स्कूलय् ब्वंसां दाजुया सफू किजायात मिले मजू। थुज्वःगु कारणं यानाः नं अभिभावकत मर्काय् लानाच्वंगु दु। थुकिया लागि सकलें अभिभावकत सचेत जुइमाःगु आवश्यक जुयाच्वंगु दु ।

थौंकन्हय् नेपाःया शैक्षिक ख्यलय् छगू स्कूल चर्चाया विषय जुयाच्वंगु दु, येँया 'ग्यालेक्सी पब्लिक स्कूल'। थम्हं थःत स्तरीय व प्रतिष्ठित धायेगु यानाच्वंगु अले एन प्याब्सनया नकिं नापं जुयाच्वंम्ह गीता राणाया थुगु स्कूलया अभिभावकत दकलय् सचेत जुइमाःगु खनेदु। मस्तय्त दछि तक नेपाली राष्ट्रियताया अःखः जुइक राष्ट्रियता विरुद्ध सफू थ्व स्कूलं ब्वंकाच्वनं नं वाःमचाःगु धइगु अभिभावकतय् तःधंगु गैर जिम्मेवारी खः। थः मस्तय्त थिकेगु निजी स्कूलय् ब्वंकातयागु दु धकाः मस्तय्त छु गुज्वःगु शिक्षा बियाच्वंगु दु धइगु खँय् चिउताः तकं मक्यनेगु अभिभावपिनि नं गल्ती खः। अले थुज्वःगु अवस्थाय् अभिभावकपिनिगु हकहित व अधिकारया निंतिं नीस्वनातःगु अभिभावक संघं छु स्वयाच्वन? खय्त ला नेपालय् हकहित व अधिकारया निंतिं पलिस्था यानातःगु संघ संस्थात फुक्क राजनीति यायेत जक ठिक्क जुयाच्वंगु दु। अले अभिभावक संघ जक छु खँय् कम? मेमेगु संघ संगठन थें अभिभावक संघ नं पदाधिकारीतय्गु स्वार्थ पूवंकेगु व राजनीति यायेगु अखडा जुयाच्वंगु दु ।

थुथाय् छता छु खँ राज्यं वाःचायेकेमाः धाःसां नेपाःया राष्ट्रियता अःखः नेपाःया अस्तित्वय् हे संकट लाइकथं ज्ञान बीगु स्कूल, कलेज न्ह्यागु हे जूसां राज्यं थज्याःपिं स्कूलया सञ्चालकतय्त कारबाही यायेमाः। अले नेपाःया स्कूल, कलेजय् नेपाःया हे पाठ्यक्रम, पाठ्यपुस्तककथं अध्ययन अध्यापन यायेगु व याकेगु व्यवस्था यायेमाः। थुकीया लागि माःगु व्यवस्था यायेगु राज्यया कर्तव्य व जिम्मेवारी खः ।

More Stories Like this