कृष्णाया भ्रमणं न्ह्यःने हःगु छुं खँ

- अमीर ताम्रकार

भारतीय विदेशमन्त्री एस एम कृष्णाया नेपाः भ्रमणलिपा नेपाःया राजनीतिक ख्यलय् थःथःगु कथं विश्लेषण यायेगु ज्या जूगु दु । सुनां थुइत साधारण व स्वभाविक रुपं कालसा सुनां सुनां नेपाः प्रति भारतीय दृष्टिकोणय् वःगु परिवर्तनया छुमां कथं कायेत स्वःगु दु । यथार्थय् कृष्णाया थुगु भ्रमणयात असाधारण व अस्वभाविक धाःसा पक्का नं खः । भारतीय स्वार्थ व निर्देशनय् नेपाःया सरकार दयेकेगु ज्या जुयावयाच्वंगु प्रक्रिया एकीकृत नेकपा माओवादीया हे कारणं त्वादलेवं दिल्लीया चाहना विपरित झलनाथ खनाल प्रधानमन्त्री जुइवं भारतं नेपाःप्रतिया नीतिइ छुं परिवर्तनया सम्भावना दुगुयात नकारे यायेथाय् मदु । न्ह्याबलें थः चम्चातय्त सरकारय् तयाः थःम्हं धाःथे याकाः वयाच्वंगु भारतं थुगुसी उगु अवसर व मौकां ल्हाः लिकायेत व बाध्य जूगु दु ।

भारतया पूर्व घोषित मागत व छुं न्हूगु मागत नेपाःया सरकारयात जानकारी बीत व थः चम्चातय्त भावी कार्ययोजना ध्वाथुइकेबीत अले कडा निर्देशन बीगु उद्देश्यं भारतीय विदेशमन्त्री कृष्णाया भ्रमण खः ।
वर्तमान सरकारय् दुहां मवसे पिनेच्वनाः सरकारया विरोध यानाच्वंपिं विशेष यानाः न्हूगु संविधान १४ जेठदुने पिकायेके मबीगु व बजेट अधिवेशनयात असफल यायेगु ख्याच्वः बियाच्वंपिं नेपाली कांग्रेस, फोरम लोकतान्त्रिक व मधेशी मोर्चातय्त भारतय् सःताः कार्ययोजना ज्वंकाः हःगु लिपा सरकार परिवर्तन जुइवं हे सरकारया विरोध यानाः प्रतिपक्षय् च्वनेगु घोषणा याःगु खः । थुकी पञ्चतय् खुंखारम्ह नेता व पूर्व प्रधानमन्त्री सूर्यबहादुर थापायात नं थुगुसीइ थुमित ग्वाहालि बीम्ह न्हूम्ह दलालकथं नियुक्त याःगु दु ।

मधेशी मोर्चाया स्वम्ह नेतातय्त न्हू दिल्ली सःतूगु लगत्तै थापायात नं न्हू दिल्लीइ ब्वंगु खः । वर्तमान सरकारयात न्ह्यात्थेयानाः नं असफल याकेत व न्हूगु संविधान पिकायेके मबीत थुमिसं प्रजातान्त्रिक मोर्चा दयेकाः न्ह्याः वनीगु खनेदु । थौं थुगु मोर्चाय् झिंस्वंगू दलत झ्वः चुनाच्वंगु दुसा थ्व संख्या म्हो वा अप्वः नं जुइफु । सरकारय् सहभागी दलतय्गु संख्या अप्वयेकाः यंकेफत धाःसा सरकार विरोधीतय्गु प्रजातान्त्रिक मोर्चायात यक्को कमजोर यायेफैगु अप्वः सम्भावना दु । थुकियात प्रयोगय् जक यंके फयेमाः । भारतीय विदेश मन्त्री कृष्णाया अचानक नेपाः भ्रमणं सरकार थारामन्हूसां कृष्णाया न्ह्यसः व मागत प्रति स्पष्ट लिसः नं बीफूगु मदु । कृष्णाया हरेक खँयात अस्पष्ट व गोलमोल लिसः बियाः तारे यायेत स्वःगु दु । व सरकारं थुकियाबारे खास तयारी नं याःगु खनेमदु । भारतीय विदेशमन्त्री कृष्णां थःपिनिगु सुरक्षा सम्बन्धी चासो व जिज्ञासायात न्ह्यःने तयाः नेपाः सरकारपाखें स्पष्ट लिसः Ïवनेथें नेपाःया सरकारं नं भारतपाखें जुयाच्वंगु ज्यादती, भारतीय गुण्डातपाखें येँया केन्द्रीय जेल व पाकिस्तानी दूतावासया कर्मचारीतय्त गोली प्रहार, बर्दियाया छम्ह नेपाःमियात वेपत्ता यानाब्यूगु घटना, भारतीय नागरिक व प्रहरीतपाखें नेपाःमित हिंसा व अपराधया शिकार जुयाच्वंगु घटना लगायत खँयात न्ह्यःने तयेमाःगु दयेक दयेकं नेपाःमि व सरकार थुगु खँय् नाजवाफ जुयाः सुम्क च्वनाबिल । थ्व लाजमर्दो खँ खः ।

भारतीय विदेशमन्त्री कृष्णाया न्ह्यःने नेपाःमितय्गु नितिं म्हो मसला मदुगु मखु । भारत नाप स्वाःगु २६ जिल्लाया सीमानाय् म्होनिं ५४ गू थासय् भारतं सीमा अतिक्रमण यानाच्वंगु दु । सुगौली सन्धिलिपा सन् १९४१ तक्कयादुने गाडय् यानातःगु ९१३ जंगेपिलर तराई जंगल फडानी लिपा व भारतीय आप्रवासीया वस्ती विकास लिसे थ्व पिलर नं धमाधम गाइफ जुइधुंकूगु दु । थुयालिपा सीमा विवाद ज्यंकेमाःगु खँय् सहमति जूथें सीमा समिति गठन जुयाः ल्हाःचिं नं तल । २६ दँतक्क न्ह्यानाः ३१ क्वः बैठक च्वन, तर लिपा समस्या समाधान हे मयासे समिति विघटन जुल । थुकिं १८२ गू नक्सा दयेकाः ल्हाःचिं नं तल । तर सुस्ता व कालापानीया अतिक्रमिक भूभागया बारे नाजवाफ नेपाःया कूल ६०,००० हेक्टर भूमि मध्ये कालापानी लिम्पियाधुराय् अथेहे ३७,००० हेक्टर व सुस्ताया अथेहे १४,००० हेक्टर भूमियात कयाः भारतं चुंइक हे नवाःगु मदु । थुकी इलय् ब्यलय् सहलह जुयाः ९ हेक्टर भूभागया समस्याया समाधान जुल धाइ । सीमांकनया ज्याय् ९८ प्रतिशत क्वचाल धाःसां यथार्थय् थ्व सही मखु । थौंतक्क दयेकूगु धाःगु नक्सात नं सरकारवाला व सांसदतय्त क्यंगु हे मदुनि । थुकिया कारण धयागु दयेकूगु नक्सात त्रुतिपूर्ण खः । नक्सात त्रुतिपूर्ण जूगुलिं नेपाः सरकार वा उया प्रतिनिधिं काचाक्क ल्हाःचिं तयेमज्यू । तर भारतीय सरकारं याकनं स्वयाः याकनं ल्हाःचिं तयेत दवाब बियावयाच्वंगु दु ।

थ्व बाहेक भारतं सुपुर्दगी सन्धिइ हस्ताक्षर याकेत स्वयाच्वंगु दु । नेपाः व तत्कालिन इष्ट इण्डिया कम्पनी सरकारया दथुइ दकले न्हापां १८५५, प|mेबरी १० तारिखय् सुपुर्दगी सन्धिइ नेपाःया जुजु सुरेन्द्र विक्रम शाह व वृटिस मेजर राजनं हस्ताक्षर यानादीगु खः । थुयालिपा १९५३ अक्टोबर १ तारिखं हस्ताक्षर जुल । थुयालिपा गृहसचिव स्तरय् प्रारम्भिक हस्ताक्षर जूगु खः । थुगु सन्धि जुल धाःसा नेपाःदुने वयाः भारतीय प्रहरी व सेनां सुयागु नं छेँय् तलासी कायेगु व ज्वनाः भारतय् यंकेगु छूट बीगु जुइ । नेपाःया अन्तरिम सुरक्षा व्यवस्था पूर्णत ध्वस्त जुइ व सुं नं नेपाली नागरिकयात विना कारण विना प्रमाण भारतीय सेना वा प्रहरीं ज्वनायंकेगु प्रमाणयात बीगु जुइ । गुगु खँ नेपाली जनतायात स्वीकार्य मदु । थ्व बाहेक भारतीय विमान दुने एयर मार्शल तयेगु खँय् नं भारतं दवाब बियावयाच्वंगु दु । दकले लिपा कृष्णाया भ्रमणलिपा पिहांवःगु छगू न्हूगु खँ धयागु भारतीय राजदूतावासय् थःपिनिगु सुरक्षाया नितिं धकाः सुरक्षा सेना तयेत माग याःगु दु । थ्व खं भारत नेपाःया भूमिदुने न्ह्यात्थे यानाः नं भारतीय सेना दुत हयेत लालायित जुयाच्वंगु प्रष्ट दु । नेपाःदुने भारतीय सेना दुतहयाः भारतं नेपाःदुने राजनीतिक हस्तक्षेपया ल्यू ल्यू सैनिक हस्तक्षेप नं अप्वयेकाः यंकेगु मनसाय् खनेदइसा, नेपाःया भूभागं स्वतन्त्र तिब्बतया अभियानयात थप बल बियाः मेगु खम्पा विद्रोहया नितिं आधार दयेकेत स्वःगु नं थुकिं प्रष्ट जुइ । थ्व बाहेक माओवादी जनसेनायात मानसिक ख्याच्वः बीत स्वःगु नं अनुमान यायेछिं । कृष्णाया भ्रमणया अन्तिम उद्देश्य वर्तमान सरकार विरोधी मोर्चा दयेकाः इलय् हे संविधान पिकायेके मबीगु व बजेट अधिवेशनयात पंगः थनेगु खः । नेपाली कांग्रेस जनचेतना अभियाननिसें मधेशी मोर्चाया अधिवेशन अवरोध तक्कं कृष्णाया हे भ्रंमणया लिच्वः खः धकाः थुइकेगु अन्यथा जुइमखु । कांग्रेस व मधेशी मोर्चातथें दलाल पार्टीत दत्तले नेपालय् परिवर्तन हयेत थाकुइगु स्पष्ट दु ।

More Stories Like this