सराङकोट यात्राया सवाः

O बसन्त महर्जन

थुगुसीया पोखराया यात्राया झ्वलय सराङकोट छकः थ्यंकेगु न्हापांनिसें हे ग्वया तयागु ग्वसाः । पासापिं वःसा पासापिं मुना वनेगु मखुसा याकःचा सां थ्यंकेगु खँय् दृढ जुयाच्वनागु । न्हापान्हापा स्वयां आः हे तिनि जक सराङकोट नं पर्यटकीय गन्तव्यया रुपय् विकास जूगु खः । पोखराया आपाः थें थाय् चाःहिले धुंसां थ्व सराङकोट छगू त्वफिनाच्वंगु । सराङकोट न्ह्याइपुसेच्वं, अन थ्यंकेगु त्वःफिके मते धकाः छेँय् तिरिं नं धयाहःगु । थुगुसीया पोखरा विशुद्ध रुपं साहित्यिक यात्रा जुयाच्वंगु, थुकथं थ्यंगु न्हापां खुसी हे खः । केदार सितुयात पासा थ्वया, सुथय् मूड स्वयाः जक निर्णय याये धयादिल । स्पष्ट । मेपिन्त नं धया, सुनां छु भाय् ल्हाः सुनां छु भाय् ल्हाः । निम्ह स्वम्हेसित धयागुया हुनि साहित्यिक पासापिनि दथुइ छगू कथं सराङकोट चर्चाया हे विषय जुइधुंकल । तर वनेगु हे धकाः पक्कापक्की जुइधुंकूपिं धाःसा सुं मखु । वये धकाः धाःम्हेसित नं सुनां छु धकाः ह्वात थें वये मखु धाइगु । हाकनं भचा लिपा ‘वये माली ला’ धकाः नं धाइगु ।
सुथ न्हापनं चाल, केदार व जि छकू हे क्वथाय् द्यनागु । न्ह्यलं चायेवं केदारं सराङकोट वनेगु धयादिल । पासा दत । सन राइज’ स्वये लाक बस वनीगु दु धकाः धाःगु, उकिं व हे बसय् वने लाकः वनेकथं हथाय्हथाय् चाया । मेपिं पासापिं अबलय् तक नं वने हे धकाः क्वःछी मफुनिपिं । ट्वाइलेटय् नाप लाःम्ह समान्तं न्यन, ‘‘सराङकोटय् सुसु वनीगु जुल ?’’ सु सु पासापिनिगु नां काये ? केदार छम्ह त्वःताः पासापिं हँय् काये ला खेँय् काये ला धया थें अनिर्णित अवस्थाय् हे तिनि । लिसः बिया, ‘‘न्ह्याँन्ह्याँपिं वनी, म्हाँम्हाँपिं च्वनी ।’’
वने धकाः पिहाँ वये धुंकाः केदारं धयादिल, ‘‘म्हिगः वने थें खँ ल्हाःपिन्त छकः धाये माःगु, हाकनं छकः हे मधाःसे थःपिं जक वन धाइ ।’’
पासापिं मुना वने न्ह्याइपुगु हे खँ खः । क्वथाक्वथाय् वनाः सुचं ब्यू वना । गुलिंगुलिं पासापिं नापं वयेगु धाल, पिये माल । याकन याकन धकाः हाहां ई ब्युब्युं वन । पासापिं काचाक्क तयार मजूगुलिं म्ह पिपिच्यात । हाहां बुलुंबुलुं पासापिं मुना हल । वये धकाः बिचाः याइपिं नं म्हाँल, थाकुइ थें च्वं धकाः लिचिलीगु । वयेत तयार जुइधुंकूम्ह छम्ह पासायात सुना खः मस्यु, ‘बसन्तलिसे वने फइ थें च्वं ला’ धकाः ख्यात थें मवयेगु धकाः धाल । अथे खःसां सराङकोटय् वनेगु धकाः मुंवःपिं न्याम्ह खुम्ह खात । पुचः खनेवं मेपिं नं थ्याकः वल । उकिमध्ये अगीव बनेपाली छम्ह न्हापा थें वने लंम्ह जुयाच्वन ।
रामकोटं महेन्द्रपुल जुयाः बगर तक हे न्यासि वने माल । बसं जिमित धकाः पियामच्वं । ट्याक्सीं वनेगु खँ जुल । सुथ न्हापां हे क्वायेगु मौका चूलाः थें च्वनाः खःला मस्यु ट्याक्सीं भाडा अप्वयेकाः धाल । सराङकोटय् वनेगु धकाः वःपिं पासापिं मध्ये गुलिं म्हाँल धकाः अनसं बगर (बजार) जक सां चाःहिला लिहाँ वनेगु धाःपिं नं दत । गुलिं ट्याक्सीं वने दःसा वने, मखुसा म्हाँ नं धाल । ट्याक्सीया खँ क्वःमज्यू, अथें च्वनाच्वंसा गन्तव्यय् मथ्यनीगु पक्का । सन राइज खनिगु ला ख हे मखुत अथे खःसां थ्यँ जक सां थ्यंकेगु मनसुवा जुल । छिमि यग्गु या, जिपिं ला न्यासि सां वनेगु धकाः केदार व जि फताफत न्यासि वनाछ्वया । विन्ध्येश्वरी देगःया ल्यूने च्वंगु लँ जुयाः तप्यंक वनेगु धकाः बगरय् हे च्वंपिं पसल्यातय्सं लँक्यंगु । व हे लँ लिना वना । वँवं याना बले कवि तीर्थ श्रेष्ठ ‘मर्निङ वाक’ यायां झायाच्वंगु नाप लात । वयां लिपाया लँ वय्कलं हे क्यना दिल । बजारया लँपु त्वःतेवं पहाड गये माल । तर लँ पीच यानातःगु दु । वँवं याना, वँवं याना ।
छथाय् थ्यंकाः ट्याक्सी च्वनावःपिं छथ्वः पासापिसं लिलाकः वल । वयां भचा लिपा मेगु ट्याक्सीं ल्यंदुपिं पासापिं जुयाच्वन । थुकिया अर्थ न्हाचः म्हाँल धाःम्ह नं थ्यंगु जुयाच्वन । न्हयँनि खनी । जिपिं निम्ह नं व हे लिपा वःगु ट्याक्सी न्ह्यंका ।
लँ ला सराङकोट थ्यंक हे दयेका तःगु दु । तर स्थानिय ल्याय्म्हतसें च्वये थत मछ्वःसे क्वय् हे लँ पनाः च्वंगु । छत्वाःसां न्यासि वंसा गाः धकाः धाल । का म्वाःल का धकाः ट्याक्सीं कुहाँ वया । सराङकोटया भ्रमण बापत धाये ला अथवा प्रवेश शुल्क म्हयाच्वंपिं जुयाच्वन थुपिं ल्याय्म्हत । व हे थासं नं फेवाताल खने दु खनी, झ्यालं क्वस्वये थें । तर फेवाताल जक स्वयाच्वनां गाःगु मखु । न्यासि वनेगु उपक्रम हाकनं सुरु जुल ।
पोखराय् कास्कीकोट व सराङकोट धकाः निगू कोट नां जाः । थुपिं निगुलिं कोट ऐतिहासिक नं खः । सराङकोट नकतिनि जक पर्यटकीय स्थलकथं विकास जुल सा कास्कीकोट थुगु दर्जा काये मफुनि । छुं नं थाय् पर्यटकीय स्थलकथं विकास जुइत बां जक लाना मगाः, अन छु छुं निश्चित पूर्वाधार तयार जुइमाः । सराङकोट वनेगु लँ धुच्छि वासं च्वनेत लज दु, झासु लनेत झ्वःझ्वः लाक चायेका तःगु चिया पसःचात नं दु । थःगु हे गाडी दुपिन्त च्वय् तक थ्य.केत लँ नं दु । लँय् छथाय् सकलें पासापिं च्या त्वनेत छगू चिया पसलय् दुहाँ वना । अन च्या त्वनाच्वनाबले च्वं कुहाँ वःम्ह पासा छम्ह नाप लात । विदेशी पर्यटकत ज्वनावःम्ह जुयाच्वन । जिपिं हाकनं थहाँ वना ।
सराङकोटय् थ्यंकेत गुलिगुलि थहाँ वन, उलिउलि छचाःखेरं खने दयावल । न्ह्याइपुस्से च्वनावल । धा धा मधां च्वकाय् हे थ्यन । च्वकाय् भ्यू टावर छगू नं दयेका तःगु दुगु जुयाच्वन । अन थहाँ वना । छगू कथं जिपिं यक्व हे लिबाये धुंकूगु । न्ह्याक्व न्हापालाक्क वःगु जूसां उकुन्ह ‘सनराइज’ पुलुक्क जक खने दुगु जुयाच्वन । जिपिं थ्यंबलय् तक ला खसुं झन् द्याम्म हे त्वःपुया तये धुंकल । अथे खःसां खःला मखुला धयाथें माच्छापुछ्रे हिमाल खने दनि । व हे हिमालयात नं क्यामेराय् कैद याना । अथे हे दक्षिणय् फेवातालया च्वसं अन्दु डाडाँय् धस्वानाच्वंगु विश्वशान्ति स्तुप खने दु । स्तुपयात जक भ्यूफाइन्डर तयाः, फेवाताल व स्तुप निगुलिंयात फ्रेमिङ यानाः आपालं फोटो कया । तर खसुं त्वःपुपुं हयाच्वंगुया कारण चित्तय् ल्वयेके धाःसा मफुत ।
ट्याक्सं वया धायेगु जक, उलि मछि न्यासि वने माः । अथे ला न्हापा हे पासापिनि दथुइ क्वछिना तयागु, वनेबले गाडीं वनेगु लिहाँ वये बले न्यासि वयेगु धकाः । लिहाँ वयेबले न्यासि वयेत मेगु हे लँ दु । ववं याये बले तप्यंक फेवातालय् थ्यनीगु । थथे हे धकाः कुहाँ वया । भचा कुहाँ वये धुंकाः वाःचाल, प्यम्हन्याम्ह पासापिं जिपिं लिसें वःगु मदु । सराङकोटं कुहाँ वयाबले ला नापं हे खः । वइ जुइ नि धकाः छथाय् थ्यंकाः पियाच्वना । वःगु मखु । नां कयाः सःताः छ्वया । प्रतिध्वनित जक जुल । च्वये थहाँ वना पासापिन्त माः वने धाःसां तस्वाःगु लँ, म्हो थाकुगु खँ मखु । उखे वनीपिन्त धयाछ्वये धायेत नं सुं वःगु मखु । पिया पिया, बाघौ धया थें पिया । याकःबाकः मखु, तनी धायेत मचा नं ला मखु नि धया थें वयां लिपा थःपिं जक पलाः च्वयेका । थ्व हे सन्दर्भय् समान्तं च्वःगु च्वसु ब्वना जक सिल, वय्कलं च्वयादीगु खः– ‘‘सिँकःमिया काष्ठकला आहा ...१ गुलि बांलाः १ लालुपाते स्वां झंगः, सर्प इमू । गजाःगु जीवन्त कला । पूर्ण ताम्राकार, बुद्ध नेवाः, अमिरमैया रंजित व जि छम्ह कलाकारया काष्ठकला स्वयेगुलिइ मग्न । न्ह्यः न्ह्यः वंपिं बसन्त, केदार, अगिब कृष्णभक्तपिन्त जिमिसं ध्वदुके मफत । इपिं मेगु हे लँपु जुयाः लिहाँ वन । छगू हे यात्राया पासापिं त्वःफिके माःबले म्हाइपु ताल । यात्राया पासापिंनाप बायेगु पीडा गुलि कष्टकर, उबलय् हे सकस्यां वाःचायेकल ।’’
जिपिं कुहाँ वयाच्वनागु लँ फेवातालया सिथय् जक थ्यनीगु मखु, पासाया टे«किङ अफिसया लुखाय् हे नं थ्यनीगु जुयाच्वन । काचाकाचां फोन याना । तर पासा थ्यनाच्वन– हुम्ला ।
०००
सराङकोट थ्यंके खंगु हे लसताया खँ जुल । पासापिं नं लय्ताः जुइ भाःपियागु तर तंचाःगु धकाः जुयाच्वन । न्हिनय् जूगु बाखं गोष्ठी नापलाःबले जिमित जक त्वःता थके ज्यूला धकाः ख्वाख्वात्यात । पुचः मुनाः चाःह्यू वने बले थथे जुइगु स्वाभाविक नं खः । कि सुं छम्हेसिगु नेतृत्वय् वनाः वया नेतृत्वयात पूर्ण पालना याःसा हे जक थज्याःगु घटना जुइगु म्हो संभावना दु । सराङकोट यात्रा न व्यवस्थित खः, न सुयागुं नेतृत्वय् हे वनागु खः । यात्राय् थज्याःगु जुयावंच्वनी । सराङकोटया सन्दर्भय् थ्व अपाय्च्व गम्भीर व तःधंगु ‘इस्यू’ नं मखु । पासापिनि दथुइ ख्याः यायेगु छगू त्वहः दुगु जक खः । ख्याः यात सिधल । बहनी शशिकला मानन्धरया क्वथाय् वना । अन क्वथाय् जि थःगु ब्याक्ट्र्ी चार्ज याना तयागु । क्वथाय् पूर्ण ताम्राकार व समान्त छुं छता खँय सहलह व्याकाच्वंगु । उथाय् पूर्ण ताम्राकारं नं ख्याः यायेभनं न्वाना दिल । विषयवस्तु हे थज्याःगु कि खँयात न्ह्याखे म्वेद्याकूसां ज्यू । ख्याः याये थें वय्कःयात हे च्वलां सुयाः धया– ‘‘छिकपिं बेइमान, जिपिं नाप वये मंमदयाः थःपिं जक छखे लिनागु का मखुला ?’’
सुयातं ब्वना यनेगु वा त्वःता थकेगु धैगु सराङकोट यात्राया सन्दर्भय् अर्थ मदु । पोखरां मुक्कं ७ किलोमिटरया दूरी, थःगु हे देश, मसःगु भाय् ल्हाइगु थाय् नं मखु । नेपाःया आपाः थें पर्यटकीय थाय्त थुलि सुरक्षित कि बरु उकिया तुलनाय् थःगु हे थाय्बाय् धाःथाय् असुरक्षित महसूस जुयाच्वनी । मचा वा असक्त खःसा मेगु हे खँ जुल । हाई अल्टिच्यूटया समस्या दइगु थाय् खःसा पासापिं नापनाप दइगु तसकं बांलाः । मुक्कं १५९२ मिटर जकया उचाइ खः ।
थःगु च्वसुइ समान्तं पासापिन्त त्वःताः थकूगु सन्दर्भय् थथे च्वल– ‘‘बसन्त खनेवं पूर्ण ताम्राकारं सुथय् सराङकोटय् पासापिं त्वःताः याकःचा लिहाँ वये ज्यू ला धकाः न्यन । बसन्तं अःखतं जितः क्यनाः छिपिंं बेइमान, जिमित त्वःताः वयेज्यूला धकाः द्वपं बिल । बेइमान’ या फेतां नं चिकाबिल । बसन्तया थ्व ‘बडप्पन’ नं जुइफु । सुनां सुयात त्वःताः थकल, च्वय् न्ह्यथनेधुन । बसन्तयाके सहयोग व सहृदयया भावना तसकं म्हो धयागु जिं महसूस याना ।’’
यात्राया नेतृत्व सुनानं याःगु मदु । ताताःहाकःगु व तापाःगु यात्रा नं मखु । लिहाँ वयेगु झ्वलय् निगु पुचलय् ब्वदःगु जक खः, जि याकःचां वय्कःपिन्त त्वःताः थकागु नं मखु । केदार सितु, कृष्णभक्त बोडे, अगीव बनेपाली व वय्कःया काय्भाजु याना न्याम्हेस्यां लँ क्वय् च्वना बाघौ स्वयां अप्वः पियाच्वनागु खः । गन तक बडप्पन, सहयोग व सहृदयया भावना तसकं म्हो धयागु खँ दु, थ्व धैगु गुलि नापं च्वन, सतित व संगत यात उलि आपाः सकारात्मक वा नकारात्मक रुपं महसूस जुइगु खँ खः । लँय् व साहित्यिक ज्याझ्लय् छकःनिकः नाप लाइबले म्हस्यूगु नातां ‘हाइहल्लो’या जक सम्वन्ध दुपिसं उगु आन्तरिक स्वभावया महसूस याये फइमखु । अथे हे थुकिया सम्वन्धय् सकसितं छगू हे महसूस उलि हे मात्राय् जुइ नं मखु । सहयोग व सहृदयया भावना अले बडप्पन धैगु मानवीय स्वभाव नं खः । मनूतय्के थ्व आपाःम्हो दया च्वनी । थज्याःगु स्वभाव मदुपिं धैपिं बुद्धपुरुष जुइ, जि बुद्धपुरुष नं ला मखु ।

(समान्तया च्वसु पिदनेवं अबलय् हे धात्थेंया खँ छु धकाः ध्वाथुइकेत च्वयागु थ्व च्वसु छाय् खः मस्यु, छापे मजू । वयां लिपा अथें लानाच्वंगु च्वसु थन न्ह्यब्वयाच्वना ।

News Location:

More Stories Like this

छगू भाषं जक जुयाच्वंगु प्रचारं लिच्वः पिदनी मखु
स्याङ्जाया ७० दँया मेघनारायण मानन्धरया नुगः खँ
नेपालभाषायात नेवारभाषा गुबले निसें धाल ?
ख्वपया नमूना चण्डेश्वरी पर्वतय्
नेवाः भाय् सम्वन्धी पर्वतया ९२ दँया सरस्वती श्रेष्ठया नुगः खँ