नेवाः-ताम्सालीङ बन्दया उपलब्धी

नरेशवीर शाक्य

इलय् नेपाःया न्हू संविधान, अखण्ड नेवाः व ताम्सालीङ सुनिश्चतताया मू माग न्ह्यब्वसें नेवाः-तामांग संयुक्त संघर्ष समितिया आह्वानय् नेपाःया न्हू संविधान पित हयेगु धकाः क्वःछिनातःगु न्हि जेठ १४ गतेयां पाय्छि लछि न्ह्यः लाकाः वंगु बैशाख १४ गते कुन्हु जूगु नेवाः तामांग प्रदेश बन्द शान्तिपूर्ण रुपं सम्पन्न जुइत ताःलाःगु दु। राजनीतिक आज्जु प्राप्तीया निंतिं राज्ययात दवाव बीगु निंतिं थज्याःगु बन्द आह्वान जुइगु याः। थज्याःगु बन्दं सम्बन्धित ख्यःयात गुलि दवाव जुल वा थुकिया उपलब्धि गुलि जुल धयागु न्ह्यसः मेगु जुइफु तर आः नकतिनि क्वचाःगु नेवाः ताम्सालीङ बन्दया ज्याझ्वलं धाःसा नेपाःया आदिवासी जनजातितय्सं आः तक न्ह्याका वयाच्वंगु जातीय अधिकार प्राप्तीया आन्दोलनय् धाःसा छगू न्हूगु आयाम तना बीगु निश्चित दु ।

नेपाःया आदिवासी जनजातिया आन्दोलनया इतिहासयात दुवालेगु खःसा पंचायती निरंकुश शासनया इलय् नेपालभाषा मंकाः खलःया गठन पश्चात देय्या फुक्कं भाषायात समान अधिकार दयेमाः धयागु आज्जु ज्वनाः मंकाः खलः न्ह्याः वःगु खः। थ्वहे आन्दोलनय् थीथी आदिवासी जातियापिं मनूत नं संलग्न जुयाः आदिवासी जनजाति अधिकारया आन्दोलन न्ह्याःगु व जनजातितय्सं जातीय संगठन नीस्वनेगु ज्या न्ह्याकूगु खः। थ्व आन्दोलनं लिपा मुलुकय् जनजातितय्गु अधिकार स्थापनाया निंतिं प्रभावकारी भूमिका म्हितेत सफल जूगु खः। थौंया मुलुकया राजनीति जक मखु हरेक राजनीतिक पार्टी दुने आदिवासी जनजातितय्गु प्रभावकारी भूमिका स्थापित जुइधुंकूगु दु ।

मुलुक संघीयताय् दुने प्रवेश जुइगु निश्चित जुइधुनेवं हे नेवाः व तामाङतय्गु राज्यया लागा बारे चर्चा जूगु खः। नेवाः राज्य व तामाङ राज्य दावी जुयाच्वंगु निगुलिं प्रदेश दुने नेवाः व तामाङतय्गु उपस्थिति अवछिन्न रुपं दु। दावी जुयाच्वंगु प्रदेश दुने नेवाः व तामाङया लागा किटान यायेगु छगू कठिन स्थिति दु। थुकी नेवाः व तामाङतय्गु समझदारीं जक ज्या याये फइगु वास्तविकता खःसा थुकी राजनीतिक उद्देश्यं छु नं ज्या जुल धाःसा असमझदारी ब्वलने फइगु स्थितिया कारणं नेवाः व तामाङतय्गु छगू मंकाः मोर्चा दयेमाःगु आवश्यकतायात न्हापांनिसें हे वाःचायेका च्वंगु खः ।

नेवाः व तामांग स्वायत्त राज्यया निंतिं मंकाः कथं जूगु थ्व न्हापांगु आन्दोलनया ज्याझ्वः जूगुलिं नं थुकिया सफलताया विशेष औचित्य दु। अले थ्व बन्द शान्तिपूर्वक जूगु खँ नं हरेक संचार माध्यमतय्सं धयाच्वंगु दु। थुगु पालेया बन्दया प्रचारयात नेपाःया संचारमाध्यमतय्सं पूर्णरुपं अपेक्षित याःगु खनेदत। बन्द आयोजनया झ्वलय् प्रधानमन्त्री व थीथी राजनीतिक पार्टीया शीर्षस्थ नेतातय्त लःल्हाःगु ज्ञापन पौया समाचार प्रकाशित मजुल। बन्दयात कयाः जूगु पत्रकार सम्मेलनया समाचार तकं संचार माध्यमतय्सं सम्प्रेषण मयासे थ्व आन्दोलनयात असहयोग याःगु खने दत। थ्व बन्दया सफलतायात कयाः नं संचार माध्यमतय्सं नकारात्मक प्रचार बाहेक मेता छुं याःगु खने मंत। थुकथं स्वयेबलय् नेपाःया संचार माध्यमत हे संघीयताया विरोधी खः ला धयागु आशंका तकं ब्वलने फइगु स्थिति वःगु दु ।

थ्व बन्दयात संचार माध्यमतय्सं महत्व मबिसे बन्दया असर म्हो यायेगु कुतः याःगु खःसां नं बन्द धाःसा अभूतपूर्व रुपं सफलता जूगु कारणं नेवाः तामांग आन्दोलनकर्मीतय् दुने छगू न्हूगु हे कथंया उर्जा सञ्चार जूगु दु। झिंप्यंगू जिल्ला दुनेया नेवाः व तामाङतय्गु ब्यापक समर्थनया कारणं नेवाः तामाङतय्गु संयुक्त संघर्ष ताः ई तक न्ह्यानाः थ्व आन्दोलनं उपलब्धि ल्हातय् लाके फइगु सम्भावना आः प्रवल रुपं ब्वलनाच्वंगु दु। तर थुकी ध्यान वनेमाःगु खँ नेवाः व तामाङतय् दथुइ जुयाच्वंगु सहमति व समझदारीयात छुं नं राजनीतिक वादं प्रभावित यायेत स्वत धाःसा थुकिं नकारात्मक लिच्वः लाके फइगु खँय् धाःसा सकसियां ध्यान वनेमाःगु खनेदु ।

थ्व बन्दयात कयाः जूगु आन्तरिक तयारी व प्रचार प्रसार ज्याझ्वःयात कयाः नं उलि हे मूल्यांकन यायेमाःगु आवश्यकता दु। न्हापा सार्वजनिक संचार माध्यमं हे नं बन्दया समाचार सम्प्रेषण जुइगु खःसा आःया बन्दया प्रचार व समर्थनया निंतिं नेवाः स्वायक्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया दुजःपिं नेवाः प्रदेश लागाय् थःपिं हे उपस्थित जुयाः बन्दया औचित्य व नेवाः एकताया सन्देश बीत ताःलाःगु खः। थुकिं नेवाः एकताया निंतिं बः बीगु ज्या जूगु दुसा थःपिनिगु एकताया दुने संकुचित संचार माध्यमतय्सं नेवाः व तामाङ स्वायत्त प्रदेशया निंतिं समाचार सम्प्रेषण मयाःसां थःपिनिगु हे बलबुताय् आन्दोलन न्ह्याके फु धयागु खँयात नं प्रमाणित याना बिउगु दु। १४ जिल्लाया नेवाः वा तामाङ बाहुल्यता दुगु थासय् अन समझदारीकथं हे लागा निर्धारण जुइ फइगु खँया सन्देश बीत नं ताःलाःगु दु। छगू इलय् नेवाः व तामाङतय्गु एकता स्वये मफुपिंसं नेवाः व तामाङ प्रदेश लागायात कयाः अनेक भ्रम ब्वलंकाः नेवाः तामाङ दुने वैमनस्य ब्वलंकेगु कुतः जूगु खःसा आःया मंकाः ज्याझ्वःया लिधंसाय् थज्याःगु वातावरणया नं अन्त जूगु आभास नेवाः व तामाङतय्सं याःगु दु। थ्व उपलब्धियात निखलकं ताःईतक ल्यनीकथं ज्याझ्वः न्ह्याकेमाःगु खँय् बिचाः यायेमाः। नेवाः-तामांग दथुया थ्व एकतां कन्हय् संघीय व्यवस्थाया म्हगस साकार यायेत नं तिबः बी ।

nshakya@gmail.com

More Stories Like this