नेपाली मजदुरतय् अवस्था
कृष्ण प्रजापति
सरकारया कमजोरी खः वा देशय् न्ह्यानाच्वंगु राजनीतिक व्यवस्थाया दोष खः थौं झीगु देशया हरेक लागाय् विकास तसकं न्यून गतिं न्ह्यानाच्वंगु दु। देशया विकासया लागिं न्हापां राजनीतिक पूर्वाधार तयार जुइधुंकाः आर्थिक गति न्ह्यज्याकेगु लागिं उद्योगधन्दा व थीथी कलकारखाना स्थापना यायेमाःगु अवस्था वइ। अले अन ज्या याइपिं मजदुरतय्गु जीवन सुरक्षा व शान्तिपूर्ण वातावरण नं उलि हे आवश्यक जुइ। तर थौं देशय् न्हूगु संविधान निर्माण व शान्ति सुरक्षा कायम यायेगु नारा छगू कथं पर्यायबाची शब्द थें जुयाः न्ह्यानाच्वंगु दुसां निगुलिं पक्षं सबल ढंगं उपलब्धी धाःसा हासिल यायेफुगु स्थिति मदुनि। थुकिया मू दोष तःधंगु राजनीतिक पार्टीतय्सं छगू कथं सत्ता प्राप्तिया लागिं म्हिताच्वंगु थीथी कथंया दोषपूर्ण क्रियाकलापयात हे नालेछिं। छम्ह प्रधानमन्त्री ल्ययेगु लागिं राष्ट्रया उलिमछिं ई फुतसा आः गृहमन्त्रीया विवाद नं उलि हे चर्के जुजुं वनाच्वंगु दु। थ्व ल्याखं ज्या याना नइपिं मजदुरतय् अवस्था थ्व देशय् उलि याकनं न्ह्यइपुक न्ह्यःने लाइगु छुं नं सम्भावना आः तक नं खनेदुगु स्थिति मदुनि ।
उद्योगधन्दाया विकास, सडक व कलकारखानाया विकास नापं थीथी आर्थिक गतिविधिं हे वास्तवय् झी आत्मनिर्भर जुइ फइगु खः। तर थन सरकारं थःके दुगु उद्योग धन्दा जक मखु दैनिक उपभोग्य वस्तु त्वनेगु लः तकं निजीकरण यानाः न्हियान्हिथं जनतायात मार जुइका च्वनेमाःगु अवस्था वयेकाच्वंगु दु। थ्व छगू ल्याखं देशय् सरकार दु लाकि मदु धइगु अवस्था खः। अथे धइगु सरकारं यायेमाःगु न्यूनतम आधारभूत चिज हे पूर्ति याये मफइगु अवस्थाय् देशय् सरकार दु मदु बिचाः याये माला वनी। चिकंया हाहाकार, बजार भाः उलि थुलि हे मदयेक च्वन्ह्याना वनाच्वंगु व शान्ति सुरक्षाया स्थिति झन झन स्यना वयाच्वंगु थ्व इलय् ज्या याना नइपिं मजदुर वर्गयात च्वन्ह्याका यनेगु सरकारया सोच विचार याकनं पूवनीगु खने मदुनि। थ्व अवस्था देशय् संक्रमणकालीन अवस्था खः। अथे जुयाः हे थज्याःगु संक्रमणकालीन अवस्थायात उलि ताः ई तया तयेगु बांलाःगु खँ नं मखु। थुकियात गुलि फत उलि चीहाकः यायेमाः ।
देशय् ब्वलनाच्वंगु थज्याःगु अन्यौलपूर्ण अवस्थाया कारणं हे झीगु देशय् आः ल्याय्म्ह जनशक्ति विदेश पलायन जुइगुली झन झन चाप अप्वया वयाच्वंगु दु। वैदेशिक रोजगार याये हे मजिउ धइगु नं मखु। तर झीगु देशय् हे थःगु हिचःति हायेकाः थनया चा उर्बर यायेमाःगु जनशक्ति हे पिने अप्वः पलायन जुयावन धाःसा कन्हय् झीगु देश कंगाल जुइगु बाहेक विदेशी डलरं मालामाल जुइगु स्थिति वये फइ हे मखु। वास्तवय् श्रम व शक्ति न्यायेगु तर वस्तु व सेवा मीगु पक्ष हे न्ह्याबलें धनी जूवनी। पूँजीवादी समाजय् श्रमया व्यापार व श्रमयात दामं न्यायेगु परिपाटी ल्यना हे च्वनी तिनि। अले हे थन शोषण व अत्याचार नं हुर्के जुयाच्वंगु दइ। गन तक श्रमयात न्याये मीगु बन्दोबस्त दइ, अन तक शोषण व अन्याय अत्याचार नं दइ। धनी जुइगु व गरीब जुइगु परिपाटी अनंनिसें हे विकास जुया वनीगु खः। थन सरकारयात तःमि यानाः राष्ट्र सवल याना वनेगु खःसा श्रम शक्तियात पिने यंकाः मीगु मखु बरु थन हे श्रम व शक्तियात छ्यलाः उन्नत भविष्यया कल्पना यायेगु सोच विकास यायेमाःगु खनेदु ।
विदेशी श्रम बजारय् नेपाली ज्यामि धायेव दंक व अःपुक चूलाइपिं जनशक्ति कथं थुइकेगु चलन वयाच्वंगु दु। शैक्षिक प्रगति व सयेकेत सीकेत वा प्रविधि सयेकेगु निंतिं विदेशय् वनेगु पाय्छि खः। कन्हय् झीगु देशय् नं अज्याःगु हे गतिविधियात न्ह्यज्याकेगु निंतिं अज्याःपिं हे प्राविधिक जनशक्ति माली हे तिनि। तर थन लाखौं करोडौं तका खर्च यानाः ब्वनाच्वंपिं व सयेका सीकाच्वंपिं जनशक्ति थौं विदेशीतय्सं दांछि दां हे लगानी याये म्वायेक थःगु देशय् श्रम याकेत बाध्य यानातःगु दु। वा बाध्यता वयाच्वंगु दु। थ्व धइगु छगू ला झीगु शैक्षिक जगतय् लगानी सितिं छ्वयेगु ज्या खः, मेखे विदेशी गुलाम यानाः झीगु देश थौं स्वयां नं कन्हे परमुखापेक्षा वा कमजोर याना यंकेगु चाल नं जू वनेफु। अथे जुयाः नं झीगु देशया विकास निर्माणया आधार तयार याना वनेगु खःसा न्हापां झीगु देशय् उत्पादन जूगु जनशक्ति झीगु हे देशया लागिं निं प्रयोग जुइगु वातावरण सरकारं ब्वलंके फयेकेमाः। अले झीसं मसःगु व मसिउगु चीज विदेशय् वनाः सयेका वयाः जूसां कन्हय् झीगु हे देशया लागिं प्रयोगय् हयेगु स्थिति सरकारं तयार याना बी फयेकेमाः। अथे जूसा जक झीगु देश याकनं विकास जूवनी। विदेश वनाः श्रम यायेवं थ्व देशया विकास जुइगु ला कल्पना हे मयाःसां जिउ ।
देश सवल जुइगु निपु लँपु दु। छगू ला विदेशं ग्वाहालि याना थन विकास निर्माण जूगु थें खने दयेकेगु अले मेगु झीगु देशय् झीसं हे विकास निर्माण याना क्यनेगु। चीन थेंज्याःगु झीगु जःलाखःला देशं म्हो इलय् हे साम्राज्यवादी देश अमेरिकायात टक्कर बी फइ कथं विकास निर्माणय् न्ह्यज्यानाच्वंगु राजनीतिक विश्लेषकतय् मत दु। अन उलि याकनं आर्थिक व थीथी लागाय् प्रगति याये फुगुली अनया मेहनती जनता व राज्य यन्त्रया तःधंगु ल्हाः दु। थन नं छुं छगू देशय् दास जूवनेगु प्रबृत्तियात हिलाः नेपाली मजदुरतय्त थन हे उचित ज्या व उचित ज्यालाया बन्दोबस्त यायेफत धाःसा देश विकासया मूल आधार नेपाली मजदुरत हे जुइ। थन ला ज्या मयासे ज्या ब्वयाः नइपिं साहु महाजनत चांचां मालामाल जुयाच्वनी। न्हिछि न्हिछि भ्यभ्यलुयाः ज्या याना जुइपिं मजदुर किसान व श्रमिक वर्ग धाःसा हुलिहुलीगु लं फुनाः छभ्व छप्यः नयेत नं थाकुयाच्वंगु अवस्था दु। अथे जुयाः मजदुर ऐनय् बांलागु बन्दोबस्त याना जिइ वा श्रमिक वर्गया हीतया लागिं न्हूगु ऐन कानून निर्माण यानाः जी, गथे यानाः जिल अथे यानाः थनया श्रमिक वर्गयात पिने छ्वयेगु परिपाटीया अन्त्य यायेगु व थन हे थःगु हिचःति हायेके बीगु परिपाटी विकास याये फत धाःसा थौं मखुसां कन्हय् नेपाली मजदुरतय् अवस्था व थ्व देशया अवस्था नं उलि हे बांलाना वनीगु खनेदु ।
More Stories Like this
जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपाप्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया