नुगः हीसे च्वना वइ

नर्मदेश्वर प्रधान

खँयाखँय्
हानं फय्गं न्याइ। तरङ्गित जुइ। काठमाडौंयात व्यवस्थित यायेत्यंगु दु। न्हूगु ढंगं। काठमाडौं महानगरपालिकाया अग्रसरताय्।बजेट चीकेधुंकल। अरबौं दांया। बुखँ न्यने। काठमाडौंया व्यवस्थितीकरण विकासया खँ। हिसाबं लय्ताये माःगु खः। गौरवानूभुति जुइमाःगु खः। तर ठीक अःखः। व्यवस्थितीकरण विकासया खँ न्यने। मनय् अल्छीन खँत दासि वइ। का मखुथे जुइन। भज्यंक स्यनेधुंकुगु काठमाडौं। आ झन् स्यनी। कुरुप जुइ। एकिन जुइ। व्यवस्थीकरणया दाबी। विकासया प्रचार। भ्रमजाल थें ताइ। काठमाडौंया हालत। गुलि दुरावस्थाय् थ्यंकाबीधुंकल। गज्याःगु स्थितिइ लाका बीधुंकल। आः हानं व्यवस्थीकरणया खँ हइ। गुगु गालय् क्वफाइगु जुइ। नुगः मछिनी। विकास व्यवस्थीकरणया नामय् काठमाडौंबासीतय्त गुकथं नरक भोग याकी? लुमनी। काठमाडौंया विकास, व्यवस्थीकरणया हल्ला। लय्ताः वइ मखु। मनय् लुइ। भतिभति ल्यं दुगु काठमाडौंया ख्वाःपाः। अस्मिता। आः चकनाचुर जुइ। बाँकी तइ मखुत ।

काठमाडौं महानगरपालिकां काठमाडौंया व्यवस्थीकरण यायेगु गं थाइ। न्ह्यसः वइ। व्यवस्थीकरण धागु छु? पिने धाइ। थाय्थासय् लँ बांलाकेगु। ल्वहं लायेगु। पार्किङया व्यवस्था यायेगु। धात्थेंया खँ मेगु हे। अरबौं दां खर्च यायेगु। बजेट हजम यायेगु। व्यवस्थीकरणया ताक जुइ। काठमाडौं थुलि अव्यवस्थित जुइधुंकल। कुरुप। अस्तब्यस्त। थ्वया व्यवस्थीकरणया कल्पना थौं चान्हय् सुद्य त्वयेकेगु कल्पना सरह जुइ। काठमाडौंया व्यवस्थीकरणया अर्थ दलाल, ठेकेदारतय्त ब्रम्हलुट याकेगु अवसर सिर्जना यायेगु जुइ। थ्व बाहेक मेगु छुं मखु। ठोकुवा याये फइ।
योजना कार्यक्रमत वइ। थुमि उद्देश्य दइ। उद्देश्य। थाय्बाय्, परिवेश अनुरुप निर्धारित जुइ। उद्देश्यविहिन कार्यक्रम। योजना। मात्र धोका जुइ। संघीयता बारे जूगु छगू कार्यक्रम। कांग्रेसया नेता रामशरण महतया भाषण लुमनी। महत नेवाः राज्यया सर्मथक मखु। तर नेवाः संस्कृति कला बारे महतजुं खुब प्रशंसा याइ। धाइ। नेवाः संस्कृति कला नेपाःया पहिचान खः। विश्वया न्ह्यःने नेपाःया म्हसीका नेवाःतय् संस्कृति कलां बी। नेवाःतय्त वं खूब फुले याइ। हावा तइ। सिमा गयेकी। महतं जक मखु। फुक्क नेतात नेवाःतय् पुचलय् वइ। नेवाः संस्कृति कलाया बयान याइ। कुटनैतिक भाषण बी। तर नेतात जब शक्ति इवइ। नेवाः संस्कृति कलाया खँ ध्वं प्वालय् तया बी। थुमि संरक्षणया चिउताः काइ मखु। अःखः नेवाः संस्कृति कला स्यंसां, विनाश जूसां चिउताः तइ मखु। मिखा तिस्सी। प्रमाण। थौं काठमाडौं उपत्यकाया दयनीय स्थिति। उपत्यकाया येँ, यल, ख्वपया विशेषता नेवाः संस्कृति कला खः। विश्वय् नेपाःया आकर्षण, ख्याती थुकी लिधनाच्वंगु दु। शहरीकरण, विकासया नामय् थन संस्कृति कलाया पहिचान ल्यंकेगु गबलें मस्वः। अखः न्हंका छ्वयेगु कुतः जुइ। छुं दँ लिपा काठमाडौं उपत्यकां थःगु पहिचान, मौलिकता तंकी। थ्व निश्चित। छखे उपत्यकाया संस्कृति कला। भव्य महान। मुक्तकथं। तारिफ याइ । उपत्यकावासीतय्त फुरुंग याइ। मेखेरं काठमाडौंया संस्कृति, कला गुकथं स्यंके फइ। खुलमखुल्ला षड्यन्त्र जुइ। आः जुइत्यंगु काठमाडौंया व्यवस्थीकरणया योजनां काठमाडौंयात गुगु भीरय् थ्यंकीगु खः, अनुमान जुइ।
न्यूरोड। संकटा। इलय् ब्यलय् संकटाबहालं जि जुया। जि। काठमाडौंबासी। मचांनिसें वनाच्वनागु थाय् खः थ्व संकटा। धार्मिक स्थल। विश्वास दुपिं भक्तजनत अन वइ ।

यक्वसिया श्रद्धास्थल थ्व। धार्मिक दृष्टि बाहेक बाहाबहीया संरचना नेवाः कला संस्कृति थुमि थःगु हे विशेषता दु। बाहालय् निभाः, फय् गाक्कं दइ। पर्यावरणया दृष्टिं धाये। अथवा बाहा बही नेवाःतय् रहनसन बिधिया दृष्टिं धाये। बाहाबही तसकं हे महत्वपूर्ण जुइ। झी पुर्खापिंसं यक्व बिचाः यानाः थुज्वःगु संरचना दयेका तःगु खः। विडम्बना ! थौं संकटा मोटर, मोटरसाइकलया पार्क जुया बी। संकटा बाहाः जायेक मोटर जक। मनू जुइत ज्याःमछिं। थुकिं संकटा बाहाया ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, कलात्मक पहिचान तहसनहस जुइ। काठमाडौं उपत्यकाया व्यवस्थीकरण धाःगु थ्व हे खः ला? सांस्कृतिक कलाया संरक्षण धाःगु थ्वहे जुइ ला? पार्किङया व्यवस्थापन यायेमाल धाइपिं, हालीपिं दइ। ठीक जुइ। तर पार्किङ व्यवस्थापनया नामय् धार्मिक, सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, कलात्मक स्थलयात मोटर पार्किङ याये जी ला? संकटा। खुल्ला वातावरण। स्वास्थ्यया दृष्टिं हितकारी। थौं मोटर पार्किङया थाय् जुइ थ्व। कुं जाइ। वातावरण दुषित जुइ। खः ध्यबा वइ। मोटर पार्किङ याकेबलय्। तर ध्यबा वइ धायेवं न्ह्यागु नं याये जी ला? आम्दानी जुइ धायेवं मां, कलाः, तताकेहेँयात बालघरि बी जी ला? मी जी ला? संकटा बाहाःया जक खँ मखु। काठमाडौंया सम्पूर्ण थाय्बाय् मोटर-मोटरसाइकलया पार्कय् परिणत जुया वयाच्वंगु दु ।

न्यूरोड। न्यूरोड मखय्धुंकल। थ्वया सौन्दर्य, आकर्षण फुक्क धुलय् लायेधुंकल। थाय्बाय्, त्वाःया सौन्दर्य पक्ष नं दइ। शहर न्यासि जुइपिंत नं माः। तर थुकिया मतलब तइम्ह सु? मोटर-मोटरसाइकलया पार्किङ स्थल थौंया प्राथमिकता जुइ। सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, पर्यावरणीय, कलापक्षयात खिचाया न्ह्यपनय् घाका बी। थथे हे जूसा काठमाडौंया सम्पूर्ण महत्वपूर्ण थाय् मोटर पार्किङ यायगु थाय् जुइ। काठमाडौंया संस्कृति, कला इतिहास फुक्क ह्वतय् लाइ
।
काठमाडौं म्हिगः गथे सदां अथे हे जुइमाः धाये फइ मखु। विकास यायेमाः। जुइमाः। विकास छाय्? उद्देश्य दइ। गय् गुकथं? स्पष्ट जुइमाः। औचित्य क्यनेमाः। बाहाबही, ऐतिहासिक, कलात्मक, स्थल फुक्क न्हंकेगु। मनोमानी ढंगं काठमाडौंया व्यवस्थीकरण यायेगु। काठमाडौंयात म्वाःम्वाकं गः कीगु जुइ। शहरीकरण। व्यवस्थीकरणया नामय् काठमाडौं नं अनेक लात नये धुंकल। हिंसात्मक प्रहारत फयेधुंकल। काठमाडौंया म्ह छम्हं घाःखू, निलडाम खनेदइ। काठमाडौंयात रंगीन यायेगु नामय् हाकलं इकी। काठमाडौं काठमाडौंबासीतय् ल्हातय् मदु। थ्व दलाल, ठेकेदारतय् कमे यायेगु थल जुइ। काठमाडौं महानगरपालिका दलाल ठेकेदारतय् सिंहदरबार खः। याकनं काठमाडौंया व्यवस्थीकरण जुइत्यंगु दु। खबर वइ। म्ह छम्हं घालं ग्रस्त काठमाडौंयात व्यवस्थी-करणया नामय् घालय् चि मल्ता हा हा यायेत्यंगु ला मखुला? लुमंलुमं नुगः हीसेच्वना वइ ।

More Stories Like this