उदाय् मुना: उदाय् गौरव
उत्तमराज शिलाकार
'उदाय् संस्कृति न्ह्यज्याके, उदाय् भावना ब्वलंके' या नारा ज्वनाः उदाय् समाजं कन्हय् वैशाख ३ गते न्ह्याकेत्यंगु "उदाय् मुना" ऐतिहासिक ज्याझ्वलं उदाय्तय्त छप्पँ यानाः थःगु संस्कृति न्ह्यब्वयेगु ताः तःगु दु। थुकिं उदाय् दुनेया थीथी खलः, पुचः व संघ संस्थातय्सं नं थःथःगु थासं योगदान यानाः न्ह्यज्यायेगु उदाय् जातिया पक्षय् जुइ। उदाय् दुनेया थीथी कथंया जातीय थर-तुलाधर (असं व न्यत), स्थापित, कसाः, ताम्राकार, बनिया, सिलाकार, सिख्राकार, सेलालिक व सिन्दुराकार आदि गुंगू थरया झिगू पुचः मुनाः दयाच्वंगु छगू नेवाः जाति खः। छगू गौरवशाली जाति जूगु ल्याखं थ्व जातिं नं थःगु जातीय म्हसीका न्ह्यब्वयेगु आवश्यक नं खः। थःगु जातीय म्हसीका जीवन्त रुपं न्ह्यब्वयेगु ह्वःताः "उदाय् मुनां" बीत्यंगु दु ।
कन्हय् वैशाख ३ गते शनिवाः कुन्हु येँया भृकुटीमण्डपय् तःजिक उदाय् मुना जुइत्यंगु दु। थुकिं सकल उदाय्यात उत्साहित याना बीगु स्वाभाविक हे खः। थःगु जातिया निंतिं समाजय् छुं याना वनेमाः धइगु बांलाःगु भावनायात थुगु ज्याझ्वलं अझ स्पष्ट याना बीगु खनेदु। थुकिया लिसें थुगु मुनाय् उदाय् संस्कृति म्हसीकेगु नापं उदाय् दुनेया सद्भावना उजागर याना बीगु खँय् नं शंका मदु ।
उदाय् जातियात छप्पँ यानाः न्हूगु पुस्तायात उदाय् म्हसीका क्यनेगु तातुनां न्ह्याकेत्यंगु थुगु "उदाय् मुना" यात थीथी उदाय् उपलब्धी दइगु ज्याझ्वः कथं नं कायेफु। जि उदाय् धइगु भावना ब्वलंकेगु नापं उदाय् जाति प्रति हे गर्व याकेगु कथंया ज्याझ्वःत नं थुगु "उदाय मुना" य् दइगु कारणं थ्व ज्याझ्वःयात छगू मू वंगु ज्याझ्वःकथं विश्लेषण यायेफु। छाय्कि थुकिं उदाय् जातिं न्हापा पुनावंगु वसः, तिसा अथे हे न्हापांनिसें न्ह्याका वयाच्वंगु जातीय लजगानापं नेवाः संस्कृति ध्वदुइ कथंया किपा ब्वज्या नं दइगु व नेवाः साँस्कृतिक म्येँ, प्याखं, प्रहसन नापं मस्त म्हितेगु कासात नं दइगु जूगुलिं थ्व ज्याझ्वः अझ महत्वं जाइगु खनेदु। अथे हे झी आजु-बाज्यापिंसं दयेका थकूगु संस्कृति व जीवनोपयोगी हलंज्वलंया प्रदर्शनी थुकिया मेगु न्ह्यथनेबहःगु पक्ष खः। म्हिगःया आजुपिंसं गुकथं दुरदर्शिता ब्वयाः रितिथिति, संस्कृति दयेका थकूगु खः उकिं यानाः हे थौं झीसं गर्व याये खनाच्वंगु खः। उकिं पुर्खां दयेकातःगु थुज्वःगु संस्कृति व रितिथितियात म्वाका तयेगु झीगु कर्तव्य खः। उकिं कन्हय्या पुस्तायात थज्याःगु संस्कृति लःल्हाना थकेगु नं झीगु दायित्व जू वइ। थ्व खँ न्हूगु पुस्तायात ध्वाथुइकेत नं थुज्वःगु ग्वसाःया आवश्यकता दु। उदाय् मुनाय् न्ह्यब्वइगु संस्कृति व संस्कारया ज्याखँत उदाय्तय्गु जक नं मजुसे कयौं नेवाः जाति, समुदाय व नेवाः संस्कृति दुने दुथ्याना च्वंगु जुइफु। थुकिं नेवाः संस्कृतिया हे म्हसीका न्ह्यब्वइ। नेवाः सामाजिक परिवेशय् थःगु जातियात हे गौरवान्वित याइ। जातीय भावना व साँस्कृतिक चेतनायात थकायेत नं ग्वाहालि जू वनी। उदाय् समाजं न्ह्याकूगु थुगु ऐतिहासिक ज्याझ्वलं नेवाःत न्हापांनिसें सुसंस्कृत, ज्वः मदुगु संस्कृति व थःगु हे बिस्कं कथंया व्यावहारिक रितिथिति दुपिं जाति खः धइगु खँ थुगु ब्वज्यां न्ह्यब्वयेगु कुतः याइ।
उदाय् समाजं सकसिगुं मंका कुतःयात कत्ताइ कथंया ज्याझ्वःत न्ह्याकूगुलिं थ्व छगू मेमेगु संघसंस्थाया निंतिं नं दसु जुया बीगु खनेदु। उदाय्त न्ह्याम्ह न्ह्याथाय् च्वनाच्वंगु जूसां थुज्वःगु ज्याझ्वलं सकसितं छथाय् मुंकेगु व थवंथवय् खँल्हाबल्हा लिसें थःगु जातीय हितया खँय् सहलह ब्याकेगु ह्वःताः चूलाइगु लिसें थःथिति नापलायेगु व थः जःपिं नापं सौहार्दपूर्ण लकसय् न्ह्यइपुक नयेगु, स्वयेगु, म्येँ न्यनेगु-न्यंकेगु, प्याखं स्वयेगु, संस्कृति म्हसीकेगु थेंज्याःगु फुक्क ज्या छक्वलं छगू हे थासय् चूलाइगु जूगु दु। उकिं थुगु ज्या सामाजिक जनचेतना थनेगु ल्याखं नं महत्वपूर्ण जुइ ।
उदाय् समाजया ग्वसालय् न्ह्याइगु उदाय् मुनाय् फुक्क तयारी जुइधुंकूगु दु। थुकियात सकलें उदाय्त मुनाः सफल यायेमाःगु दु। उदाय् मुनायात मात्र उदाय्त छथाय् मुनेगु व न्ह्यइपुकेगु कथं जक मकासे थज्याःगु ज्याझ्वःयात उदाय्तय् गौरवया चिं कथं नं कायेमाः। थुगु ज्यां उदाय् वर्गयात न्ह्यलं चायेकेगु व समुदायया निंतिं बांलाःगु व ज्या यायेत प्रेरणा नं बी लिसें उदाय् सद्भावना ब्वलंकेगु ज्या नं याइ। अथे हे उदाय्त नेवाः रितिथिति साँस्कृतिक रुपं नं तःमि खः धइगु खँ प्रस्तुत याइ। न्हूगु पुस्तायात मध्य नजरय् तयाः न्ह्याकीगु थज्याःगु ज्याझ्वलं उदाय् एकतायात क्वातुकेत नं ग्वाहालि याइ ।
उदाय् मुना ज्याझ्वलं उदाय् संस्कृति व संस्कारया ब्वज्या नापं किपा ब्वज्याया ग्वसालं उदाय् संस्कृति व संस्कारयात न्ह्यब्वयाच्वनी। संस्कारयात नेवाः सभ्यता कथं कायेगु खःसा थ्व छगू नेवाः गौरवया हे विषय जुइफु। नापं उदाय् वर्गया मंकाः ज्याझ्वःयात न्ह्यब्वयेगु ह्वःताः नं चूलाइ। उदाय् दुनेया गुलिं गुलिं थरया मनूत छथाय् मुनेगु थ्व छगू ऐतिहासिक पर्व हे जुल। थुकिं थःगु जातीय गौरवनापं थवंथवय् मैत्रीपूर्ण भावना नं ब्वलनी। अथे हे थ्व छगू उदाय् जातिया निंतिं हे प्रेरणाया विषय नं जुइ। थुलि जक मखुसें उदाय्तय्के उदाय् जातिया निंतिं छु गथे याना वनेफु धइगु प्रतिवद्धता क्यनेगु ह्वःताः नं थुगु ज्याझ्वलं बीफु। उकिं नं थुगु ज्याझ्वःया निंतिं उदाय् समाजं छगू न्हूगु नारा बिउगु दु: उदाय् दुने सद्भावना ब्वलंके नु ।
More Stories Like this
जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपाप्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया