कुमारी द्यःया शिक्षक

मधु श्रेष्ठ

थीथी धर्म व संस्कृतिइ तःमिगु झीगु देय् नेपाः खः। हिन्दू व बुद्ध धर्मावलम्बी फुक्कस्यां उलि हे श्रद्धां माने याइम्ह द्यः खः म्वाःम्ह द्यः कुमारी। नेवाः समुदायया शाक्य जातया कुमारी जुइत योग्यम्ह म्ह्याय्मचायात द्यःया रुपय् माने यायेगु न्हापांनिसें हे चलन दुगु खः ।

कुमारी द्यः जुइ सिधल धायेवं मेपिं मिसामस्त थें हे जीवन निर्वाह यायेमालीगु जुइ। व इलय् वय्कःयात नं शिक्षाया आवश्यक जुइ। अथे जुयाः न्हापा न्हापायापिं जुजुपिनिगु पालंनिसें हे कुमारी द्यःयात ब्वंकेगु छुं भतिचा व्यवस्था दरबारं याइगु जुयाच्वन ।

देशय् गणतन्त्र वयेधुंकाः जुजु मदये धुसेंलि कुमारी द्यःयात नं औपचारिक शिक्षाया व्यवस्था जुइमाः धकाः माग यात। अथे जुयाः नेपाल सरकारं कुमारी द्यःया पढाईया लागिं धकाः दछिया ७० हजार बीगु यानाहल ।

न्हापा कुमारी द्यः जुइ न्ह्यः मय्जु मतिना शाक्य येँया 'ओपन हाउस सेकेन्डरी स्कूल' नरदेवीइ ब्वनादीगु खः। सरकारपाखें पढाईया खर्च अन हे वनीगु कथं मिले याःगु जुयाच्वन। अन हे ब्वंकीम्ह छम्ह शिक्षिकायात कुमारी छेँय् हे छ्वयाः ब्वंकेगु फुक्कं व्यवस्था स्कुलं हे याइगु खः।
थम्हं सिउगु ज्ञान मेपिंत बीगु तःधंगु धर्म खः। उकिसनं कुमारी द्यःयात ब्वंके दुगु चीधंगु खँ मखु। थुगु बांलाःगु अवसर काये दुम्ह शिक्षिका खः मय्जु कमला मानन्धर।
भाजु संघरत्न मानन्धर व मदुम्ह लक्ष्मी देवी मानन्धरया कोखं येँया स्वयम्भुइ वय्कःया जन्म जूगु खः। खुदँ न्ह्यवंनिसें हे वय्कः ओपन हाउस सेकेन्डरी स्कूलय् ब्वंका च्वनादीगु खः। अन दुपिं शिक्षकत मध्ये कुमारी द्यःयात ब्वंकेत धकाः वय्कःयात ल्ययाः छ्वयाहःगु जुयाच्वन। थ्व झ्वलय् वय्कलं धयादी, 'कुमारी द्यःयात ब्वंकेगु अवसर वयाः तसकं लय्ताया तर सुरुं धाःसा ब्वंके फइ ला मफइ ला धइगु भावना वल।' थौंकन्हय् कुमारी माजु युकेजीया अन्त्यय् थ्यनेधुंकल। याकनं हे छगू तगिमय् थ्यनेत्यंगु दु ।

गुरुं धाःगु खँ ध्यान बियाः न्यनेगु झीगु कर्तव्य खः। तर थः स्वयां यक्व हे च्वय् माने यायेमाःम्ह व्यक्तित्वयात ब्वंकेगुली छुं असहज ला जुइगु हे जुल। वय्कलं धयादी, "द्यःया मूड स्वयाः ब्वंकेगु यायेमाः। थम्हं स्वयां छुं भतिचा जिद्दी यानाबिज्यागु ला धइथें च्वं अले ब्वनेगुली उलि इच्छा मदु ला धइथें च्वं तर दिमाग धाःसा तसकं तेज दुगु जुयाच्वन ।'

न्हिनसिया झिंनिताः इलंनिसें प्यताः तक कुमारी द्यःया पढाई जुइ। इलय् इलय् क्वाःगु, ताजागु खाजा व फलफूल आदि बी। कुमारी माजुयात यःगु चिजत खः लेज, पाउँ, पाचः व चकलेट ।

ओपन हाउस सेकेन्डरी इङ्गलिस स्कूलय् छुं छुं विषयत पढाई जुइगु खः वहे फुक्कं कुमारी द्यःयात नं ब्वंकीगु खः। थ्वहे सन्दर्भय् धयादी "फुकं विषय इङ्गलिस मिडियमं ब्वंकेगु गबलें छुं मथुल धाःसा जक नेपालीं धया बीगु।' कक्षा परीक्षांनिसें कयाः न्हापांगु, निगूगु व वार्षिक परीक्षा तक नं स्कूलया इलय् हे जुइगु खँ नं वय्कलं कनादिल। उलि जक मखु कापी तक नं विषयगत शिक्षकं हे जाँचे याइगु जुयाच्वन ।

गबलें परीक्षा जुयाच्वनीगु इलय् द्यःया छन्हु न्ह्यः पुजा वा जात्राय् बिज्यायेमाःगु जुयाच्वनी। थुगु इलय् ब्वनेगु ला छु द्यने तक नं मदयाच्वनी। अबलय् धाःसा उलि बांलाक परीक्षा बी मफइगु जुइफु। अथे खःसां दिमाग तेज दुगु कारणं यानाः रिजल्ट धाःसा कक्षाय् च्वंपिं पीम्ह न्यय्म्ह मस्तय् मध्ये नं खुगू न्हय्गू स्थानय् हे लानाच्वंगु दु।
आखः ब्वनेगु अलावा कुमारी द्यःया चित्र च्वयेगु व उकी थीथी कथंया रङ्ग भरे यायेगु तसकं यः। न्ह्याबलें ह्याउँगु वसः जक पुने माःगु जुयाः ला गथे खः, ह्याउँगु बाहेक मेमेगु फुक्कं रङ्ग वसपोलं तसकं ययेका बिज्याइगु जुयाच्वन। थ्वहे झ्वलय् धयादी, 'गबलें द्यःमांनं मेपिं मस्त थें हे थः पासापिं, मिसापिं व छेँय् बाःमांपिंत लुमंका च्वनाबिज्याइ।" पासापिं नापं च्वनाः म्हितेगु वसपोलया इच्छा दइगु जुयाच्वन ।

कुमारी द्यःया पढाईया लागिं धकाः विशेष कथंया व्यवस्था मदु। थ्वहे सन्दर्भय् धयादी, "शिक्षण सामग्री क्यनाः ब्वंके दःसा अझ बांलायेफु, म्हितेगु लागिं ला कुमारी माजुया गाक्क सामानता दु व म्हिता नं दी तर मेपिं मस्तय्त थें संगीत व प्याखंया व्यवस्था धाःसा मदुनि।" अले अतिरिक्त क्रियाकलापया व्यवस्था नं मदुनिगु खँ कनादिल।
लछिया प्यन्हु व शनिवार बाहेक मेगु न्ह्यागुं बिदाया दिं जूसां कुमारी द्यःया पढाई जुया हे च्वनी। थम्हं फक्व मेहनत यानाः ब्वंकादीम्ह मय्जु कमलायात तलबया रुपय् लय् न्याद्वः तका जक दइगु जुयाच्वन ।

कुमारी द्यःयात ब्वंकेत धकाः भत्ता बीगुया पलेसा छगू सरकारी विद्यालयया शिक्षकया तलब भत्ता सरह तक मदुगु खँ व कुमारी द्यःया शिक्षा अझ प्रभावकारी जुइकेगु लागिं सम्बन्धित निकायं राज्यया ध्यान आकर्षित यायेमाःगु खनेदु ।

More Stories Like this